یورونیوز ـ استعفای محمد جواد ظریف از سمت وزارت امور خارجه ایران بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشت و گمانه زنی‌های متفاوتی را در خصوص دلایل کناره‌گیری او از ادامه حضور در دولت حسن روحانی برانگیخت.

در ساعات اولیه اعلام شبانه این خبر که به طور طبیعی با سکوت محافل و مقامات رسمی همراه شده است، کارشناسان و خبرنگاران ایرانی گمانه‌زنی‌های اولیه خود را تا پیش از روشن شدن دلایل اصلی این استعفاء آغاز کرده‌اند.

مجتبی حسینی، سردبیر نسخه آنلاین روزنامه اعتماد در صفحه توئیتر خود نوشت: «ظریف استعفا داد اما جای نگرانی نیست. نظام هنوز یک وزیر خارجه دیگر دارد؛ قاسم سلیمانی.»

اشاره تلویحی او به دیدار روز دوشنبه رهبر ایران و رئیس جمهوری سوریه در تهران بود که بدون حضور آقای ظریف انجام شد.

مهدی محمودیان، فعال سیاسی اصلاح طلب در تکمیل این زاویه نگاه به استعفای وزیر خارجه ایران، نوشت: «همزمان با استعفای وزیر خارجه دولت منتخب اکثریت مردم ایران، بشار اسد رئیس جمهور بخش‌هایی از سوریه، در حضور وزیرخارجه و وزیر جنگ دولت پنهان ایران، با مقام رهبری دیدار کرد. حسن روحانی رئیس جمهور قانونی ایران نیز از طریق یکی از نگهبانان نهاد ریاست جمهوری در جریان این دیدار قرار گرفت.»

آیا راز استعفای ظریف در گفتگوی او با روزنامه جمهوری اسلامی نهفته است؟

محمدجواد ظریف در گفت‌وگو با روزنامه جمهوری اسلامی که روز سه شنبه منتشر شد هم به برجام و عدم اجماع داخلی بر سر آن تاکید کرده و هم درباره عواقب نپیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) نکاتی را مطرح ساخته است.

وزیر خارجه ایران درباره برجام به روزنامه جمهوری اسلامی گفته است: «ما اولاً باید سیاست خارجی را از موضوع دعوای حزبی و جناحی خارج کنیم. سم مهلک برای سیاست خارجی این است که سیاست خارجی بشود موضوع دعوای حزبی و جناحی. باید اعتماد به کارگزاران سیاست خارجی در سطح ملی وجود داشته باشد. بدون اعتماد به کارگزار سیاست خارجی، همه چیز برباد می‌رود. در شرایط کنونی سوال این است که آیا اجماعی برای این قضیه که مذاکره می‌تواند پشتوانه قابل اعتماد و اطمینانی برای صحنه میدانی باشد، وجود دارد یا خیر؟»

آقای ظریف همچنین درباره عدم تصویب پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به این روزنامه گفته است: «نپیوستن به FATF باقیمانده راه‌های تنفسی ما را می‌بندد. اگر می‌خواهیم بانک‌های دنیا با ما تعامل کنند، لازم است به FATF بپیوندیم. مشکل این است که دوستان به ما اعتماد ندارند. مساله FATF دو سه بار در نشست سران ۳ قوه مطرح شده و آنها هم نظر موافق دولت را دارند که با تحفظ‌ هایی پیوستن به FATF به صلاح کشور است. این عضویت در FATF نیست که باعث می‌شود اطلاعات شما لو برود، عواقب عضو نبودن در FATF به مراتب جدی‌تر است. همان چند بانکی هم که با ما تعامل دارند، می‌گویند اگر در لیست سیاه FATF رفتید، از ما توقع همکاری و تعامل نداشته باشید.»

نکات اصلی در گفت‌وگوی ظریف با روزنامه جمهوری اسلامی

• معتقدم در نحوه طرح موضوعات در صداوسیما یک فضای بی‌اعتمادی و ناامیدی در مردم ایجاد شده. البته رئیس صداوسیما چنین اعتقادی ندارد.

• بعضی‌ها مذاکره را ضد ارزش می‌دانند و آنرا مترادف سازش و حتی خیانت معرفی می‌کنند. این است که اجماعی در این زمینه وجود ندارد که مذاکره پشتوانه قدرت میدانی است و بالعکس.

• باید سیاست خارجی را از دعوای حزبی و جناحی خارج کنیم باید به کارگزاران سیاست خارجی در سطح ملی اعتماد شود. این امر به اجماع داخلی نیاز دارد.

• من و بعضی از همکارانم درباره گروه ویژه اقدام مالی بیست سی بار مسائل را پاسخ داده‌ایم ولی هنوز هم همان سوال‌ها مطرح است. ولی مشکل این است که دوستان به ما اعتماد ندارند.

• مسئله گروه ویژه اقدام مالی دو سه بار در نشست سران ۳ قوه مطرح شده و آنها هم نظر موافق دولت را دارند که با تحفظ‌هایی پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی به صلاح کشور است.

• اگر لوایح گروه ویژه اقدام مالی تصویب نشود، تبعاتش این است که شما راه تنفسی خودتان را می‌بندید. اگر می‌خواهیم بانک‌های دنیا با ما تعامل کنند، لازم است به پیشنهادهای گروه ویژه اقدام مالی بپیوندیم.

• هرچه در مناسبات خارجی به دست آمده، از طریق مذاکره با اتکاء به قدرت بوده یعنی مذاکره وسیله‌ای بوده که شرایط میدانی را به یک دستاورد تبدیل کند.

• به جای اینکه ترامپ را محکوم کنید، چرا رئیس‌جمهور منتخب مردم و دستگاه دیپلماسی را محکوم می‌کنید؟ این، چه نتیجه‌ای به جز نامیدی مردم از آینده کشور دارد؟