دلیل اصلی تنفر

فساد، دروغ (با توجیه تقیه)، تقلب، رواج خرافات، زن‌ستیزی، تمدن‌هراسی، انسان‌هراسی، حیات انگلی، و ذهن‌شویی به عنوان دلایل تنفر نسبت به روحانیت شیعه آورده می‌شود اما مهمترین دلیل تنفر نسبت به این قشر کاریست که روحانیت شیعه با ایران در طی چهار دهه‌ی اخیر کرده است. روحانیت شیعه کشوری محترم و با عزت در سطح بین‌المللی، در حال توسعه، در حال بسط دانش نوین و همراه با تمدن امروز دنیا را به ویرانه‌ای منزوی در جامعه‌ی جهانی، بدنام به تروریسم و گسترش سلاح‌های کشتار جمعی، آلوده به فساد نهادینه، ناکارآمدی و اتلاف، آتش‌افروزی در منطقه، حامی یک از قصاب‌ترین سران کشورها (بشار اسد) و به ارمغان آوردن گرسنگی و فقر برای مردمانش تبدیل کرده است. از همین جهت است که در لطیفه‌ای عمومی روحانیت شیعه به «کیمیاگر وارونه» معروف شده است: کیمیاگری که زر را به زباله تبدیل می‌کند!

در این دستاورد تاریخی تک تک اعضای این قشر مشارکت داشته‌اند. حتی روحانیونی که با حکومت یا شخص خمینی و خامنه‌ای مخالف بوده‌اند نیز با سیاست‌های رژیم در اجرای شریعت و غرب‌ستیزی و برخورداری از امتیازات ویژه و دشمنی با علم و تکنولوژی مخالفتی نداشته‌اند. آندسته از روحانیون که با «ایده»ی جمهوری اسلامی مخالف بوده‌اند همیشه در اقلیت بوده‌اند و تعدادی از آنها که این نظر را ابراز کرده باشند نادر است. همچنین همه‌‌ی این اعضا بطور مستقیم یا غیرمستقیم از منافع و امتیازات حکومت دینی برای خودشان برخوردار شده‌اند.

قشرهای مختلف اجتماعی در ایران (مثل بازاریان و پزشکان و دیوانسالاران و نظامیان) برای ادامه حیات یا کسب منافع بیشتر با روحانیت شیعه که رگ‌های حیاتی کشور را در اختیار دارد کار می‌کنند و با آن داد و ستد دارند اما هیچیک از این گروه‌های اجتماعی تا حد روحانیت شیعه منفور نیستند چون سرچشمه‌ی سم و نکبت اصلی (شریعت، اسلامگرایی، حقنه کردن مذهب، و تمامیت‌خواهی و اقتدارگرایی دینی) از روحانیت شیعه به بخش‌های دیگر سرازیر می‌شود.

اگر سپاه پاسداران امروز در همه‌ی جنایات و سرکوب‌‌ها و سیاست‌های پنهانکاری و فساد و امتیازجویی روحانیت شیعه سهیم است به این دلیل است که از حیث ایدئولوژیک شاگرد روحانیون اسلامگرا بوده است. خمینی با نظریه‌ی ولایت فقیه و «حفظ نظام اوجب واجبات است» خط قرمزی برای قوای قهریه در ایران باقی نگذاشت. اگر به پس‌زمینه‌ی پاسداران نگاه کنیم اکثر آنها کار خود را از حفاظت روحانیون شیعه آغاز کردند و هر چه از دین می‌دانند از آنها آموخته‌اند. آموزش عقیدتی- سیاسی سپاهیان مبتنی است بر آموزه‌های روحانیونی مثل خمینی و مطهری و مصباح یزدی که دین را اسب قدرت قرار می‌دهند.

آینده روحانیت

روحانیت شیعه امروز تنها به دلیل دسترسی به منابع کمیاب جامعه در چارچوب حکمرانی، قشری مورد مراجعه‌ی عمومی است. پس از سقوط رژیم تنها کسانی که حاضرند برای رفع نیازهای روزمرّه‌ی معنوی خود هزینه بپردازند به این قشر رجوع خواهند کرد. روحانیت اگر دولتی نباشد و نهادهای آن از منابع عمومی (زمین و آب و برق مجانی) برخوردار نباشد مثل همه‌ی قشرهای دیگر جامعه در یک بازار آزاد خدماتش را به مردم ارائه خواهد کرد و عرضه و تقاضا جایگاه آن را برخواهد ساخت. روحانیت شیعه در کرسی قدرت روال‌هایی در کشور ایجاد کرده (مثل گزینش یا کسب مجوز یا رهایی از دست نیروهای سرکوب) که مردم مدام نیاز دارند بدان رجوع کنند. حیات روحانیت به شیرهای نفت و گاز و صنایع مربوطه و سازمان سرکوب و تبلیغات تأمین شده از آن وابسته است. روزی که این شیرها قطع شود روحانیت شیعه (در قد و قامت حدود چهارصدهزار نفری) فوج فوج با تغییر لباس، نام‌های خود را نیز تغییر داده و در کسوتی دیگر تلاش می‌کنند به فریب و تقلب و خالی کردن جیب مردم دست زنند (از استخاره تا دعانویسی و از وعده‌ی بهشت و وعید دوزخ تا بزرگداشت مردگان و مدیریت قبرستان). امروز نرخ روحانیون به ۱۰۰هزار نفر جمعیت کشور از نرخ پزشک و وکیل بیشتر است چون منابع عمومی و دولتی به جیب این قشر سرازیر می‌شود. فربه شدن روحانیت شیعه در یک بازار آزاد انجام نشده است.

در یک جامعه‌ی آزاد دین سه کارکرد دارد:

التیام بخشی
انگیختن معنویت و ارتباط با امر قدسی
ایجاد حس تعلق

روحانیت شیعه به عنوان یک نهاد در چهار دهه‌ی اخیر این کارکردها را واگذاشته است. وصل شدن روحانیون به شیر نفت و معادن و جنگل‌ها و مراتع کشور باعث شد که آنها تنها خدمت خود به ایرانیان را در صنعت گریه (التیام‌بخشی با روضه‌خوانی) وابگذارند. مشاغل مربوط به مراسم دینی نیز همه دولتی شده‌اند. امروز اگر روحانیت شیعه به کلی از جامعه‌ی ایران حذف شود هیچ خللی به زندگی مردم و کارکردهای اجتماعی لازم وارد نمی‌آید. مساجد تقریبا خالیست و با بودجه‌های دولتی سرپاست. بعد از حکومت دینی و قطع بودجه‌های دولتی و عمومی برای مراکز مذهبی، آنها یک به یک تغییر کاربری خواهند داد. روحانیت شیعه امروز بخشی از «نظام» است و با سقوط نظام تنها وجه موزه‌ای آن (مثل کتاب‌های خطی) باقی خواهد ماند مگر آنکه روحانیون به کارکردهای مورد انتظار از خود بازگردند و دست از سر سبک زندگی و اداره‌ی جامعه و سیاست بردارند.

ادعای استقلال و مخالفت برخی از روحانیون شیعه با جمهوری اسلامی را کمتر کسی باور خواهد کرد اگر آنها همچنان در پی کسب و حفظ قدرت باشند. آیا حتی یک روحانی اعلام کرده است که بیمه‌ی مجانی روحانیون یا حقوق ماهانه برای اقامه‌ی نماز در مراکز دولتی (حداقل امتیازات آنها) را رد کرده است؟ روحانیون شیعه اگر می‌خواهند باقی بمانند حداقل در یک دهه بعد از جمهوری اسلامی باید تلاش کنند تصویری را که در چهار دهه‌ی اخیر از خود ساخته‌اند تغییر دهند.