اما بسیاری از ویروس ها مستقیم از خفاش به انسان قابل انتقال نیستند و نیاز به میزبان دوم دارند مثلا احتمال می رود در مرس از خفاش به شتر و سپس به انسان منتقل شده باشد و در کرونا حیوان رابط مورچه‌خوار پولکدار بوده است.

در بازارهای خیس حیوانات وحشی مختلف از نقاط مختلف جهان در یک جا جمع می شوند. بسیاری از آنها در قفس هایی که روی هم قرار می گیرند محبوس هستند. مثلا ممکن است فضولات و ترشحات خفاش به روی مورچه‌خوار پولکدار در قفس زیرین بریزد و از این طریق به انسان منتقل شود.

کنار هم قرار دادن این همه حیوان زنده از زیستگاه های مختلف جهان در کنار هم و در مجاورت انسان بستر خطرناکی برای شیوع انواع بیماری های همه‌گیر می تواند باشد.

مصرف حیوانات وحشی در چین

صنعت حیوانات وحشی بخشی مهمی از اقتصاد چین است و متهم است که تعداد زیادی از گونه های حیوانی را به مرز انقراض کشانده است.

در چین حیوانات وحشی نه تنها به عنوان خوراک اعیانی برای قشر مرفه، بلکه در طب سنتی و صنعت پوشاک هم استفاده می شوند.

مورچه‌خوار پولکدار که احتمال می رود حیوان میزبان در بیماری کووید-۱۹ باشد یکی از بیشترین حیواناتی است که در دنیا قاچاق می شود و به همین دلیل نسل آن در معرض انقراض است. در چین از پولک این حیوان در طب سنتی استفاده می شود و گوشت آن برای برخی لذیذ به حساب می آید.

پروفسور پیتر لی، استاد دانشگاه هیوستون در آمریکا به بی بی سی فارسی گفت: حیوانات وحشی "غذای سنتی چین به حساب نمی آید" و تجارت های غذایی با ادعاهایی نظیر "تقویت سلامت و قوای جنسی" آنها را رواج می دهند.

در طب سنتی چین از شاخ کرگدن برای پایین آوردن تب و درمان مسمومیت غذایی و از استخوان پلنگ برای تقویت قوای جنسی مردها استفاده می شود. هر دوی این حیوانات در معرض انقراض هستند. البته تمام داروهای طب سنتی از حیوانات در حال انقراض نیست.

مرکز آمار استاتیستا می گوید ارزش محصولات طب سنتی در چین از ۶۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۲ به ۱۱۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ رسیده است.

ممنوعیت خرید و فروش حیوانات وحشی

هزاران بازار خیس در سراسر چین و در کشورهای آسیای دور از جمله اندونزی و مالزی وجود دارند. این بازارها در غرب آفریقا هم رواج دارند. اما آنچه بازارهای آسیایی را متفاوت می کند فروش گونه های وحشی حیوانات است.

آقای لی می گوید دلیلی که حکومت چین تجارت حیوانات وحشی را کامل ممنوع نمی کند "مقاومت دولت های محلی" است زیرا برای "محروم ترین کارگران اشتغال‌زایی و درآمدی چند میلیارد دلاری" ایجاد می کند.

بعد از شیوع سارس که از بازار خیسی در شهر فوشان چین بود، این کشور تجارت حیوانات وحشی را ممنوع کرد. اما تنها بعد از چندماه این ممنوعیت برداشته شد.

در سال ۲۰۱۶ چین تجارت حیوانات در معرض انقراض مانند پلنگ و کرگدن را ممنوع کرد که مورد استقبال فعالان محیط زیست قرار گرفت. اما بعد از دو سال این ممنوعیت لغو شد.

بعد از شیوع کرونا هم چین بسیاری بازارهای خیس را تعطیل کرد و تجارت حیوانات وحشی را ممنوع کرد. مشخص نیست که این بار ممنوعیت دائمی خواهد ماند یا این اقدام فقط منجر به ایجاد بازارهای سیاه می شود.

تاریخچه تجارت حیوانات وحشی

حدود ۴۰ سال پیش قحطی در چین جان ۳۶ میلیون نفر را گرفت. در آن زمان تولید و پرورش گوشت تنها در دست حکومت بود که از پس ارتزاق ۹۰۰ میلیون نفر بر نمی آمد.

در سال ۱۹۷۸ در پی قحطی و همچنین برای توسعه کشاورزی در مناطق روستایی، چین انحصار دولت در کشاورزی را لغو کرد. شرکت های بزرگ تولید غذاهای رایج مانند مرغ و خوک را به عهده گرفتند و برخی کشاورزان در دهات به حیواناتی مانند لاک‌پشت رو آوردند.

در سال ۱۹۸۸ حکومت چین قانونی برای محافظت از حیوانات وحشی وضع کرد که در آن حیوانات وحشی سرمایه دولت محسوب شدند و توسعه و استفاده از آنها مورد حمایت و حفاظت قرار گرفت. گفته می شود این نقطه تولد صنعتی بود که حالا میلیاردها دلار ارزش دارد و بخشی از این صنعت که بازارهای خیس است خطر شیوع بیماری های همه گیر را ایجاد کرده است.