۱۰ فيلم برتر سال ۲۰۱۴ مجلۀ سايت اند ساوند

پرويز جاهد - بی بی سی - نشريه سينمايی سايت اند ساوند که يکی از معتبرترين نشريات سينمايی انگليسی زبان است، مطابق سنت هر سالۀ خود دست به نظرخواهی در مورد بهترين فيلم های سال ۲۰۱۴ زده است. بر اساس اين نظرخواهی که در آن ۱۱۲ منتقد فيلم، نويسنده، مورخ و استاد سينما از سراسر جهان شرکت داشتند، ده فيلم به عنوان بهترين فيلم های سال ۲۰۱۴ انتخاب شدند.

فيلم "پسربچگی" (Boyhood) ساختۀ ريچارد لينکليتر با ۴۲ رای در صدر فهرست منتقدان نشریۀ سايت اند ساوند قرار گرفته است. پس از آن فيلم "خداحافظی با زبان" ساختۀ ژان لوک گدار، با ۲۱ رای به عنوان دومين فيلم برتر سال ۲۰۱۴ انتخاب شده است. علاوه بر فيلم های فيلمسازان مطرح و سرشناسی چون مارتين اسکورسيزی، مايک لی، ژان لوک گدار، نوری بيلگه جيلان، وس اندرسن، برادران داردن، پدرو کوستا، الخاندرو گونزالس ايناريتو، فردرک وايزمن و ريچارد لينکليتر، فيلم هايی از فيلمسازان کمتر شناخته شده ای مثل پاول پاوليکوفسکی، پيتر استريک‌لند، ميروسلاو اسلبوش‌پيتسکی و ليساندرو آلونسو نيز در اين فهرست ديده می شود.

فيلم های "آقای ترنر" (مايک لی)، "نشنال گالری" (فردريک وايزمن)، "گرگ وال استريت" (مارتين اسکورسيزی)، "ضربۀ شلاق" (ديمين شازل)، "دوک برگندی" (پيتر استريکلند)، "پرنده باز" (آلخاندرو گونزالس ايناريتو)، "دو روز، يک شب" (برادران داردن)، "سيتيزن فور"(لورا پويتراس)، "شمايل سکوت"(جاشوا اوپنهايمر) و "باد شديد می‌وزد" (هايائو ميازاکی) در ردۀ يازدهم تا بيستم اين فهرست جای دارند.

در اينجا به معرفی کوتاه ده فيلم اول اين فهرست می پردازيم:

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

۱.پسربچگی
"پسربچگی" (Boyhood) ساختۀ ريچار لينکليتر، تجربه ای منحصر به فرد و متفاوت در ميان کارهای اوست، فيلمی داستانی که به شيوه ای مستند، زندگی پسربچه ای آمريکايی از اهالی تگزاس به نام ميسون (با بازی اِلار کولترين) را طی يک دورۀ زمانی ۱۲ ساله از ۶ سالگی تا بلوغ تصوير کرده است. "پسربچگی" مورد ستايش بسياری از منتقدان قرار گرفت و نقدهای مثبت زيادی بر آن نوشته شده است. لينکليتر نيز به خاطر کارگردانی اين فيلم، جايزۀ خرس نقره‌ای بهترين کارگردانی از جشنوارۀ برلين را دريافت کرد.

۲- خداحافظی با زبان
آخرين فيلم ژان لوک گدار با عنوان "خداحافظی با زبان" (Goodbye language)، اثری سه بعدی است که در بخش مسابقۀ جشنوارۀ کن ۲۰۱۴ به نمايش درآمد و گدار به خاطر آن جايزۀ ويژه هيئت داوران را به طور مشترک با اگزويه(زاويه) دولان (کارگردان جوان فيلم "مامی") دريافت کرد. "خداحافظی با زبان"، مثل همۀ کارهای گدار، اثری جنجالی و بحث برانگيز است و در ادامۀ تجربيات اخير گدار با تکنولوژی سه بعدی ساخته شده. کسانی که شيفتۀ آثار اين سينماگر غيرمتعارف و راديکال سينما هستند، فيلم او را دوست داشته و تحسين می کنند اما مخالفان گدار مثل هميشه فيلم جديد او را به دليل «آشفتگی»، «پيچيدگی عمدی و متظاهرانه» و «بی معنايی» رد کرده اند. "خداحافظی با زبان" طرح داستانی ساده و روشنی ندارد. گدار پيش‌تر دربارۀ آن گفته بود: "فيلمی است دربارۀ زن و مردی که ديگر زبان مشترکی ندارند. سگی پادرميانی کرده و به حرف می‌آيد."

۳- لوياتان
آندری زوياگينتسف (کارگردان "بازگشت" و "تبعيد")، از سينماگران مولف سينمای معاصر روسيه است که آثارش يادآور رمان های داستايوفسکی و فيلم های تارکوفسکی و برگمن است. او در فيلم "لوياتان" (Leviathan)، با برداشتی آزادانه از داستان ايوب تورات و انديشه های اجتماعی و سياسی تامس هابز در کتاب "لوياتان"(۱۶۵۱)، جامعۀ امروز روسيه و فساد سياسی و اخلاقی حاکم بر آن را مورد نقد قرار داده است. فيلمی که جايزۀ بهترين فيلمنامه را در جشنواره فيلم کن امسال به دست آورد. شخصيت محوری آن مردی به نام کوليا، مکانيک اتومبيلی است که همه، از شهردار فاسد شهر گرفته تا همسر جوانش ليليا، بهترين دوستش و پسرش در برابر او می ايستند و به او خيانت می کنند. بسياری از منتقدان، "لوياتان" را از نظر ساختار روايتی، سبک سينمايی و زيبايی شناسی تصويری ستوده اند.

۴- پولِ اسب
پدرو کوستا، سينماگر پرتغالی، فيلمساز نخبه گرا و کم کاری است و از ۱۹۸۹ تا امروز تنها ۱۰ فيلم ساخته و "پول اسب" (Horse Money)، آخرين فيلم به نمايش درآمده اوست. او سينماگر مستقلی است که با رويکردی تجربی و رئاليسمی شاعرانه در آثارش به زندگی مهاجران و زاغه نشينان جامعه پرتغال پرداخته است. فيلم های کوستا عموماً دربارۀ استعمار، مهاجرت و جابجايی مکانی، اختلاف طبقاتی، فقر، تحقير، بحران هويت، فراموشی و از خودبيگانگی است. "پول اسب" مثل همه آثار کوستا، از روايت خطی و کلاسيک تبعيت نمی کند و بين گذشته و حال و عينيت و ذهنيت در حرکت است و مرزهای بين آنها عمداً مخدوش شده و به سادگی قابل تشخيص نيست.

۵- زير پوست
"زير پوست" (Under the Skin) سومين فيلم جاناتان گليزر بعد از ساختن "جانور سکسی" و "تولد" و اقتباسی آزاد از رمان نويسنده هلندی مايکل فيبر است که با حمايت موسسۀ فيلم بريتانيا و کانال چهار اين کشور ساخته شده است. در اين فيلم که ترکيبی از ژانر علمی- تخيلی و ژانر خون آشام هاست، اسکارلت جوهانسن، نقش يک موجود فضايی را بازی می کند که به زمين می‌آيد و در قالب يک زن زيبا و اغواگر به شکار انسان ها می‌پردازد. برخی از منتقدان آن را "اعجاب انگيز" و برخی ديگر آن را "مضحک" توصيف کرده اند. نمايش آن در جريان جشنوارۀ فيلم ونيز با واکنش منفی شديد منتقدان مواجه شد. منتقدان هوادار فيلم، عموماً سبک بصری فيلم، جلوه های تصويری ويژۀ آن و رويکرد مستندگونه کارگردان را ستوده و آن را "تکان دهنده و حيرت انگيز" ارزيابی کرده اند.

۶- هتل بزرگ بوداپست
هتل بزرگ بوداپست (Grand budapest hotel) مثل کارهای ديگر وس اندرسون، فيلمی فانتزی و سورئال با شخصيت‌ها و ماجراهايی عجيب و غريب و اغراق آميز است. فيلمی پر ماجرا و چند لايه با مايه های کمدی و داستان هايی تو در تو که با الهام از آثار اشتفان تسوايگ، نويسندۀ اتريشی، ساخته شده و در فاصلۀ زمانی بين جنگ جهانی اول و دوم روايت می شود.
شيوه روايت تو در تو و هزار و يکشبی اندرسون و سبک تصويری استيليزه و منحصر بفرد او، قاب بندی دقيق و استفاده اش از رنگ های گرم و زنده، فيلم اندرسون را به يکی از فيلم های محبوب منتقدان در سال ۲۰۱۴ تبديل کرده است.

۷- خواب زمستانی
"خواب زمستانی" (Winter sleep)، ساختۀ سينماگر برجستۀ سينمای ترکيه، نوری بيلگه جيلان، فيلمی شاعرانه و اندوهناک دربارۀ زندگی نويسندۀ متمول و خودخواهی به نام آيدين است که در منطقه ای سرد و کوهستانی در فلات آناتولی، با همسر جوانش، هتلی به نام اتللو را اداره می کند و در فضايی آرام نمايشنامه هايش را می نويسد اما رابطه اش با اطرافيانش به تدريج پرتنش می شود. "خواب زمستانی" که بر اساس داستانی از آنتوان چخوف، نويسنده بزرگ روس ساخته شده، نخل طلای کن را نصيب نوری بيلگه جيلان کرد و نمايندۀ سينمای ترکيه در اسکار امسال است.

۸- قبيله
«قبيله» (Tribe)، نخستين فيلم بلند ميروسلاو اسلبوشپيستسکی، کارگردان جوان اکراينی، است که پيش از اين تنها چند فيلم کوتاه ساخته بود. "قبيله"، فيلمی سياه و پر از خشونت دربارۀ جامعه ای است که همۀ ارزش های انسانی و اخلاقی در آن پايمال شده است. فيلم، بدون کلام و موسيقی است و ماجرای آن در يک مدرسۀ شبانه روزی ناشنوايان در اوکراين می گذرد. گروهی از دانش آموزان، يک دارودستۀ تبهکار و شرور تشکيل داده و کارشان، سرقت، فحشا و خلاف های ديگر است. همه بازيگران فيلم ناشنوا هستند و با زبان اشارۀ ناشنواها با هم حرف می زنند. پلان سکانس های بلند که بيشتر ثابت يا با دوربين متحرک روی دست گرفته شده، ويژگی سبکی اصلی اين فيلم است.

۹- آيدا
فيلم "آيدا" (Ida) ساختۀ پاول پاوليکوفسکی از لهستان، با اينکه محصول ۲۰۱۳ است اما در رای گيری امسال نشریۀ سايت اند ساوند قرار گرفته است. اين فيلم سياه و سفيد که جايزۀ بهترين فيلم بخش مسابقۀ پنجاه و هفتمين جشنوارۀ فيلم لندن را دريافت کرد، داستان راهبۀ جوانی است که به رازی در گذشتۀ تلخ و دردناکش پی می برد. فيليپ فرنچ، منتقد مشهور انگليسی دربارۀ آن گفته است: " ما همه تحت تاثير فيلمی قرار گرفتيم که با ظرافت و فکر ساخته شده و يک موقعيت تاريخی دردناک و غيرمتعارف يعنی اشغال لهستان به وسيله آلمانی ها و هولوکاست- که طنين آن هنوز ادامه دارد- را تصوير کرده است."
"آيدا"، نشانگر ظهور فيلمسازی خلاق با ديد بصری تاثيرگذار در سينمای لهستان امروز است.

۱۰- حائوحا
حائوحا (يا خائوخا Jauja) ساخته ليساندرو آلونسو، سينماگر جوان آرژانتينی، که در بخش نوعی نگاه جشنوارۀ کن امسال به نمايش درآمد، اثری شگفت انگيز و جسورانه از نظر ساختار روايی و فرم بصری است.
اين فيلم که جايزۀ ويژۀ داوران فدراسيون بين المللی منتقدان فيلم (فيپرشی) را در جشنوارۀ کن دريافت کرد، شعری سينمايی با داستانی عجيب و اسرارآميز است که زمان و مکان را درهم می ريزد. فيلم که وامدار سنت رئاليسم جادويی آمريکای لاتينی است، داستان يک افسر ارتش دانمارک (با بازی ويگو مورتنسن) در قرن نوزدهم را روايت می کند که در سفری شگفت‌انگيز و سورئال برای يافتن دختر نوجوانش که ناپديد شده، سراسر سرزمين آرژانتين را زير پا می گذارد. "
نماهای لانگ شات و ثابت از بيابان ها و مراتع آمريکای جنوبی بدون کمترين تحرک دوربين، با ريتمی کند و ديالوگ هايی اندک و داستانی عجيب که اتفاق زيادی در آن نمی افتد، ممکن است برای تماشاگران عادی سينما، اثری ملال آور باشد اما بسياری از منتقدان سينما و علاقمندان سينمای هنری را تحت تاثير قرار داده است.