تروریستی خوانده شدن سپاه از سوی دولت دونالد ترامپ علاوه بر ابعاد سیاسی و نظامی، بر تجارت و اقتصاد جمهوری اسلامی نیز به شدت تأثیرگذار خواهد بود.
اگرچه این تصمیم که یک سر آن یک سازمان نظامی -که اکنون به راحتی و رسماً میتوان آن را تروریستی خواند - است، میتواند تنش-های موجود بین دو کشور را تا حد رویارویی نظامی بالا ببرد، اما با توجه به تجربه ۱۵ -۱۶ ساله اخیر ارتش آمریکا در منطقه، مخالفت شدید دموکراتها با این تصمیم در کنگره و قوت گرفتن طرح ممنوعیت اقدام نظامی بدون مجوز علیه ایران به تازگی در سنا، همچنین هزینههای بالای جنگ نظامی برای خود آمریکا، احتمال به راهافتادن یک جنگ تمام عیار از سوی دولت آمریکا علیه جمهوری اسلامی چندان زیاد نیست.
از سوی مقامات ایران و فرماندهان سپاه نیز با اینکه، پیش و پس از اعلام شدن رسمی تصمیم آمریکا واکنشهای رجزآمیزی صورت گرفت، اما به نظر میرسد این دست موضعگیریها بیشتر، از سر هیجان و احساسات به قول خودشان انقلابی است تا یک تصمیم استراتژیک و در مقام عمل، پس از محاسبات نظامی و از آن مهمتر، محاسبات اقتصادی عقلای رژیم، به اقدامی بیش از همین اظهارنظرهای تند و پوشیدن لباس سپاه، توسط کسانی که به دروغ خود را نمایندگان مردم ایران مینامند، منجر نخواهد شد.
با وجود آنکه، آمریکا در مجاورت و تیررس موشکهای سپاه یعنی در افغانستان، عربستان سعودی، عراق، کویت، قطر و بحرین، پایگاه نظامی و نیرو دارد، اما سپاه به خوبی میداند که تعرض به امور نظامی آمریکا آن هم در دولت عملگرا و بیتعارف ترامپ، هزینه گزافی نه تنها برای این سازمان خواهد داشت، بلکه کل موجودیت رژیم منزوی جمهوری اسلامی را زودتر از زمانی که فکر میکنند به مخاطره خواهد انداخت.
اما شاید ترامپ بدش نمیآید بهانهای به دست آورد تا به صورت جزئی، پایگاههای سپاه را دستکم در خارج از خاک ایران مورد هجوم قرار دهد. در صورت بروز چنین اقدامی، علاوه بر تبعات سیاسی و امنیتی برای جمهوری اسلامی، خسارات قابلتوجهی به تجهیزات سپاه وارد خواهد شد که در شرایط تحریم که پس از این بیشتر هم میشود، شاید برای همیشه غیرقابل ترمیم و جبران باشد و حتی ممکن است طی حداکثر چند سال جمهوری اسلامی را به یک عقبنشینی جبری از سیاست-های توسعهای خود در صنعت موشکی وادار کند.
اما ورای این آسیبها، تروریستی خوانده شدن سپاه، فشارهای زیادی به سایر بخشهای رژیم به ویژه در حوزه مالی وارد خواهد کرد. از آنجا که فعالیتهای اقتصادی سپاه در داخل و حتی خارج از کشور از جمله در سوریه و عراق، افغانستان و ... منافع مالی زیادی برای جمهوری اسلامی به ارمغان می آورد، این تصمیم وزارت خارجه ایالات متحده را میتوان گام تکمیلکننده تحریمها پس از خروج دولت آقای ترامپ از برجام ارزیابی کرد.
سپاه در کمکرسانی به گروههای تروریستی برونمرزی به منظور دور زدن نظارتهای بینالمللی و مخفی نگه داشتن این اقدامات از نهادیهای مالی دنیا مجبور بوده خارج از بودجهبندی رسمی دولتی به فعالیتهای اقتصادی مختلف برای تأمین مخارج خود دست بزند. اقدامات اقتصادی قرارگاه خاتمالانبیا نمونه آشکار آن است؛ علاوه بر آن، سپاه در تجارت و صادرات و واردات رسمی و قاچاق نیز ید طولایی دارد؛ به گونهای که فرصتی برای عرض اندام بخش خصوصی باقی نگذاشته و اعتراض آنها را برانگیخته است. سوداگری در زمینههای متنوع ساختوساز، مرکزهای خرید، هتلها و رستورانهای بزرگ، حمل و نقل محصولات کشاورزی و ... توسط نهادها و مؤسسات زیرمجموعه سپاه از جمله بانکهای انصار، رسالت و مهر اقتصاد که پیش از این در قالب مؤسسه قرضالحسنه بسیجیان فعالیت میکرد، نیز یکی دیگر از راههای پولشویی سپاه محسوب میشود.
با این اقدام دولت آمریکا و تحریمهایی که در انتظار این سازمان خواهد بود، حجم عظیمی از فعالیتهای تروریستی سپاه و بهتر است بگوییم جمهوری اسلامی، فلج میشود؛ اما این، تنها قسمتی از ماجرا است. سپاه بیش از هزار واحد تولیدی، بازرگانی خارجی، پیمانکاری، سرمایهگذاری و ... دارد که برخی از آنها خود، شامل چندین و چند زیرمجموعه هستند. بخش عمدهای از سهام بسیاری از شرکتهای دولتی و خصوصی نیز که در زمینههای حیاتی و مورد نیاز مردم مثل دارو و مواد غذایی فعالیت میکنند، در اختیار سپاه است. سپاه در تمام بخشهای اقتصاد و صنعت ایران ریشه دوانده است. حالا اقدام هوشمندانه پرزیدنت ترامپ، آنچه را که خامنهای به آن به عنوان یک فرصت بیبدیل نگاه میکرد، به بزرگترین تهدید برای شریان اقتصاد و حیات جمهوری اسلامی بدل ساخته است.
با توجه به حضور سپاه در تقریباً تمام کانالهای ارتباطی مالی جمهوری اسلامی، اکنون دیگر بحث بر سر اینستکس و FATF و مبادله تجاری با اروپا نیست. در این شرایط حتی کشورهای موافق با سیاستهای منطقهای تهران هم در روابط اقتصادی خود با ایران به دیده تردید مینگرند و اگر خوشبینانه فرض کنیم مبادلات تجاری خود را به کلی با آن قطع نکنند، لااقل تا حد بسیار زیادی کاهش خواهند داد و این یعنی نزدیک شدن هر چه بیشتر جمهوری اسلامی به سقوط.