اختلاف شهرداری تهران و دولت بر سر گران کردن نرخ كرايه های حمل و نقل عمومی

تهران-ایرنا- مصوبه هیات حل اختلاف درباره میزان افزایش نرخ كرایه های حمل و نقل عمومی پایتخت كه محل اختلاف بین دولت با مجموعه مدیریت شهری نیز بود، هنوز به طور رسمی اعلام نشده است، اما خبرها از تایید مصوبه شورای اسلامی شهر حكایت دارد.

بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران كرایه تاكسی و اتوبوس ۱۵ درصد و مترو ۲۳ درصد افزایش خواهد یافت؛ بر اساس اعلام ها و در صورت موافقت نهادهای متولی، احتمالا این درصد افزایش نرخ از اوایل اردیبهشت ماه اجرایی خواهد شد.

اواخر اسفند پارسال همزمان با ابلاغ مصوبه افزایش نرخ كرایه ها توسط شورای اسلامی شهر تهران به فرمانداری، مخالفت دولت (فرمانداری) نیز با این مصوبه با این دلیل كه 'این مصوبه با سیاست های عمومی دولت در بحث حمل و نقل عمومی مغایرت دارد'، اعلام و مصوبه به شورا بازگردانده شد.

مصوبه های شورای اسلامی در صورتی كه با مخالفت فرمانداری مواجه نشود بعد از یك دوره زمانی معین قابلیت اجرا دارد، اما با وجود مخالفت این نهاد دولتی، شورا باید دوباره موضوع را بررسی و اعلام نظر كند. بررسی دوباره نرخ كرایه ها در شورا نیز با تغییری همراه نبود و اعضای شورای اسلامی شهر بر مصوبه قبلی خود پافشاری كردند.

قانون می گوید، در صورت ادامه اختلاف بین شورا و فرمانداری هیات حل اختلاف باید موضوع را بررسی و اعلام نظر كند كه نظر این هیات قابلیت اجرا دارد؛ بر اساس قانون تشكیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی كشور 'هیأت حل اختلاف و رسیدگی به شكایات استان به عضویت استاندار، عالی‌ترین مقام قضایی استان، دو نفر به انتخاب هیأت مركزی حل اختلاف و رسیدگی به شكایات و یك نفر از اعضای شورای اسلامی شهر مركز استان به انتخاب شورا' باید در زمینه محل اختلاف نظر دهند.

در مورد تركیب هیات حل اختلاف كه در زمینه میزان افزایش كرایه های حمل و نقل عمومی در تهران نظر داده اند هنوز خبری منتشر نشده است، اما در صورت ابلاغ رسمی نظر این هیات، با وجود اعلام تورم ۱۲درصدی دركشور، مردم باید در پایتخت افزایش ۱۵درصدی كرایه تاكسی و اتوبوس و ۲۳درصدی مترو را بپذیرند.

این در حالی است كه بیشترین افرادی كه از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می كنند، حقوق بگیرانی هستند كه خوشبینانه تنها ۱۲ درصد افزایش دستمزد خواهند داشت؛ این درحالیست كه در سال های گذشته افزایش سالانه نرخ كرایه ها منطبق با شرایط انجام شده اما بر اساس استدال های موجود دستمزدها در چندسال گذشته بویژه در دولت گذشته همسان با تورم و سایر مولفه ها نبوده است.

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

«ابوالفضل قناعتی» عضو هیات رئیسه شورای اسلامی شهر تهران كه در روزهای اخیر خبرهای مربوط به این موضوع از قول این عضو ائتلاف آبادگران شورای اسلامی انعكاس می یابد، ۳۰ فروردین در گفت وگویی تلویزیونی اعلام كرد: 'طرح اولیه شهرداری مبنی بر افزایش حدود ۳۰ درصدی این كرایه ها ' بوده است كه شورا آن را به نرخ كنونی تعدیل كرده است.

این رویكرد شهرداری تهران مبنی بر پیشنهاد اولیه افزایش ۳۰ درصدی در حالی است كه طی سال های گذشته هیچ سالی نبوده كه بر اساس محاسبه های معمول از جمله تورم و .... كرایه های حمل و نقل عمومی افزایش نیافته باشد؛ هر سال كرایه ها سیر افزایشی خود را داشته است.

اما با وجود این، مدیران شهرداری تهران و اعضای شورای اسلامی مدافع این افزایش مدعی هستند كه با محاسبه ' مابه التفاوت نرخ سوخت' و تورم این درصد باید شكل گیرد.

با توجه به سخن قناعتی عضو شورای اسلامی شهر تهران مبنی بر طرح اولیه شهرداری برای افزایش حدود ۳۰ درصدی كرایه ها و با عنایت به اینكه نرخ سوخت افزایش نداشته، معلوم نیست چارچوب و منطق افزایش ۳۰ درصدی شهرداری را چطور باید ارزیابی و تحلیل كرد.

حال كه شورای اسلامی شهر تهران افزایش حدود ۳۰ درصدی را نپذیرفته و به نظر می رسد كه در قالب یك رویكرد قابل تامل دست اندركاران مدیریت شهری پایتخت با درپیش گرفتن سیاست 'به مرگ بگیریم تا به تب راضی شوند'، با پیشنهاد افزایش ۳۰ درصدی طرح خود را در انداخته اند تا حداقل بتوانند افزایش ۱۵ درصدی را درتاكسی و اتوبوس و ۲۳ درصدی را در مترو محقق كنند؛ افزایشی كه باز از نرخ تورم و سیاست های ترویج فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی جلوتر است.

با توجه به نرخ تورم اعلام شده و اینكه نرخ سوخت افزایش قیمت نداشته افزایش ۱۵ درصدی برای تاكسی و اتوبوس قابل قبول نیست، اما حتی اگر بپذیریم كه در بخش تاكسیرانان ادعای متولیان شهری قابل قبول تلقی شود، افزایش ۱۵ درصدی نرخ اتوبوس و ۲۳ درصدی مترو كه از اركان اصلی حمل و نقل عمومی به شمار می روند و ضرورت توسعه آنها بركسی پوشیده نیست، به هیچ عنوان قابل توجیه نخواهد بود.

توجیه مدیران شهری در دفاع از نرخ های جدید این است كه 'دولت سهم خود را از بلیت مترو و اتوبوس بموقع پرداخت نمی كند و این در طول زمان باعث فرسودگی ناوگان و افزایش سرفاصله ها می شود'؛ حتی با پذیرش این ادعا باز دلیلی برای جبران آن از جیب مردم وجود ندارد و مشكل را باید جای دیگری حل كرد؛ چنین نرخ گذاری بیشتر به بدعتی می ماند كه اگر پایه گذاری شد ضمن ایجاد مشكل در طرح های توسعه ای حمل و نقل عمومی، زمینه ساز رویه های غیركارشناسی بعدی نیز خواهد شد.

هرساله وقتی زمستان، آلودگی هوای پایتخت زورش خودش را بر جان و سلامت مردم می چرباند، همه فریادها بلند می شود؛ عموما همه همدیگر را متهم می كنند و اعلام می شود موضوع، متولی ندارد. شهرداری از دولت گلایه می كند؛ دولت هم پای سایر بخش ها را به میان می كشد، دیگر بخش ها هم همینطور. اما واقعیت این است كه اگر قرار است آلودگی هوای كلانشهر تهران كاهش یابد، باید فكری اساسی به حال ترافیك آن كرد.

هر زمان می خواهند تهران را به لحاظ جمعیت و ساختار شهری با شهرهای دیگر كشورهای توسعه یافته در بحث ترافیك مقایسه كنند می گویند شهری مثل لندن با جمعیتی تقریبا برابر، چندبرابر شهروندان تهران خودروی شخصی در اختیار دارند اما ترافیك آن چندین برابر كمتر از تهران است كه به دنبال آن در كاهش آلودگی هوا نیز تاثیر بسزا دارد.

مهمترین مولفه ای كه در این رهگذر مدنظر قرار می گیرد مسافرت درونشهری شهروندان لندن بیشتر با وسایل حمل و نقل عمومی در طول هفته است؛ لذا گرایش به وسایل حمل و نقل عمومی نه تنها عامل اما عامل مهم در كاهش آلودگی هواست.

این در حالی است كه در برخی شهرهای توسعه یافته حتی برای تشویق شهروندان به استفاده از همه ساعت های طول شبانه روز برای مسافرت درون شهری برنامه ریزی هایی مانند تغییر نرخ در برخی ساعت ها را اعمال می كنند؛ به طور مثال شهروندی كه از ساعت ۹ تا ۱۶ از مترو استفاده كنند ۳۰ درصد ارزان تر نسبت به ساعت های پیك مسافر هزینه می كنند.

با وجود چنین رویكردهایی در دیگر كشورها حال نحوه قیمت گذاری و برنامه ریزی برای ترویج مردم به استفاده از وسایل عمومی در تهران بسیار قابل تامل به نظر می رسد؛بابتوجه به اینكه در سال های گذشته باگسترش خطوط مترو و نیز اتوبوس های تندرو در خط های ویژه، راه برای استفاده عموم از این وسایل درپایتخت باز شده و با اقبال عمومی نسبتا خوبی هم همراه بوده، به نظر می رسد شایسته است این مسیر فرهنگ سازی برای ترغیب بیشتر مردم به استفاده از وسایل عمومی بهتر از پیش افزایش یابد.

اگر زمانی براساس یك فرهنگ غلط بازمانده ازگذشته استفاده از اتوبوس درون شهری مخصوص اقشار كم درآمد همراه با برداشت خاصی ازسوی دیگر شهروندان تلقی می شد، اینك این فرهنگ شكسته و كم كم دارد رنگ عوض می كند. اینك او كه درپایتخت خودروی شخصی هم دارد، حتی خودروی گرانقیمت تر، برای اینكه زودتر به مقصدبرسد از مترو یا اتوبوس های ' بی آر تی' استفاده می كند.

البته نحوه خدمات رسانی در این وسایل عمومی ازجمله برنامه ریزی برای مدیریت حركت قطار یا اتوبوس ها، امكانات رفاهی داخل این وسایل و شلوغی در ساعت های پیك مسافر نفس مسافران را تنگ می كندو نیز محدودیت های موجود در سامانه حمل و نقل عمومی ازكمبود قطار تا تعداد اتوبوس یا كمبود خطوط ویژه اتوبوس سبب شده هنوز آنچنان كه شایسته است فرهنگ استفاده از وسایل عمومی شكل نگیرد.

لذا باتوجه به وضع درحد انفجار ترافیك در تهران كه روز به روز هم بر وخامت آن افزوده می شود بهتر است با سیاست های تشویقی زمینه ترویج استفاده از این وسایل افزایش یابد نه اینكه با افزایش كرایه ها با درصدی اضافه تر از درصد تورم موانع بیشتری بر سر راه شهروندان در استفاده از این وسایل ایجاد كنیم.

با وضع موجود، حقوق بگیران كه عمده استفاده كنندگان از وسایل عمومی به شمار می روند تنها ۱۲ درصد افزایش حقوق دارند اما تا ۲۳ درصد هزینه های حمل و نقلشان اضافه شده است. این میزان افزایش كرایه مردم را از وسایل عمومی دور و به سمت خرید وسیله نقلیه شخصی ارزان قیمت تر در هر صورت ترغیب می كند.

نگارنده نمی خواهد ادعا كند نرخ گذاری كرایه های حمل و نقل عمومی در تهران هم درگیر نوعی فضای سیاسی و غیركارشناسی شده تا به نوعی بار این افزایش و فشار هم متوجه دولت شود، ادله كافی برای چنین مدعایی نیز وجود ندارد اما با چنین وضعی كه باوجود اعلام تورم ۱۲ درصدی و گران نشدن سوخت، وقتی چنین نرخی با اصرار و باوجود مخالفت دولت تصویب و اجرایی می شود، می تواند زمینه ساز چنین برداشت هایی را نیز به وجود آورد كه بعد از بحث های آلودگی و پاسكاری های موضوع های مختلف بین مجموعه مدیریت شهری در تهران و با دولت كه در سال های گذشته همواره خبرساز بوده، این موضوع نرخ ها هم در گیرودار همان اختلافات گیر كرده و بیشتر از اینكه منطبق بر شرایط موجود و اصول كارشناسی باشد، با تصمیم های دیگری همراه شده است. اگر چنین تلقی بین شهرونددان شكل گیرد متاسفانه به لحاظ فرهنگی هم خسارت های بی شماری خواهد داشت كه نباید اجازه داد با چنین تصمیم هایی دامنه پیدا كند.

امید است باتوجه به وضع نامناسب ترافیك و آلودگی هوای تهران همه عوامل درگیر با اتخاذ برنامه های كارشناسی زمینه فرهنگ سازی بیشتر برای افزایش میل به استفاده از وسایل عمومی نیز افزایش یابد.