قرار کابینه حسن روحانی طی چند روز آینده به مجلس معرفی شود. همه به دنبال سهم خواهی از روحانی هستند. برخی این عمل را غیر اخلاقی، غیر سیاسی، پوپولیستی، و...به شمار آورده اند. برای این که کابینه باید با رئیس جمهور کار کند و با او هماهنگ باشد. برای این که کابینه باید قوی باشد و سهم خواهی مانع تشکیل کابینه قدرتمند می شود. برای این که رئیس جمهور باید افراد سازگار با دیدگاه ها و برنامه اش را انتخاب کند.
در این مورد باید به تمایز و نکات زیر توجه کرد:
یکم- سهم خواهی احزاب سیاسی: آیا سهم خواهی احزاب سیاسی از نظر اخلاقی، حقوقی و سیاسی نادرست است؟ پاسخ مثبت و منفی است.
الف- در دموکراسی ها، حزب برنده یا احزاب موتلف برنده، دولت را تشکیل می دهند. لذا تشکیل کابینه از اعضای حزب برنده عملی دموکراتیک است. دونالد ترامپ در نهایت نماینده حزب جمهوری خواه شد و کابینه را از اعضای این حزب تشکیل داد. حزب دموکرات هم مطلقا از او سهم خواهی نکرد، باید این که هیلاری کلینتون ۳ میلیون رأی بیشتر از دونالد ترامپ آورده بود. در اروپا هم که بعضا دولت های اتئلافی تشکیل می شود، اعضای کابینه از احزاب موتلف پیروز هستند و مطابق آرای به دست آورده سهم می گیرند. دولت های راست افراطی اسرائیل هم از احزاب راست پیروز تشکیل می گردند و چپ ها از آنان سهم خواهی نمی کنند.
ب- مشکل ایران این است که همه نهادهای انتصابی (شورای نگهبان، قوه قضائیه، آستان قدس رضوی، بنیاد مستضعفان، شورای عالی انقلاب فرهنگی، ائمه جمعه ، و...) در دست محافظه کاران افراطی است و نظامیان هم به طور عملی از آنان حمایت به عمل می آورند. آنان وقتی مانند احمدی نژاد با تقلب پیروز شوند، همه مخالفان و منتقدان و رقبا را بکلی حذف می کنند. اما وقتی می بازند، مانند انتخابات اخیر، سهم خواهی کرده و می گویند کابینه باید از همه جناح ها تشکیل شود. حسن روحانی، نه تنها در کابینه قبلی، بلکه در کابینه آینده هم سهم آنان را داده است. منتهی این سهم خواهی در هماهنگی با علی لاریجانی صورت گرفته است. سهم خواهی گروه ها و احزاب شکست خورده انتخابات ، غیر اخلاقی و برخلاف روش های دموکراتیک است . اما محافظه کاران افراطی ایران به "مردم سالاری دینی" توسل می جویند که مطابق آن، نه تنها نهادهای انتصابی را باید در چنگ داشته باشند، بلکه هرگاه انتخابات فیلتر شده توسط شورای نگهبان را هم می بازند، بازهم سهمشان باید داده شود.
دوم- سهم خواهی زنانه : زنان نیمی از جمعیت کشورند. در انتخابات به طور فعال در تجمعات حسن روحانی شرکت کرده و با فعالیت های بسیار او را به پیروزی رساندند. اما حسن روحانی حتی یک نفر از آنان را به عنوان وزیر انتخاب نکرده است. روحانی در برابر انتقادات زنان و مردان در محروم سازی نیمی از جامعه نیز سکوت کرده است (رجوع شود به مقاله های "حسن روحانی در برابر حق مشارکت سیاسی زنان" و "چرا احمدی نژاد بدون وعده وزیر زن داشت و روحانی با وعده شکنی وزیر زن ندارد؟ ").
در این جا محل نزاع، سهم خواهی احزاب و گروه های سیاسی مطرح نیست. احزاب دارای "منافع" بوده و هستند. آنان حتی در دموکراسی ها، برای منابع کمیاب قدرت، ثروت، اطلاعات و منزلت اجتماعی رقابت و جنگ می کنند. دموکراسی عادلانه ترین شیوه تقسیم و توزیع منابع است که تاکنون انسان ها برساخته اند.
منتهی دموکراسی وقتی با حقوق بشر جمع شد، از صرف حکومت اکثریت در آمد و به حقوق اقلیت ها نیز توجه شد. اقلیت در این جا لزوماً به معنای اقلیت عددی نیست. هر گروهی که به نحو سیستماتیک حقوق اش نقض شود، "اقلیت" به شمار می رود. در ایران حقوق اقلیت های قومی و دینی نقض می شود. به عنوان مثال، بهائیان از نظر عددی، تعدادشان زیاد نیست، اما بیش از همه اقلیت ها حقوق شان نقض شده و می شود.
زنان هم به دلیل نقض سیستماتیک حقوق شان، یکی از اقلیت ها به شمار می روند. منتهی این اقلیت، نیمی از جمعیت کشور را تشکیل داده و می دهد. آری حسن روحانی اگر هم بخواهد، نمی تواند مانع نقض حقوق بهائیان شود. یهودیان و مسیحیان را هم فعلاً کنار بگذاریم که فقیهان ادعا می کنند اولاً: متن مقدسشان تحریف شده است. ثانیاً: زمام امور مسلمین را نمی توان به آنان سپرد که با آمدن حقیقت روشن اسلام، شریعتشان نسخ شده است.
اما زنان چه؟ چه مانعی برای رفع تبعیض از آنان وجود دارد؟ شورای نگهبان نمی گذارد آن ها رئیس جمهور شوند یا به مجلس خبرگان رهبری راه یابند. قوانین رافع تبعیض را هم حتی اگر به تصویب مجلس برسد، شورای نگهبان رد خواهد کرد. اما انتخاب وزیر حق رئیس جمهور است و آیت الله خامنه ای هم تحت فشار شدید اجتماعی مجبور شد بگوید جز در مورد چند وزارتخانه مهم، اظهار نظر نمی کند(رجوع شود به مقاله "فشار اجتماعی خامنه‌ای را پاسخگو کرده است، اما پاسخگویی او دروغین است"). یعنی توپ را به میدان روحانی انداخت.
سهم خواهی زنانه ، سهم خواهی "منفعت طلبانه" احزاب و گروه های سیاسی نیست. زنان و مردانی که این خواست را مطرح می سازند- از جمله خود من- چه منفعتی در این مورد دارند؟ آرمان های برابری و رفع تبعیض- که برساخته های دموکراسی و حقوق بشر- تا حدودی آنها را تأمین می کنند، افراد و گروه ها را به این سو می راند که حضور زنان در کابینه به عنوان وزیر را مطالبه و پیگیری کنند.
آرمان و رویای عدالت به معنای رفع همه اشکال تبعیض، وزیرشدن زنان را ضروری می سازد، نه منفعت جویی های احزاب و گروه های سیاسی. در فرانسه ای که چندین دهه دموکراسی و حقوق بشر تثبیت شده را تجربه کرده، باز هم شاهد تبعیض جنسیتی بوده و هستیم. به همین دلیل، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، اعضای هیات دولت خود را با در نظر گرفتن برابری جنسیتی معرفی کرد و ۱۱ نفر از ۲۲ وزیر او زن هستند.
مسأله این است که دموکراسی و حقوق بشر به تنهایی نمی توانند تبعیض جنسیتی را حل و رفع کنند. "سرمایداری افسارگسیخته در آمریکا" به نابرابری های عظیمی منتهی شده که دموکراسی و حقوق بشر را هم به خطر انداخته و بسیاری از متفکران- از جمله جیمی کارتر رئیس جمهور اسبق آمریکا- از تبدیل دموکراسی به الیگارشی سخن می گویند(رجوع شود به مقاله "آمریکا: دموکراسی ای که به الیگارشی تبدیل شد").
با این که وضع اروپا- به دلیل سیاست های اجتماعی به اصطلاح سوسیالیستی- خصوصاً در کشورهای اسکاندیناوی- بهتر از آمریکاست، باز هم آنان مجبورند از طریق تبعیض مثبت به سوی برابری جنسیتی پیش روند.
سوم- زنان نماد بین المللی: حسن روحانی از گفت و گو، تعامل، صلح و سازش در سطح جهانی و منطقه ای دفاع کرده و می کند. او برای پیشبرد این هدف ، به زنان وزیر احتیاج دارد. به خانم موگرینی بنگرید. او نماد اتحادیه اروپا در سیاست خارجی است. هیأت همراهش به ایران نیز زنانه بود. روحانی اگر واقعاً قصد دارد به طور جدی گفت و گو و صلح را تعقیب کند، باید با انتخاب وزرای زن، کابینه ای بسازد که نگاه جهانی به آن مثبت باشد. زنان با حضورشان این تصویر را ساخته و تعقیب آن هدف والا را هموار می سازند.
وزیر شدن زنان، نه سهم خواهی احزاب است، نه منفعت طلبی. حق طلبی عدالت خواهانه است. رفع تبعیض جنسیتی، نگاه جهان به ایران را تغییر خواهد داد. ایران برای حل نزاع های منطقه و بین المللی اش هم به زنان نیازمند است. اگر کینه و نفرت و انتقام جویی آیت الله خامنه ای نبود، زهرا رهنورد بهترین سفیر صلح ایران می شد.
آدرس کانال تلگرام اکبر گنجی: https://telegram.me/ganji_akbar
