اگرچه مدتی است از نوسان بازار ارز و شوکهای اقتصادی خبری نیست، مردم نگران ماههای باقیمانده سال هستند و گمان میکنند بار دیگر امواج سهمگین گرانی ساحل اقتصاد ایران را درمینوردد.
به گزارش «شبکه رسانهای بیان» رکود عمیق اقتصادی ایران موجب فروکش کردن تقاضا برای ارز شده و رشد قیمت دلار را متوقف کرده است. بااینحال، طی 15 ماه گذشته ارزش ریال یک سقوط آزاد را تجربه کرده و قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته است. افت قدرت خرید مردم گریبان بنگاههای اقتصادی را گرفته و دیگر مانند گذشته چرخشان نمیچرخد.
طی ماههای گذشته بسیاری از فعالان بخش تولید به دلیل رکود در بخش مولد اقتصاد کشور، سرمایه خود را به بازارهای غیرمولدی چون ارز، سکه و خودرو بردند و به سفتهبازی دامن زدند؛ اما دخالتهای بانک مرکزی در بازار ارز، ریسک فعالیتهای غیرمولد را افزایش داد و سفتهبازان را محافظهکارتر کرد؛ بهبیاندیگر، علاوه بر اینکه، تقاضا برای ارز به دلیل رکود کاهش یافت، دخالتهای بانک مرکزی نیز در این زمینه مؤثر بود.
کارشناسان اقتصادی میگویند دخالتهای بانک مرکزی در بازار ارز هزینه بسیار بالایی دارد و موجودی خزانه این بانک را به شدت کاهش میدهد؛ اما عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی بارها در مصاحبههای خود مدعی شده است که ذخایر ارزی «حتی مناسبتر از گذشته» شده است.
ادعای همتی درباره وضعیت مناسب ذخایر اسکناس (ارز) در حالی است که خبرگزاری رویترز اخیراً گزارش داده است که فروش نفت جمهوری اسلامی بر اثر تحریمهای آمریکا به زیر 100 هزار بشکه در روز رسیده است. بر اساس آمارهای وزارت نفت، رژیم ایران پیش از تحریمها حدود 2 میلیون و 700 هزار بشکه نفت صادر میکرد.
کاهش صادرات نفت، کسری بودجه را برای ملاها در پی داشته و به همین دلیل سازمان برنامهوبودجه اجباراً تغییرات وسیعی را در بخش منابع و مصارف بودجه اعمال کرده است. با توجه به کاهش صادرات نفت، کسری بودجه رژیم به 175 هزار میلیارد تومان میرسد؛ اما سخنگوی دولت مدعی شده که رقم کسری بودجه به 138 هزار میلیارد تومان است. علی ربیعی گفته 62 هزار میلیارد تومان از کسری بودجه با «صرفهجویی» و مابقی از طریق صندوق توسعه ملی، فروش اوراق قرضه دولتی و فروش اموال دولت جبران خواهد شد.
ناظران میگویند کاهش 62 هزار میلیارد تومانی مخارج دولت یا به قول ربیعی «صرفهجویی» موجب تعمیق رکود خواهد شد؛ چراکه 24 هزار میلیارد تومان از این صرفهجویی در بخش عمرانی خواهد بود، بخشی که با بسیاری از کسبوکارها در ارتباط است و کاهش بودجه آن میتواند منجر به تعمیق رکود شود.
اوضاع اقتصادی بدتر میشود؟
تلاطمهای اقتصادی و البته تحریمهای خارجی مردم و فعالان اقتصادی را محافظهکارتر کرده است. اگر تا پیشازاین، ریسک بخش تولید پایین بود، حالا ریسک فعالیتهای غیرمولد نیز افزایش یافته و دیگر کمتر کسی حاضر است نقدینگی خود را وارد این دو بخش کند. هجوم سرمایهها به کشورهای ترکیه و گرجستان برای خرید ملک را در همین چارچوب میتوان تحلیل کرد.
مردم نگراناند داراییهایشان بر اثر سیاستهای اقتصادی شکستخورده جمهوری اسلامی از بین برود و دیگر دستشان به جایی بند نباشد. به همین دلیل آنهایی که صاحب سرمایه هستند، قید سرمایهگذاری در ایران را زدهاند و به اروپا یا کشورهای همسایه کوچ میکنند. آن دسته از فعالان اقتصادی هم که شرایط خروج از کشور را ندارند، منفعلانه چشم به شرایط دوختهاند تا ببینند چه اتفاقی میافتد.
ایرانیها بیش از اینکه نگران بروز جنگ در خلیجفارس باشند، نگران نیمه دوم سال هستند که اوضاع اقتصادیشان چگونه میشود. یک نوع فضای روانی در جامعه وجود دارد که بر اساس آن مردم گمان میکنند در ماههای پایانی سال آثار تحریمها نمایان میشود و دوباره موجی از گرانی و هرجومرج به راه میفتد.
اعداد و ارقام و آمارها نیز میگویند این انتظار چندان هم غیرمنطقی نیست. وقتی خزانه ارزی رژیم ایران روزبهروز خالیتر و به دلیل نبود چشمانداز مثبت، سرمایههای بیشتری از کشور خارج میشود، نباید انتظار بهبود شرایط را داشت. در شرایطی که تورم رکورد 24 ساله خود را شکسته و به رقم 40.4 درصد رسیده و اقتصاد ایران نسبت به سال گذشته 6 درصد کوچکتر شده، به بهبود از اوضاع اقتصاد ایران به مشام نمیرسد.
صیغه کم بود عقد معاطاتی هم اضافه شد