آیا افزایش سرعت و میزان غنی سازی به معنای دسترسی ایران به سلاح اتمی خواهد بود؟

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران بارها تکرارکرده است که ایران در فکر ساخت سلاح کشتار جمعی و اتمی نیست.

ماری کاچینسکی، پژوهشگر سیاسی و معاون بنیاد پلاشرز، موسسه خصوصی حمایت از پروژه‌هایی برای مبارزه با سلاح‌های هسته‌ای، بیولوژیک و شیمیایی نیز معتقد است که افزایش نزدیک به ۴ درصدی غنی سازی اورانیوم به هیچ عنوان نمی‌تواند «مسیری به سوی» بمب باشد. وی می‌گوید: «ایران با این کار تنها می‌خواهد به اروپا برای عملی نشدن تعهداتش پیام بدهد. آنها به دنبال راهی برای نجات اقتصاد خود هستند. ایران امیدوار است با این کار، اروپا فشار بیشتری روی کاخ سفید برای کاهش تحریم‌ها وارد کند.»

طبق برجام ایران نمی‌تواند به غنی سازی بالای ۳.۶۷ درصد دست بزند و پایین‌تر از این میزان نیز تنها کاربرد صنعتی و نیروگاهی دارد. حتی غنی سازی اورانیوم بین ۱۲ تا ۱۹.۷۵ درصد هم نمی‌تواند خطری مستقیم در راه دسترسی به سلاح اتمی داشته باشد.

خانم کاچینسکی می‌گوید: «برای تسلیحات اتمی باید اورانیوم را تا ۹۰ درصد غنی کرد. برای غنی سازی اورانیوم بین ۳ درصد تا ۱۹ درصد شما نیاز به فناوری پیچیده و پیشرفته دارید. اما زمانی که موفق شوید به اورانیوم غنی شدۀ بالای ۱۹ درصد برسید، رفتن به سمت اورانیوم غنی شده تا ۹۰ درصد پیچیده نیست.»

جامعه جهانی برای مبارزه با گسترش ساخت سلاح اتمی، غنی سازی اورانیوم فراتر از ۱۹ درصد را «وضعیت هشداردهنده» می‌داند.

پیش از توافق هسته‌ای و در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، ایران موفق شد به غنی سازی اورانیوم بالای ۱۹ درصد و نزدیک ۲۰ درصد دست پیدا کند. در آن زمان اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفتند یکی از شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران را اجرا کنند.

به گفته کارشناسان انرژی هسته‌ای، ایران برای دستیابی به تسلیحات اتمی نیاز به دست‌کم یکسال مداوم غنی سازی دارد. البته این درصورتی است که این کشور به استانداردهای جهانی توجه کند و تعداد سانتریفوژهایش را بدون اطلاع و درخفا افزایش ندهد. در غیر این صورت زمان دسترسی به اورانیوم غنی شدۀ مورد نظر برای سلاح اتمی می‌تواند کوتاه‌تر باشد.

آغاز غنی سازی اورانیوم در چارچوب برجام چه خطری برای جامعه جهانی دارد؟

پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی ایرانی‌ها می‌توانستند در عرض سه ماه به میزان کافی اورانیوم غنی شده برای ساخت سلاح اتمی دست یابند اما با توجه به توقف غنی سازی در چارچوب این توافق، ایران باید یکسال بدون توجه به هشدارهای بین‌المللی غنی سازی را ادامه دهد تا به میزان لازم برای بمب اتمی برسد.

یکی از مهم‌ترین مفاد برجام، ممانعت ایران برای ذخیره سازی بیش از ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده با درصد پایین است.

ایران یکشنبه گزارش داد که ذخیره اورانیوم غنی شده این کشور با درصد پایین از حد ۳۰۰ کیلوگرم گذشته است. اهمیت این موضوع از آن جهت است که ایران می‌تواند با ۱۵۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی سازی شده زیر ۳.۶۷ درصد نیز به سمت ساخت سلاح اتمی برود. البته این میزان ذخیره اورانیوم باید بلافاصله تا ۹۰ درصد غنی سازی شود.

پیش از توافق هسته‌ای، ایران نزدیک به ۱۰ هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده با درصد پایین داشت که طبق مفاد برجام، این کشور نزدیک به ۹۸ درصد از این ذخیره را به کشور ثالث فرستاد.