اما با وجود چنین پیش بینی هایی، از واکنش اکثر مقامات جمهوری اسلامی در برابر موج بسیار وسیع اعتراضات آبان ماه می توان استنباط کرد که رژیم و نیروهای امنیتی-نظامی آن هرگز انتظار چنین برآمد سهمگین و گسترده مردم را نداشته اند. انفجاری که با وجود فروکش کردن امواج اولیه آن، همچنان کل نظام، برنامه های آینده دولت روحانی و حتی مخالفین آنرا در سایه خود فروبرده و تحت تاثیر قرار داده است.

یکی از این برنامه ها مهم، انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی است که قرار است چند ماه بعد از خیزش گسترده مردم معترض ایران برگزار شود. خیزشی که افتان و خیزان همچنان ادامه دارد و آثار امواج سهمگین اولیه آن همچنان زنده اند و به همین دلیل نیز بسیاری از اصلاح طلبان و مخالفین جمهوری اسلامی را وادار نموده است که، در مقایسه با انتخابات پیشین، بطور نسبتا زودرس اعلام موضع کنند.

مطالعه این مواضع اما نشان می دهد که با وجودیکه خیزش آبان ماه، که نشانه های بسیار بارزی مبنی بر گذار اکثریت مردم ایران از کلیت نظام از خود نشان می داد و فرا رفتن سطح اعتراضات مطالباتی به اعتراضات سیاسی علیه رهبری این رژیم را از خود بازتاب می کرد، نیروها و جریانات سیاسی اصلاح طلب و محافظه کار کما بیش همان خطوط و مواضع پیشین خود در دوره های قبل را پی می گیرند.

کورش زعیم در مقاله ای که با امضای جبهه ملی ایران- سامان ششم در سایت همبستگی ایران (همبستگی برای دمکراسی و حقوق بشر در ایران) منتشر شده است، بار دیگر بر پیش نیازهای یک انتخابات آزاد و دمکراتیک تاکید می کند و می نویسد: "هدف ما اینست که طرح نهایی سامانه انتخاباتی نوینی را که از خودکامگی جلوگیری و خواستهای همه مردم سراسر ایران را پاسخ بدهد برای ایران آینده پیشنهاد نماییم". ایشان پس از ارائه پیشنهادهای مشخص برای اداره قانومند و دمکراتیک کشور ابراز امیدورای می کند "که روزی برای پایان دادن به دوگانگی در نیروی دفاعی کشور، نیروی سپاه پاسداران هم با شرایط استاندارد ارتش های جهان در ارتش ملی ادغام و سیاست دفاعی کشور یگانه و قدرتمند تر از کنون و با هزینه بسیار کمتر سازماندهی شود. نیروی نظامی-امنیتی برونمرزی هم میتواند شاخه ای از ارتش ملی باشد." در گذشته نیز این جریان سیاسی فقط به طرح پیش شرطهای یک انتخابات آزاد بسنده کرده بود.

اما با وجودیکه بنظر می رسد بدنه اصلاح طلبان دچار تردید در شرکت در انتخابات پیش رو شده اند، سران اصلی این جریان همانند گذشته در تلاش هستند که هواداران و پایگاه های اجتماعی خود را به شرکت در انتخابات تشویق و امیدوار کنند. در همین رابطه حزب مشارکت ایران اسلامی در بیانیه پایانی دهمین کنگره خود، خواستار تشکیل ائتلافی از همه نیروهای اصلاح طلب شده است. این حزب که بزرگترین حزب اصلاح طلبان در جمهوری اسلامی محسوب می شود در بیانیه خود با تاکید بر قانون اساسی به عنوان «میثاق ملی و قانون مادر» "این قانون را دارای ظرفیت هائی دانسته است که رعایت آن می تواند در برقراری مناسبات دموکراتیک و حقوق شهروندی موثر باشد و بسیاری از نارسایی‌ های فعلی را از بین ببرد."

همچنین، به گزارش خبرگذاری شفقنا برخی از چهره های مطرح اصلاح طلب و اصولگرا در انتخابات مجلس ثبت نام کرده اند. به گزارش این خبرگداری، سخنگوی ستاد انتخابات کشور در پایان وقت اداری از پنجمین روز ثبت نام اعلام کرد که تا کنون ۷۴۲۱ برای انتخابات مجلس ثبت نام کرده‌اند. به گزارش خبرگذاری شفقنا افرادی مانند سید مصطفی میرسلیم، رامین مهمانپرست، علی شکوری راد دبیرکل حزب اتحاد ملت و قائم مقام این حزب در لیست ثبت نام کنندگان دیده می شوند.

چندی پیش نیز محمد خاتمی از مردم خواسته بود که با از خود گذشتگی پشت به صندوق رای نکنند در انتخابات پیش رو شرکت نمایند. همچنین وی در دیدار با اعضای شورای مرکزی "حزب پیشرو اصلاحات"، "انتخابات را شرط لازم برای مردم سالاری دانسته بود و تاکید کرده بود "نباید اصل انتخابات را زیر سوال برد".

در نشست مهرماه مجمع روحانیون مبارز با شورای عالی سیاستگذاری نیز به نقل از محمدعلی ابطحی اعلام شد که در این جلسه همه اعضای شورای عالی سیاست ‌گذاری و مجمع روحانیون مبارز متفق ‌القول تاکید کردند که اصلاحات بنای شرکت در انتخابات دارد و حتی یک نفر هم از عدم شرکت و تحریم انتخابات حرفی به میان نیاورد. (منبع: خبر آنلاین)

در رابطه با موضوع انتخابات مجلس شورای اسلامی سعید حجاریان نیز در یادداشتی می نویسد: "یکی از ابعاد مشارکت مشروط این است که منتظر بمانیم و ببینیم هسته اصولگرایان بنا دارند چگونه انتخاباتی را برگزار کنند، وجه دیگر حضور مشروط، اشتراط با نفس است؛ یعنی باید میان خودمان بر سر کیفیت زمین بازی انتخابات توافق کنیم، این دو شرط پهلو به پهلوی هم هستند. البته شرط‌های دیگری هم وجود دارد که لازمه طرح و تحقق آن، تهیه منشور اصلاح طلبی است. (منبع: خبر انلاین)

مصطفی تاج‌زاده از دیگر چهره های شاخص اصلاح طلبان نیز عبوراز انتخابات را خطرناک ارزیابی می کند چون به باور او خشونت‌ به دنبال خواهد آورد. به عقیده وی عدم شرکت در انتخابات و قبول استراتژی واگذاری انتخابات باعث به انزوا کشیده شدن اصلاح طلبان می شود. بنظر او تنها آلترناتیو برای اصلاح طلبان مشارکت مشروط در انتخابات است. البته ایشان شرایط شرکت در انتخابات را مبهم باقی می گذارد.

و سرانجام رهبر جمهوری اسلامی صبح روز ۱۰ آذر در جلسه «خارج فقه» خود درباره انتخابات مجلس شورای اسلامی چند نکته را مطرح کرد. در واقع علی خامنه‌ای نیز کوشید که با ورود زودرس به فضای بحث‌های انتخاباتی کمک کند که تنور این بحث‌ها را گرم شود تا فضای حداقلی موجود در داخل ایران که معطوف به اعتراض‌های اخیر است را منحرف شود.

اما لازم به تاکید است که در مقابل تاکید عناصر اصلی اصلاح طلب مبنی بر شرکت در انتخابات و شک و تردیدهای بدنه این جریان افرادی نیز هستند که با صراحت انتخابات مجلس یازدهم را تحریم کرده اند. برای نمونه، ابوالفضل قدیانی، فعال سیاسی، در بیانیه‌ای از گروه‌های سیاسی در ایران خواست که ضمن تحریم انتخابات از هر فرصتی برای بیان و اعلام اعتراض بهره جویند. وی در این بیانیه نوشت که «تحریم انتخابات انفعال نیست» بلکه «شرکت در انتخابات مجلسی نمایشی-فرمایشی که چنین عقیم و افلیج شده انفعال کامل است».آقای قدیانی تاکید کرده که «شرکت در انتخابات بدون هیچ برنامه و اراده‌ای برای مهار استبداد تسلیم محض است».

هاشم آقاجری از دیگر چهره های شاخص پیشین اصلاح طلب است که مواضعی متفاوت با جریان غالب در اصلاح طلبان اتحاذ می کند. وی بر این باور است که چون اصولا نظام جمهوری اسلامی قابل اصلاح نیست، نیازی به اصلاح طلبان نیست تا برای اصلاح آن مبارزه کند. آقاجری معتقد است اصلاح طلبان از مردم عقب افتاده اند و معلوم نیست با چه عاملی می خواهند به مردم برای شرکت در انتخابات انگیزه بدهند. هاشم آقاجری می گوید تنها تکیه بر نقض نظارت استصوابی نمی تواند به خواست های شهروندان پاسخ دهد. چون در مجلس ششم به رغم این که اصلاح طلبان اکثریت داشتند، آنان کاری از پیش نبردند. این واقعیت، به گفته آقای آقاجری، نشان می دهد که اصلاح نظام تنها با به پای صندوق رای رفتن ممکن نیست بلکه اصلاح طلبان بایستی تحول خواه شوند و با جنبش های اجتماعی پیوند بر قرار کنند. بنابراین برای دست یابی به خواست های دموکراتیک باید "نیروی سومی" به میدان بیاید.

همچنین جمعی از فعالان ملی- مذهبی تحول‌خواه در تهران و شهرستان‍ها نیز طی بیانیه‌ای انتخابات را نمایشی و دهن‌کجی به درد و رنج مردم دانسته و تاکید کرده‌اند «عدم شرکت در انتخابات نمایشی کمترین اعتراض مدنی است که می توان به شرایط حاکم بر کشور کرد ».

اگرچه نیروهای سیاسی خارج کشور که یا در طیف براندازان قرار دارند و یا راهبرد گذار از جمهوری اسلامی را دنبال می کنند هنوز رسما و از طریق یک بیانیه در رابطه با انتخابات مجلس در اسفند ماه آینده موضع گیری نکرده اند، اما آشکار است که نیروهای سیاسی مزبور مانند دوره های پیشین انتخابات در جمهوری اسلامی نمایشی معرفی می کنند و خواهان تحریم آن از سوی مردم خواهند شد.

با وجود قابل پیش بینی بودن مواضع جریانات سیاسی مزبور در تحریم انتخابات پیش رو، برخی از این نیروهای سیاسی از هم اکنون با زنده نگاه داشتن یاد خیزش آبان ماه مردم ایران نقش فعالی در تشویق مردم در عدم شرکت در انتخابات مجلس بعهده گرفته اند. در این میان نمونه بسیار بارز، شورای مدیریت گذار است که در مصاحبه ها و از طریق رسانه های اجتماعی شرکت در انتخابات فرمایشی را به معنای همراهی با سرکوبگران و بر خلاف خواست اکثریت مردم ایران برای گذار از جمهوری اسلامی، که خود را در خیزش آبان نشان داد، معرفی می کند. حزب چپ (فدائیان خلق) نیز چندی پیش شرکت در انتخابات را تحریم کرده بود.

آنچه که در این رابطه هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد، مواضع طیف نیروهای شناخته شده جمهوریخواه است که هنوز اعلام نگردیده اند، که با توجه به مواضع پیشین این جریانات و با توجه به خیزش بزرگ مردم ایران در آبان ماه گذشته و سرکوب وحشیانه اعتراضات مسالمت آمیز مردم توسط رژیم، می توان حدس زد که این نیروها هنوز نتوانسته اند موضع مشخصی اتخاذ کنند و به احتمال زیاد مشغول بحث های درونی هستند و یا منتظر تحولات آینده نشسته اند.