بررسی انتقال آب از ترکیه به دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه امکان احیای دریاچه ارومیه ثابت شده است، از انجام مطالعات انتقال آب دریاچه وان به دریاچه ارومیه خبر داد.

به گزارش ایسنا، عیسی کلانتری در نشست خبری بررسی آخرین وضعیت عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه قول رییس جمهور در مورد احیای دریاچه ارومیه یک اقدام استراتژیک بود اظهار کرد: در ابتدای کار فعالیت ستاد عده‌ای از متخصصان موافق احیای دریاچه و عده‌ای مخالف آن بودند. پس از مطالعات صورت گرفته به ویژه بررسی ساختار زمین‌شناسی دریاچه ارومیه و اطراف آن مشخص شد که آب دریاچه ارتباطی با آبخوان‌های اطراف ندارد و مسجل شد که می‌توان روی احیای آن سرمایه گذاری کرد.

وی با بیان اینکه به غیر از دو منطقه بسیار کوچک، یکی در عجب شیر به طول ۹ کیلومتر و دیگری قوشچی به طول ۱۷ کیلومتر در این منطقه، غرب دریاچه ارومیه از حدود ۹۰۰ کیلومتر پیرامون دریاچه با آب خوان‌های اطراف ارتباطی ندارند گفت: این منطقه بسیار کوچک است و مشکل جدی برای دریاچه ارومیه ایجاد نمی‌کند. تئوری برخی اساتید چون استاد کردوانی بر این بود که دریاچه ارومیه قابل احیاء نیست. در حال حاضر این ایده از لحاظ تئوری رد شده است و ثابت شده که اگر آب وارد دریاچه ارومیه شود قابلیت احیاء دارد.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه طی سال گذشته ثابت شد که در صورت ورود آب به دریاچه ارومیه از آب دریاچه خارج نمی‌شود افزود: به این نتیجه رسیدیم که دریاچه قابل احیاء است. عده‌ای حتی معتقد بودند که کف دریاچه سوراخ است وآب پایین می رود که بعد از بررسی‌ها و مطالعات صورت گرفته توسط ۶۵۰ متخصص داخلی و ۷۰ متخصص خارجی طی مدت ۶ ماه به این نتیجه رسیدیم که دریاچه قابل احیاء است.

به گفته کلانتری، عملیات اجرایی ستاد احیای دریاچه ارومیه از زمستان سال ۹۳ شروع شده و در حقیقت ۲۰ ماه است که از آغاز فاز عملیاتی ستاد می‌گذرد.

تبليغات خبرنامه گويا	advertisement@gooya.com

وی در ادامه در مورد انتقال آب از دریاچه وان به دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه دریاچه وان گرفتار زیادی آب است گفت: ارتفاع آب در این دریاچه به قدری بالا آمده که شرایط بی هوازی در کف دریاچه ایجاد کرده و موجودات داخل آب در حال از بین رفتن هستند.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه ترک‌ها به انجام انتقال آب از دریاچه وان متمایل هستند اظهار کرد: بخشی از مطالعات این طرح صورت گرفته و در حال تکمیل است. مطالعات این پروژه از لحاظ شیمیایی توسط دانشگاه‌های مراقه، تربیت مدرس و ارومیه صورت گرفته و نتایج آن به سوئیس ارسال شده است.

کلانتری با اشاره به اینکه شوری دریاچه وان کمتر از دریاچه ارومیه است افزود: PH دریاچه وان ۹.۲ است و PH دریاچه ارومیه ۷.۴ است بنابراین از لحاظ شیمیایی ترکیب آنها مشکلی ندارد. مطالعات بخش بیولوژیکی این پروژه در حال انجام است که در صورت مثبت بودن نتایج آن وارد مذاکره با ترک‌ها خواهیم شد.

وی با بیان اینکه ترک‌ها از لحاظ مهندسی جلوتر از ما هستند گفت: آنها می‌توانند آب را تا مرز ایران انتقال دهند. مناسب است که این آب به قسمت شمال دریاچه وارد شود. شوری دریاچه ارومیه به خاطر وجود کوه‌های نمکی در ضلع شمال غربی دریاچه است که در صورت ورود آب از وان، شوری دریاچه کاهش می‌یابد.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه اگر مطالعات تکمیل شود مذاکرات فنی و سیاسی آن شروع می‌شود گفت: اگر بتوانیم ۱.۵ تا دو میلیارد متر مکعب آب از دریاچه وان وارد دریاچه ارومیه کنیم، اتفاق خوبی خواهد بود.

به گزارش ایسنا، دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه در مورد امکان تجدید نظر در الگوی کشت اراضی کشاورزی حاشیه دریاچه ارومیه گفت: در ابتدای انقلاب ۲۹۰ هزار هکتار از این منطقه زیر کشت آبی بود ولی در حال حاضر بیش از ۵۰۰ هزار هکتار سطح اراضی زیر کشت است بنابراین ۱.۵ میلیارد متر مکعب از حق‌آبه دریاچه ارومیه برای کشاورزی صرف می‌شود.

کلانتری با اشاره به اینکه اگر ۲۰ میلیارد متر مکعب آب دریاچه ارومیه باشد و ۱.۵ میلیارد صرف کشاورزی شود، در سال معادل حدود هفت یا هشت درصد آب دریاچه کاهش می‌یابد، گفت: سطح زیر کشت در این سال‌ها افزایش یافته و مصرف آب بهینه نشده است. در حال حاضر به جای مصرف هشت دهم ET آب برای رشد گیاهان ۱.۴ مصرف می‌شود. اقدامات ستاد بر کاهش مصرف گیاهان از ۱.۴ ET به ۰.۸ ET متمرکز است. اگر نیاز آبی گیاه را به اندازه کافی فراهم کنیم احتیاجی به تغییر الگوی کشت نیز نداریم.

وی با اشاره به اینکه استان‌های خراسان و اصفهان با کمبود آب مواجه هستند و کارخانه تولید قند در این استان‌ها تعطیل شده است گفت: این استان‌ها برای تامین قند به منطقه آذربایجان هجوم آورده و حدود ۴۰۰ هزار تن چغندر قند در سال به خراسان و اصفهان برده می‌شود. با توجه به قیمت‌های جهانی ارزش شکر تولیدی به میزان ۴۰۰ هزار تن ۱۸ میلیون دلار است، در حالیکه سالیانه ۲۲ میلیون دلار فقط برای هزینه حمل چغندر قند به اصفهان و خراسان صرف می‌شود.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه طبق این روند کشور در اقتصاد کلان چهار میلیون دلار ضرر می‌بیند گفت: امسال چغندر قند فقط برای کارخانجات آذربایجان تولید می‌شود و از خروج چغندر از استان جلوگیری می‌شود. شاید تولید و انتقال چغندر قند از آذربایجان به کارخانه‌های اصفهان و خراسان توجیه اقتصادی برای آنها داشته باشد ولی برای اقتصاد کشور آسیب و لطمه به بار می‌آورد.

وی با اشاره به اینکه اگر به جای ۴۰۰ هزار تن چغندر قند، ذرت کاشته شود، ۶۴ میلیون متر مکعب آب صرفه جویی در مصرف آب صورت گرفته و آب اضافی وارد دریاچه ارومیه می‌شود گفت: در این صورت اقتصاد کلان کشور نیز ضرر نمی‌کند همچنین به موازات کاهش ۱.۴ ET به ۰.۸ ET در رشد گیاهان ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون متر مکعب صرفه جویی خواهد شد.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه در مورد طرح نکاشت به عنوان یکی از راهکارهای احیای دریاچه ارومیه اظهار کرد: طرح نکاشت به منظور تثبیت وضعیت دریاچه ارومیه به مدت دو سال در ابتدای کار ستاد مطرح شد ولی چون بارندگی پاییزی خوب بود، نیازی به اجرای این طرح نشد.

کلانتری با اشاره به اینکه ۴.۷ میلیارد متر مکعب از آب دریاچه ارومیه صرف کشاورزی می‌شود، گفت: ۹۰ درصد آب حوزه دریاچه در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود. در کل کشور هم تقریبا همین است و مصرف کشاورزی معادل ۹۰ درصد منابع آبی است.

وی با اشاره به اینکه کشورهایی که حدود ۲۰ درصد از آب‌های تجدیدپذیر خود استفاده می‌کنند دچار مشکل کم‌آبی نمی‌شوند، افزود: اگر ۱.۶ درصد از آب‌های تجدیدپذیر حوزه دریاچه ارومیه مصرف شود، دچار مشکل نمی‌شویم ولی مصرف ما در این حوزه از آب‌های تجدیدپذیر ۴.۷ درصد است.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه مصرف بالاتر از ۴۰ درصد از آب‌های تجدیدپذیر خطرناک است، گفت: ارگان‌های بین‌المللی سقف ۴۰ درصد را برای مصرف آب‌های تجدیدپذیر قرار داده‌اند. هیچ کشوری غیر از ایران بیشتر از ۵۰ درصد از آب‌های تجدیدپذیر را مصرف نمی‌کند. با این کار خودمان تیشه به ریشه کشور می‌زنیم.

کلانتری با اشاره به اینکه دریاچه ارومیه به خاطر متوسط بارش و متوسط تبخیر جزو مناطق خوب کشور محسوب می‌شود، ادامه داد: متوسط بارش در این منطقه ۳۲۰ میلیمتر در سال و تبخیر ۱۰۰۰ میلیمتر و به عبارتی یک متر در سال است، در حالی که در کشور متوسط بارش ۲۵۰ میلیمتر و متوسط تبخیر ۲ متر در سال است. بنابراین وضعیت دریاچه ارومیه نسبت به سایر نقاط بهتر است این در حالی است که استان‌هایی چون اصفهان، ۱۰۲ درصد از آب‌های تجدیدپذیر خود استفاده می‌کنند.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه تمرکز بسیاری بر احیای دریاچه ارومیه وجود دارد، گفت: علت این تمرکز و حساسیت روی دریاچه ارومیه آن است که ۵ میلیون نفر در حاشیه آن زندگی می‌کنند و بستر دریاچه صددرصد نمکی است که با خشک شدن آن طوفان نمکی اتفاق می‌افتد.

کلانتری با اشاره به فعالیت زنبور عسل در دریاچه ارومیه که ۸۰ درصد کاهش یافته است، افزود: این اتفاق به این علت است که غبار نمکی روی گل‌ها می‌نشیند و دید زنبورها گرفته می‌شود اگر زنبور در یک منطقه به مدت ۸ سال فعال نباشد، کشاورزی آن منطقه از بین می‌رود.

وی با بیان اینکه اگر دریاچه ارومیه احیاء نشود، تخلیه تبریز امر محرزی است، گفت: جابه جایی شهر تبریز بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار هزینه‌بردار است؛ در زمان جنگ یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر تعداد کل مهاجران جنگی بود که مشکلات بسیاری برای دولت ایجاد کرد و حالا انتقال ۵ میلیون هزینه بسیاری به دنبال خواهد داشت.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه ایجاد بیماری‌هایی چون سرطان، فشار خون، مشکلات پوستی و تغییرات ژنتیکی از جمله مسائل بهداشتی است که در نتیجه خشک شدن دریاچه ارومیه اتفاق می‌افتد، اظهار کرد: حذف پیکره آبی در این منطقه باعث می‌شود که تابستان‌ها ۴ درجه کمتر و زمستان‌ها ۴ درجه سردتر شود به طوری که در سال‌های اخیر کاهش دما باعث از بین رفتن حجمی از محصولات کشاورزی شد. بنابراین خسارت‌های خشکی دریاچه ارومیه غیرقابل پیش‌بینی است.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه کلیه تولیدات در ۵۲ هزار کیلومتر از حوزه دریاچه ارومیه در سال ۱.۱ میلیارد دلار است گفت: این در حالیست که اگر بخواهیم جابجایی تبریز صورت گیرد به هزاران میلیارد دلار احتیاج داریم. در این میان باید افزایش هزینه بهداشتی و درمانی شهروندان حوزه دریاچه ارومیه را نیز مد نظر قرار دهیم که با خشک شدن دریاچه ارومیه این هزینه‌ها بیش از پیش خواهد بود.

کلانتری با بیان اینکه تصمیم رییس جمهور در مورد احیای دریاچه ارومیه یک تصمیم استراتژیک بود تاکید کرد: تصمیم گرفته شد که دریاچه به هر قیمتی حفظ شود چون سلامتی شهروندان را نمی‌توان قیمت گذاری کرد.

وی با اشاره به اینکه در سال ۸۲ نامه‌ای به رئیس جمهور دولت هفتم و هشتم در مورد دریاچه ارومیه ارسال کردم گفت: در دوره ریاست احمدی نژاد نیز در این مورد نامه‌ای نوشتم و در نهایت در سال ۸۹ نامه‌ای به مقام معظم رهبری ارسال کردم. خشکی دریاچه ارومیه هزاران میلیارد دلار خسارت اقتصادی برای کشور به بار می‌آورد در حالیکه کل برنامه احیای دریاچه ارومیه ۶ میلیارد دلار است.

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با بیان اینکه مسئولیت آموزشی و فرهنگ سازی در منطقه به استادیاران سپرده شده است افزود: بودجه‌های فرهنگی و آموزشی نیز تخصیص یافته و استانداران در مورد بحث‌های آموزشی پاسخگو هستند. رسانه‌های محلی از جمله صدا و سیما نیز همکاری خوبی از لحاظ اطلاع رسانی به مردم در مورد اثرات خشکی دریاچه ارومیه داشته است.

کلانتری با تاکید بر اینکه اگر شهروندی در اثر فعالیت‌های ستاد دریاچه ارومیه متضرر شود، ستاد ضرر آن را می‌پردازد عنوان کرد: در مقابل اقدام بزرگ و مهم احیای دریاچه افرادی که خسارت می‌بینند ستاد، خسارت آنها را جبران می‌کند. ائمه جمعه، بسیج، NGOها، دانشگاه‌ها و دانشجویان، شوراهای شهر و روستاها همکاری خوبی با ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمینه فرهنگ سازی در منطقه داشته‌اند.

وی با بیان اینکه احیای دریاچه پروژه بسیار بزرگی است گفت: مطالعات مربوط به احیای دریاچه در مدت شش ماه انجام شد در حالیکه در کشورهای دیگر این مطالعات چهار سال طول می‌کشد، از تجربیات دیگر کشورها استفاده کرده‌ایم.

پیشنهاد تبدیل ۱۰۳۰ کیلومتر از جنوب دریاچه ارومیه به پناهگاه حیات وحش

دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اراضی ۱۰۳۰ کیلومتری در جنوب دریاچه ارومیه که قابلیت احیاء ندارد گفت: از سازمان حفاظت محیط زیست درخواست کردیم که این منطقه را به منطقه حیات وحش تبدیل کند. این سازمان باید تا قبل از اینکه این منطقه تحت تصرف مردم قرار گیرد اقدام به فعالیت کند. بودجه این طرح تامین شده است و سازمان محیط زیست هر چه سریعتر باید از این منطقه به منظور استفاده برای حفاظت از حیات وحش بهره برداری کند و اگر این منطقه توسط مردم تصرف شود محیط زیست دیگر نمی‌تواند آن را از دست آنها خارج کند.

کلانتری در پاسخ به انتقادی در مورد قرار دادن مدیریت و برنامه ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه در دانشگاه شریف اظهار کرد: ستاد کار هماهنگی و برنامه ریزی را به دانشگاه شریف سپرده است و از نظر من تنها کسی که از عهده این کار خطیر بر می‌آید مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه است و هیچ کس در کشور وجود ندارد که بتواند وظایف او را به درستی انجام دهد.

وی با بیان اینکه دانشگاه‌های ارومیه و تبریز در روند احیای دریاچه ارومیه نقش پر رنگی دارند گفت: نمی‌توانیم مدیریت و برنامه ریزی فعالیت‌های ستاد را درگیر دعواهای دانشگاه‌های منطقه بکنیم به طوریکه تاسیس مرکز آینده پژوهی به خاطر دعوای آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی بعد از دو سال هنوز انجام نشده است. سازمان حفاظت محیط زیست بعد از دو سال هنوز نتوانست تصمیم بگیرد که مرکز آینده پژوهی را در کدام یک از این استان‌ها تاسیس کند چون هر یک از آنها تاسیس این مرکز را حق استان خود می‌دانند.