چهارم- برندن مورفی یکی از مقامات ارشد علوم پزشکی استرالیا در ۳ آوریل ۲۰۲۰ گفت: «در سراسر جهان از مرز یک میلیون مبتلا عبور کرده‌ایم. ولی ما باور داریم که ارقام واقعی ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر از این آمار است.» مورفی گفت، نبود امکانات کافی برای شناسایی افراد آلوده به این ویروس موجب شده آمار گزارش شده بسیار کمتر از ارقام واقعی باشد.

پنجم- کریستین بامر و سباستین ولمر از دانشگاه گوتینگن آلمان بعد از بررسی داده‌های ماهنامه "بیماری‌های عفونی لانست" (Lancet Infectious Diseases) درباره شیوع ویروس کرونا در جهان ادعا کردند، کشورهای جهان تنها حدود ۶ درصد از میزان ابتلا به این ویروس را شناسایی کرده‌اند. به گفته این دو کارشناس آلمانی، ارقام واقعی میزان ابتلا به ویروس کرونا در جهان بسیار بیشتر از ارقام اعلام شده است و ابتلای میلیونها نفر هنوز شناسایی نشده است(این گزارش در ۱۰ آوریل ۲۰۲۰ منتشر شد). به گفته آنها، هم اکنون ده‌ها میلیون نفر در جهان به ویروس کرونا مبتلا هستند. سباستین ولمر در این باره گفت:

«نتایج [تحقیقاتمان] بدان معناست که دولت‌ها و سیاستگذاران باید در تفسیر ارقام [رسمی اعلام شده در زمینه میزان ابتلا و فوتی کرونا] به شدت محتاط باشند.»

به گفته او، تفاوت بسیار زیاد ارقام اعلام شده درباره میزان ابتلا به کرونا و میزان واقعی آن در جهان نشان می‌دهد که داده‌های رسمی کشورهای مختلف درباره این ویروس اطلاعات مفیدی نیستند.

این دو تحلیلگر آلمانی در گزارش خود نوشته‌اند، محتمل است که تا ۳۱ مارس (۱۲ فروردین) در آلمان ۴۶۰ هزار نفر به کرونا مبتلا شده باشند. به گفته آنها تا ۱۲ فروردین، تعداد تخمینی مبتلایان به کرونا در آمریکا بیش از ۱۰ میلیون نفر بوده و شمار مبتلایان در اسپانیا بیش از ۵ میلیون تن، در ایتالیا نزدیک به ۳ میلیون نفر و در انگلیس حدود ۲ میلیون مبتلا بوده است.

کریستین بامر و سباستین ولمر معتقد هستند، تعداد ناکافی و دیرهنگام تست کرونا می‌تواند دلیل این باشد که برخی کشورها از قبیل ایتالیا و اسپانیا در قیاس با آلمان با نرخ بسیار بیشتر مرگ و میر ناشی از این ویروس مواجه شده‌اند. در بخشی از گزارش این دو تحلیلگر آلمانی به آمار چندی قبل دانشگاه «جانز هاپکینز» درباره آمار ابتلا به کرونا اشاره شده و آمده است:

«در حالی که زمان نگارش این گزارش داده های جانز هاپکینز ابتلای کمتر از یک میلیون نفر در جهان را نشان می دهد، تخمین ما این است که (میزان ابتلا) چند ده میلیون نفر باشد.»

ششم- مبتلایان واقعی برزیل ۱۲ برابر موارد اعلامی است: رویترز در ۱۳ آوریل ۲۰۲۰ به اساس نتایج گزارش یک تحقیق خبر داد که تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در برزیل ۱۲ برابر بیشتر از تعدادی است که به صورت رسمی اعلام شده است. نتایج این تحقیق تاکید دارد با توجه به انجام تست‌های اندک و مدت زمان زیاد انتظار برای مشخص شدن نتایج تست ها، تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در برزیل ۱۲ برابر بیشتر از تعدادی است مقامات این کشور اعلام می‌کنند. آمار رسمی مبتلایان و فوتی های برزیل در همان روز به ترتیب، ۲۳۴۳۰ نفر و ۱۳۲۸ نفر بود.

هفتم- براساس مطالعات آنتی بادی محققان دانشگاه استنفورد، آمارهای واقعی مبتلایان ۵۰ تا ۸۵ درصد بیش از آمارهای رسمی است: گاردین ۱۷ آوریل ۲۰۲۰ در گزارشی با عنوان «مطالعات آنتی‌بادی نشان می‌دهد شیوع ویروس کرونا بسیار گسترده‌تر است از آنچه پیش از این تصور می‌شد»، نوشت: پژوهش‌های اخیر دانشگاه استنفورد نشان می‌دهد گسترش ویروس کرونا ممکن است ۵۰ تا ۸۵ برابر بیشتر از آمارهای رسمی باشد. این پژوهش انجام شده از سوی دانشگاه استنفورد که جمعه منتشر شد، نمونه‌هایی از میان سه هزار و ۳۳۰ نفر را در شهر سانتا کلارا [یکی از شهرهای کلیفرنیا] مورد آزمایش قرار داد و ثابت کرد گسترش ویروس ۵۰ تا ۸۵ برابر بیشتر از آمارهای رسمی است. اران بن دیوید استادیار رشته پزشکی دانشگاه استنفورد که رهبری این پژوهش را برعهده داشته در این خصوص می‌گوید: مطالعه درخصوص میزان آلودگی به ویروس، می‌تواند در فهم چگونگی گسترش این بیماری همه‌گیر به ما کمک کند. محققان این مطالعه را نخستین پژوهش گسترده در نوع خود می‌دانند که با شناسایی آنتی بادی در افراد سالم از طریق آزمایش خون از نوک انگشت انجام می‌شود و نشان می‌دهد آیا آن‌ها پیش از این به ویروس کرونا مبتلا و سپس بهبود یافته‌اند. در هنگام انجام این تحقیق، در شهر سانتا کلارا، یک هزار و ۹۴ مورد مبتلا به کووید-۱۹ تائید شد که از این میان ۵۰ نفر جان خود را از دست دادند؛ اما براساس میزان آنتی بادی افراد، احتمالا در اوایل ماه آوریل بین ۴۸ هزار تا ۸۱ هزار نفر در شهر سانتا کلارا به کووید-۱۹ مبتلا شده بودند که این میزان تقریبا ۵۰ تا ۸۰ برابر بیشتر از آمار رسمی گزارش شده است. همچنین این بدان معنی است که کرونا به طور بالقوه بسیار کمتر کشنده‌تر از آن چیزی است که در ابتدا تصور می‌شد. پیش از این میزان مرگ‌ومیر در اثر ابتلا به کووید-۱۹ در آمریکا ۴.۱ درصد اعلام شده بود حال آنکه محققان استنفورد می‌گویند یافته‌های آن‌ها میزان مرگ و میر فقط ۰.۱۲ تا ۰.۲ (۱۲ صدم تا بیست دهم درصد) درصد را نشان می‌دهد. برخی دانشمندان، یافته‌های این تحقیق را اینگونه تفسیر کرده‌اند که ما به سیستم مصونیت جمعی نزدیک شده‌ایم؛ بدان معنا که اگر در یک جامعه تعداد قابل توجهی از افراد به یک بیماری مبتلا شوند، بدن آن‌ها آنتی‌بادی لازم را می‌سازد و در نهایت جامعه در برابر آن بیماری همه‌گیر مصون می‌شود. آرتور رینگولد استاد اپیدمیولوژی دانشگاه برکلی کالیفرنیا که در این مطالعه شرکت نکرده می‌گوید: براساس این پژوهش تعداد افراد مبتلا به این ویروس بسیار بیشتر از تصور بوده و لذا نرخ مرگ‌ومیر ناشی از کووید-۱۹ به آن‌اندازه‌ای که تصور می‌شد، بالا نیست. اما او در عین حال با توجه به نتایج این مطالعه خاطرنشان می‌کند نباید در خصوص برداشته شدن محدودیت‌های وضع شده سریع تصمیم‌گیری کرد. رینگولد یادآور می‌شود، این ایده که پژوهش کنونی می‌تواند همچون گذرنامه‌ای برای عبور از مقررات کنونی قرنطینه و رفتن به سر کار باشد، دو محدودیت دارد؛ نخست آنکه ما نمی‌دانیم آنتی‌بادی‌ها در بدن بخش قابل توجهی از افراد تا چه مدت از بدن در برابر ویروس‌ها محافظت می‌کند و دوم آنکه درصد بسیار کمی از جمعیت آنتی‌بادی دارند. این استاد اپیدمیولوژی دانشگاه برکلی افزود: با توجه به میزان مبتلایان به کووید-۱۹ که در واقع سه درصد جمعیت منطقه را تشکیل می‌دهد، این بدان معناست که ۹۷ درصد افراد هیچ آنتی‌بادی برای مقابله با ویروس کرونا در بدن خود ندارند. حال آنکه برای دستیابی به مصونیت جمعی (مصونیت گله‌ای)، ۵۰ درصد یا بیشتر جمعیت باید مبتلا شده و سپس بهبود یابند تا نسبت به کرونا مقاوم شوند. پژوهشگران این مطالعه همچنین اعلام کرده‌اند آمار ارائه شده حاصل از تحقیق در سانتا کلارا نمی‌تواند نماینده دیگر مناطق ایالات متحده باشد. جایانتا باتاچاریا استاد استنفورد و یکی از نویسندگان این پژوهش گفت: بسیار مهم است که مطالعات مشابهی در سراسر آمریکا انجام شود. بی‌تردید ویروس کرونا در برخی مناطق شیوع بیشتری نسبت به دیگر مناطق دارد و درک شیوع ویروس‌ها در هر منطقه گامی اساسی برای پیشبرد برخی سیاست‌هاست.

هشتم- تعداد مبتلایان نیویورک ۲.۷ میلیون نفر است، نه ۲۶۹ هزار نفر: اطلاعات اولیه نشان می‌دهد که ۱۳.۹ درصد از جمعیت ایالت نیویورک (حدود ۲.۷ میلیون نفر) به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. از حدود ۳ هزار نفر به صورت تصادفی در فروشگاه‌ها و دیگر اماکن عمومی تست ابتلا به کرونا گرفته شد تا به مقامات این امکان را بدهد برآورد گسترده‌ای درباره میران شیوع ویروس کرونا در نیویورک وهمچنین میزان مصونیت ایجاد شده، بدست آورند. در شهر نیویورک، ۲۱ درصد از ساکنان پادتن (آنتی‌بادی) ویروس کرونا را دارند که این آمار در منطقه «آپ‌استیت» نیویورک ۳.۶ درصد و در منطقه «لانگ» نیویورک ۱۶.۷ درصد بوده است. آندریو کوومو فرماندار ایالت نیویورک ۲۳ آوریل ۲۰۲۰ گفت: «این افراد سه هفته پیش، چهار هفته پیش، پنج هفته پیش یا شش هفته پیش به این ویروس مبتلا شده‌ و پادتن این ویروس در بدن آنها ایجاد شده و هم اکنون بهبود یافته‌اند.» طبق این آمارها، نرخ قربانیان ویروس کووید-۱۹ در نیویورک حدود ۰.۵ درصد است. همچنین تست‌های انجام شده طی دوره زمانی دو روز و در ۱۹ شهر ایالت نیویورک و ۴۰ منطقه انجام شده است. کوومو تاکید کرد که اطلاعات بیشتری باید جمع آوری شود و نرخ ابتلا می‌تواند بیشتر باشد چون این آمار شامل افرادی که در منازل خود نیستند نمی‌شود. تست‌های پادتن نشان دهنده این است که سیستم ایمنی شخص چگونه به ویروس واکنش داده‌ و این آزمایش، با تست‌های شناختی که تنها به شخص می‌گویند که در حال حاضر به ویروس مبتلا است یا خیر، تفاوت دارد. بر اساس تست‌های تشخیصی که تا کنون در ایالت نیویورک انجام شده، ابتلای بیش از ۲۶۹ هزار نفر به ویروس کرونا تایید شده است.

آمارهای فوتی های واقعی با اعلامی تفاوت دارد

این ادعا درباره کشورهای بسیاری مطرح شده و شیوه های کم شماری آنان نیز توضیح داده شده است:

یکم- آمار واقعی فوتی های ویروس کرونا در بریتانیا بیشتر از آمار اعلامی است: دیلی میل در ۳۱ مارس ۲۰۲۰ نوشت که مقام‌های بهداشت و درمان انگلیس تنها آمار فوتی‌های مرتبط به کرونا که در بیمارستان‌ها جان خود را از دست داده‌اند، اعلام می‌کنند.

دوم- حدود هزار نفر در خانه های سالمندان جان باخته اند و در آمارهای رسمی انگلیس فقط ۲۰ نفر آن ها ذکر شده است: گاردین ۹ آوریل ۲۰۲۰ نوشت، مسئولان این کشور افراد فوت شده در خانه‌های سالمندان و نیز فوت شدگان در کلینیک‌های پرستاری را از آمار قربانیان ویروس کرونا در این کشور مستثنی کرده‌اند تا آمار کشته شدگان بر اثر کرونا را کمتر جلوه دهند. در هنگام جمع‌آوری آمارهای رسمی از قربانیان کروناویروس، مسئولان انگلیس جان باختن صدها مبتلا در خانه‌های سالمندان را در نظر نمی‌گیرند. تعداد افراد فوت شده به دلیل این ویروس در خانه‌های سالمندان به حدود ۱۰۰۰ تن می‌رسد، در حالی که طبق آمارهای رسمی، این عدد بسیار کمتر است و تنها ۲۰ مورد مرگ در خانه‌های سالمندان تا ۲۷ مارس در انگلیس و ولز ثبت شده است.

سوم- آمارهای دولت انگلیس در مورد فوتی ها نزدیک به دروغ است و رقم واقعی حدود دو برابر است: پروفسور جان اشتون، مدیر منطقه‌ای سابق بهداشت عمومی انگلیس، در ۱۳ آوریل ۲۰۲۰ گفت: «در حال حاضر اکثر چیزهایی که اعلام می‌شود خیلی نزدیک به دروغ است و باید به هر قیمتی شده مانع آن شویم. شاید رقم واقعی یک و نیم برابر باشد...حتی ممکن است دو برابر باشد...می‌دانید اگر به من باشد می‌گویم وقتی آنها اعلام می‌کنند ۱۰ ما باید بگوییم ۲۰...واقعیت من از واقعیت آنها بهتر نیست؟ چیزی که در روزهای گذشته بسیار نگران‌کننده بوده این است که به نظر نمی‌رسد دولت واقعا بداند چند دکتر و پرستار جان خود را از دست داده‌اند. فقط کافی است یکی از کارمندان را در وایت‌هال [یکی از خیابانهای لندن] ببینید و از او آمار بیمارستانها را بپرسید و بعد روی یک کاغذ جمع کنید تا متوجه شوید..کار سختی نیست.»

چهارم- جان باختگان کرونا ۱۵ درصد بیشتر از آمار اعلامی دولت انگلیس هستند: اداره "دفتر ملی آمار" در دولت انگلیس در ۱۴ آوریل ۲۰۲۰ اعلام کرد شمار کسانی که بر اثر ابتلا به ویروس کووید۱۹ در این کشور جان خود را از دست داده‌اند، احتمالا ۱۵ درصد بیشتر از آماری است که به صورت روزانه منتشر می‌شود. بر اساس آماری که این اداره منتشر کرد، تا تاریخ سوم آوریل تعداد ۶۲۳۵ نفر در کشورهای انگلیس و ولز بر اثر ابتلا به ویروس کرونا فوت کرده‌اند. نیک استریپ یکی از متخصصان علم آمار در این اداره می‌گوید: «وقتی به داده‌ها در انگلیس نگاه می‌کنیم، ۱۵ درصد بیشتر از ارقامی است که سرویس سلامت عمومی [بریتانیا] از فوتی‌های کووید۱۹ ارائه کرده است که شامل موارد مشکوک نیز می‌شود.» بر خلاف داده‌های منتشر شده از سوی دولت انگلیس که فقط تلفات در بیمارستان‌ها را نشان می‌دهد، این آمار اختلاف ۱۵ درصدی شامل جان‌باختگان در دیگر مناطق از جمله منازل، آسایشگاه‌ها و خانه‌های سالمندان می‌شود. در ۱۴ آوریل مطابق آمارهای رسمی انگلیس، تعداد مبتلایان به کرونا به ۹۳۸۷۳ نفر و شمار جان باختگان به ۱۲۱۰۷ نفر رسید.

پنجم: تعداد واقعی جان باختگان کرونایی انگلیس ۴۱ درصد بیشتر از آمارهای بیمارستان های دولتی است: اسکای نیوز ۲۱ آوریل ۲۰۲۰ در گزاشی نوشت که آمار قربانیان کروناویروس در انگلیس و ولز ۴۱ درصد بیشتر از آمار رسمی بوده که دولت انگلیس در هفته منتهی به ۱۰ آوریل اعلام کرد. اداره آمار ملی انگلیس در گزارشی تلفات خارج از بیمارستان را به حساب آورده و آن را هزار و ۶۶۲ مرگ بر اثر کووید-۱۹ ثبت کرده است. مرگ‌های بیمارستانی در همین دوره معادل ۸ هزار و ۶۷۳ مورد بوده است. از بیمارانی که خارج از بیمارستان جان خود را از دست دادند، هزار و ۴۳ نفر در مراکز نگهداری از سالمندان و بیماران خاص بودند که این رقم در مقایسه با ۲۱۷ موردی که هفته قبل از آن گزارش شده بود، افزایش قابل توجه‌ای داشته است. در همین دوره ۴۶۶ نفر در خانه شخصی خود فوت شدند. لیز کندال، وزیر مراقبتهای اجتماعی دولت در سایه حزب کارگر گفت این ارقام نشان‌دهنده «تلفات وحشتناک» ویروس کرونا در میان افراد سالمند و ناتوانی است که در آسایشگاه‌ها زندگی می‌کنند. وی افزود: «این ارقام تنها بخش سطحی بحران اضطراری در مراقبتهای اجتماعی را نمایان می‌کنند زیرا با تاخیر ۱۱ روزه منتشر شده‌اند. دولت باید آمار تلفات کووید-۱۹ خارج از بیمارستان از جمله در آسایشگاه‌ها را روزانه منتشر کند تا در جریان مقیاس واقعی مشکل قرار بگیریم. این مسئله در مقابله با شیوع ویروس ضروری است تا اطمینان حاصل شود که مراقبت اجتماعی منابع مورد نیاز را در دسترس دارد و همچنین بتوان تجهیزات حفاظت شخصی و تستهای تشخیص برای مراقبت از کارکنان حوزه سلامت را تامین کرد.»

ششم- جان باختگان کرونا در انگلیس ۴۱ هزار نفر است، نه ۱۸ هزار نفر: رویترز در ۲۲ آوریل ۲۰۲۰ نوشت که نتیجه تجزیه و تحلیل روزنامه فایننشال تایمز از تازه ترین اطلاعات و داده های رسمی دفتر آمار انگلیس نشان می دهد که تعداد تلفات ویروس کرونا در بریتانیا به بیش از ۴۱ هزار نفر رسیده است. بر اساس این گزارش نتایجی که فایننشال تایمز به آن دست پیدا کرده و مؤسسه آمار انگلیس نیز سه شنبه آنها را منتشر کرده است، شامل مرگ و میر ناشی از ابتلا به ویروس کرونا در خارج از بیمارستان های انگلیس نیز بوده است. براساس آمار رسمی دولت انگلیس تا ۲۲ آوریل، این کشور دارای ۱۳۳۴۹۵ مبتلا و ۱۸۱۰۰ جان باخته کرونا است. اما در حال حاضر ، براساس تحلیل FT مبنی بر مرگ و میر اضافی در داده های اخیر ، آمار واقعی مرگ و میر ناشی از کرونا بیش از دو برابر است. روز سه شنبه دفتر آمار ملی گزارش داد كه ۱۸۵۱۶ نفر در هفته منتهی به ۱۰ آوریل در انگلیس و ولز جان خود را از دست دادند یا ۷۹۶۶ نفر بیشتر از میانگین ۵ سال.

هفتم- کم شماری فرانسه: به گزارش شبکه فرانس ۲۴ در تاریخ ۲۵ مارس ۲۰۲۰، مدیران ارشد بیمارستان های فرانسه معتقد هستند که تعداد واقعی مبتلایان و جان باختگان این کشور بسیار بیشتر از آمارهای رسمی اعلام شده است.

هشتم- کم شماری فوتی های ایالت نیویورک: علی واتکینز و ویلیام راشبوم در ۱۰ آوریل در مقاله ای در نیویورک تایمز نوشتند : مرگ‌ومیر آن دسته از افراد مبتلا به کرونا که در خانه‌های خود در نیویورک می‌میرند، در آمارهای رسمی به ثبت نمی‌رسد. شمار این افراد صدها نفر برآورد می شود. «آمارهای اداره آتش‌نشانی نیویورک نشان می‌دهد که در ۵ روز نخست ماه آوریل ۱۱۲۵ فرد بیمار در خانه‌هایشان و یا در خیابان جان باخته‌اند. این رقم در دوره مشابه سال قبل تنها ۱۳۱ نفر بوده است.» «متخصصان پیراپزشکی از افراد متوفی آزمایش کرونا نمی‌گیرند و به همین دلیل تقریباً غیرممکن است که دقیقاً بگوییم چه تعداد از آنها به ویروس کرونا مبتلا بوده‌اند. شاید برخی از آنها قبل از مرگشان آزمایش داده باشند، در بیمارستان پذیرش نشده باشند و یا از بیمارستان ترخیص شده باشند.»

نهم- علت تفاوت فاحش مبتلایان و جان باختگان کرونا در دو ایالت نیویورک و کالیفرنیا: با این که دو ایالت کالیفرنیا و نیویورک از جهات عدیده (مهاجرپذیری، توریستی، قطب اقتصادی بودن، مدرن بود، و...) مشابه یکدیگرند، در عین حال تراکم جمعیت در نیویورک بسیار بالاست و با کالیفرنیا از این جهت تفاوت دارد. نیویورک از نظر تعداد مبتلایان و تعداد فوتی ها در آمریکا اول است. آمار فوتی های آمریکا:

اول- نیویورک: ۲۰۷۹۲ نفر. دوم- نیوجرسی: ۵۳۶۸ نفر. سوم- میشیگان: ۲۸۱۳ نفر. چهارم- ماساچوست: ۲۱۸۲ نفر. پنجم- پنسیلوانیا: ۱۷۱۳ نفر. ششم- لوئیزیانا: ۱۵۹۹ نفر. هفتم- الینویز: ۱۵۶۵ نفر. هشتم- کاناکتیکت: ۱۵۴۴ نفر. نهم- کالیفرنیا: ۱۴۳۸ نفر. چرا نیویرک اول و کالیفرنیا نهم است؟

به گزارش دولت آمریکا، در ماه های اکتبر تا ژانویه، دستکم ۱۴ هزار و احتمالاً تا ۴۱ هزار نفر در این کشور به دلیل آنفلونزا جان باخته اند. مشابهت های ویژگی های این دو بیماری، به خصوص در دورانی که هنوز کرونا به خوبی شناخته شده نبود، برخی را به این حدس و گمان رسانده که احتمالاً تعدادی از آن ها قربانی کرونا شده اند.

براساس خبری که در ۷ آوریل ۲۰۲۰ منتشر شد، محققان دانشگاه استنفورد در ایالت کالیفرنیا مشغول پژوهش درباره این مسأله هستند که چرا تعداد مبتلایان و جان باختگان در کالیفرنیا بسیار کمتر از ایالت نیویورک است؟ آنها می‌گویند فصل آنفلوآنزا در کالیفرنیا بسیار زودتر از زمان معمول خود آغاز شد، و دستکم به اواخر اکتبر و یا اواسط نوامبر رسید. در آن زمان پزشکان در مورد کرونا اطلاعاتی نداشتند و بیماری را آنفلوآنزا تشخیص می دادند، در حالی که مسافرت به و از چین ادامه داشت، و حتی پرواز‌های مستقیم از ووهان وجود داشت. پس احتمالا تعداد زیادی از مردم به کرونا مبتلا شدند، و بدنِ آنها در برابر آن مقاومت کرد و ایمنی یافت. پژوهش محققان دانشگاه استنفورد در این خصوص با آزمایش بر روی ۳۲۰۰ نفر انجام شده است.

لس آنجلس تایمز ۱۱ آوریل ۲۰۲۰ به نقل از منبع دیگری همین خبر را تأیید کرد و نوشت: دکتر جف اسمیت پزشک عمومی و فرماندار شهرستان سانتاکلارای کالیفرنیا به تازگی به مقام‌های محلی گفته: «این ویروس در جامعه ما با آزادی شاید از مدت‌ها پیش وجود و فعالیت داشته است. براساس داده‌های گردآوری شده توسط مراکز فدرال مهار و پیشگیری از بیماری، اداره‌های بهداشتی محلی و دیگر نهادها، این ویروس از مدت بسیار بیشتری از آنچه قبلا تصور می‌کردیم و به احتمال زیاد از دسامبر(آذر-دی) در این منطقه آمریکا وجود داشته است». وی علت شناخته نشدن این ویروس در این ایالت را مصادف شدن پیدایش و همه‌گیری آن با فصل گسترش آنفلوانزای حاد عنوان کرد و افزود: «نشانه‌های این ویروس بسیار شبیه آنفلوانزاست، به گونه‌ای که اگر فردی با شدت کمتری به کرونا مبتلا شود، ممکن است متوجه آن نشود و حتی به پزشک مراجعه نکند؛ حتی در صورت مراجعه به پزشک، ممکن است به علت اشتباه گرفتن آن با آنفلوانزا، اقدامی برای درمان نکند.»

همانگونه که ایالت و شهر نیویورک ارتباط نزدیکی با اروپا دارد گمان می‌رود ویروس کرونا از ایتالیا وارد این شهر شده باشد. همچنین منطقه کالیفرنیا مرکز طبیعی ارتباطات با چین است. به گونه‌ای که نخستین موارد ابتلا به کووید-۱۹ در سانتاکلارا یک هفته پیش از تائید آن توسط نهادهای بهداشتی فدرال، از مسافران بازگشته از ووهان به این ایالت وارد شده بود. در عین حال، در ماه‌های ژانویه(دی-بهمن) و بیشتر روزهای فوریه، آزمایش‌های اندکی برای کرونا در ایالت کالیفرنیا اجرا شده است.

دهم- آمارهای واقعی اکوادور هزاران نفر با آمارهای رسمی تفاوت دارد: بی بی سی در ۱۷ آوریل ۲۰۲۰ نوشت: در حالی که دولت اکوادور تعداد جان باختگان ویروس کرونا جدید در این کشور را ۴۰۳ نفر اعلام کرده، آمارها از استان گوایاس این کشور نشان از هزاران مرگ تنها طی دو هفته نخست ماه آوریل دارد که می‌تواند ناشی از کووید۱۹ بوده باشد. مقام‌ها در استان گوایاس گزارش کرده‌اند طی دو هفته نخست ماه آوریل بیش از ۶۷۰۰ مرگ در این استان به ثبت رسیده است که فاصله بسیار زیادی با میانگین معمول و آمار مشابه سال گذشته دارد که طی آن حدود ۱۰۰۰ مرگ ثبت شده بود. استان گوایاس میزبان شهر گوایاکیل است که بزرگترین شهر اکوادور و اصلی‌ترین بندرگاه این کشور است. بنابر گزارش‌ها، گوایاکیل کانون اصلی همه گیری کرونا در اکوادور است. به گزارش مقام‌های استان گوایاس از اول ماه مارس گذشته تا کنون ۱۴۵۶۱ نفر در این استان مرده‌اند. این در حالی است که آمار مشابه سال گذشته حدود ۲۰۰۰ مرگ بوده است. گوایاکیل از شهرهای بسیار پرتراکم اکوادور است و درصد فقر هم در آن بالاست. این به آن معنی است که شهروندان در فاصله کمی از یکدیگر زندگی می‌کنند و توانایی تهیه موادضدعفونی کننده، ماسک و یا فاصله‌گذاری اجتماعی را هم به اندازه سطوح مرفه‌ ندارند.

مورد ایران

همان شک و شبهه ای که در مورد دیگر کشورها وجود دارد، در مورد تعداد مبتلایان و تعداد فوتی های ایران نیز وجود دارد. به عنوان نمونه، دونالد ترامپ در نشست خبری ۳۱ فرودین ۱۳۹۹ در کاخ سفید گفت:

«اگر ایران نیاز به کمک داشته باشد من مایل به کمک هستم. اگر بخواهند و درخواست کنند، من مطمئناً کاری می کنم. آن ها به سختی آسیب دیده اند. واضح است که آن اعدادی که گزارش می کنند، درست نیست. اما اگر کمک بخواهند، اگر دستگاه تنفس بخواهند، ما هزاران دستگاه تنفس داریم که الان در دسترس هست و دستگاه هایی که الان در حال ساخت است...آن ها باید با هوش باشند و معامله کنند. علتش را می دانید چیست؟ نگاه کنید چه اتفاقی افتاده. فکر کنم جان کری اصلاً نمی خواهد آنها [با من] معامله کنند، و آنها احتمالاً فکر می کنند می توانند صبر کنند تا بایدن و آمریکا تنها باشند- اگر بایدن[رئیس جمهور]شود، ولی آن ها می دانند با من این طوری نمی شود. اگر جو بایدن رئیس جمهور بشود، آنها صاحب آمریکا می شوند. بین خودشان، چین، ژاپن، مکزیک و کانادا صاحب می شوند. آنها صاحب می شوند و دیگر کشوری نخواهید داشت اگر بایدن وارد بشود.»(فیلم سخنان ترامپ را اینجا ببینید).

با توجه به چند صدایی بودن حکومت و جامعه ایران، آمارهای ایران از بسیاری از دیگر کشورهای غیر دموکراتیک- به خصوص متحدان آمریکا و دوستان دیکتاتور ترامپ چون محمد بن سلمان و ژنرال السیسی- به واقعیت نزدیکتر هستند.

صندوق بین المللی پول و بانک جهانی تصویر بسیار فاجعه باری طی سال های گذشته از ونزوئلا ترسیم کرده اند. با این حال، ونزوئلا تا ۲۴ آوریل فقط مدعی ۳۱۱ مبتلا و ۱۰ فوتی است(به گزارش ۱۲ آوریل بی بی سی در مورد وضعیت ونزوئلا و کرونا و گزارش ۹ آوریل نیویورک تایمز بنگرید). آماری که با هیچ یک از کشورهای آمریکای لاتین هیچ نوع سازگاری ندارد. کوبایی که به دیگر کشورها در این زمینه کمک می کند، دارای ۱۲۸۵ مبتلا و ۴۹ فوتی تا همان تاریخ است. اگر ونزوئلا چنین دستاورد عالی ای در بحران شیوع کرونا داشته، چرا در ۱۹ آوریل ۲۰۲۰ اعلام کرد: «در این لحظه واقعا نمی‌دانم که آیا انتخابات در سال جاری برگزار می‌شود یا نه، زیرا این غیرمسئولانه است که اعلام کنم انتخابات در هر صورت برگزار می‌شود. توجه به بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ و مساله اقتصاد، اولویت نخست کشور است.»

کره شمالی هم مرز با چین است و کل اقتصاد تحت تحریمش متکی به قاچاق از چین است. با این همه، مدعی است حتی یک مبتلا و فوتی کرونا ندارد(ترامپ چندین بار گفته که او و رهبر کره شمالی عاشق همدیگر هستند). خبرگزاری آسوشیتدپرس در ۱۹ آوریل ۲۰۲۰ مصاحبه ای با یک پزشک فراری از کره شمالی انجام داد. او داستان ویروس سارس را شرح می دهد و سپس به داستان کرونا می پردازد. می گوید کره شمالی اصلاً فاقد تجهیزات و آموزش لازم برای مبارزه با این نوع ویروس هاست. تعداد بسیار زیادی فوت می کنند و اصلاً گزارش نمی شود.

ترکیه اعلام کرد که حجاج بازگشته از عربستان سعودی، این ویروس را از آن کشور وارد ترکیه کرده اند. ترکیه مدعی است تا ۲۴ آوریل دارای ۱۰۴۹۱۲ مبتلا و ۲۶۰۰ جان باخته کرونا است. اما عربستان سعودی که حجاج همه کشورها آزادانه به آن کشور رفته بودند و بسیاری از کارگرانش خارجی بوده و هستند، مدعی ۱۵۱۰۲ مبتلا و ۱۲۷ فوتی تا همین تاریخ است. در عربستان نه تنها یک رسانه مستقل وجود ندارد، بلکه حکومت و جامعه اش نیز چند صدایی نیست. تنها صدای محمد بن سلمان به گوش می رسد که هم «دوستِ» ترامپ است و هم موسس و خریدار و اجیر کننده رسانه ها تا به سود سعودی ها بنویسند و علیه رقبایشان( بخش پروپاگاندای فارسی زبان سعودی ها علیه ایران که شامل تلویزیون، روزنامه و خبرگزاری با سرمایه چند صد میلیون پوندی است، یک شاهد این مدعاست. برای محمد بن سلمان پرداخت سالی ۸۰ تا ۱۰۰ هزار پوند به خانواده یک کارمند بخش پروپاگاندای فارسی زبان خود در لندن سر سوزنی هم به شمار نمی رود ). وزیر کشور ترکیه در ۲۶ مارس ۲۰۲۰ عربستان سعودی را متهم به پنهان کاری در مورد شیوع ویروس کرونا در آن کشور کرد و گفت این تصمیم عربستان موجب کُند کردن واکنش جهانی به گسترش کرونا شده است. همان گونه که در ابتدای مقاله به نقل از منابع مختلف نشان دادیم، ترکیه با آمارهای فوتی حدود ۲۰ برابری سعودی ها، متهم به دروغگویی و پنهان کاری است. پس وضع آمارهای عربستان سعودی روشن است که تا چه اندازه با واقعیت ها در تعارض قرار دارد.

آمارهای ایران را نیز در همین چارچوب می توان افزایش داد. به عنوان مثال، تعداد مبتلایان را ۲ یا ۳ یا ۴ برابر کرد. آمار جان باختگان ایران را نیز می توان ۲ برابر کرد. اما این چند برابر کردن ها مبتنی بر شواهد و قرائن قابل ارائه نیست. در همان چارچوبی است که متخصصان در مورد آمارهای همه جوامع با توجه به زمان آگاه شدن از وجود ویروس در کشورشان، آمادگی قبلی براساس تجربه شیوع کرونا در دیگر جوامع، تعداد یا درصد آزمایش ها و محدودیت های نظام درمانی (به عنوان مثال تعداد ونتیلاتورها) داشته اند.

سخن پایانی

شواهد و قرائن این نوشتار دستکم چند نتیجه مهم دارد:

یکم- مسأله تعارض آماری را نمی توان فقط به دروغ گویی فروکاست.

دوم: مسأله تعارض آماری را نمی توان فقط به پنهان کاری فروکاست.

سوم: دروغ گویی و پنهان کاری در تعارض آماری فقط منحصر به ایران نبوده و نیست.

چهارم- مسأله تعارض آماری برتری دموکراسی بر دیکتاتوری را نشان داد: «نظام دموکراتیک ملتزم به آزادی و حقوق بشر» از جهات بسیار برتر از «نظام غیر دموکراتیک» است. سلامتی مردم یکی از ملاک های عملی بسیار مهم است. در شیوع کرونا، رسانه های آزاد، جامعه مدنی و خود بیمارستان ها در نظام های دموکراتیک، گزارش های مستقل درباره تعداد مبتلایان و تعداد جان باختگان منتشر کردند و می کنند. این بسیار تفاوت دارد با یک حکومتِ تک صدایی که فقط و فقط یک آمار رسمی از سوی حکومت منتشر می شود. در دموکراسی ها ده ها راه مستقل برای تقربِ به حقیقت وجود دارد. وقتی برخی دولت های دموکراتیک شمار جان باختگان را به فوتی های بستری شده در بخش های اورژانس بیمارستان ها منحصر کردند، با فشار رسانه ها و جامعه مدنی مجبور شدند که فوتی های خانه های سالمندان و دیگر مناطق را هم به جان باختگان قبلی بیفزایند.

پنجم- کره زمین فقط و فقط دارای یک کشور به نام ایران یا آمریکا یا چین نیست: ارزیابی باید در متن و سیاق جهانی صورت گیرد. در مقایسه عملکرد کشورها و حکومت ها با یکدیگر است که می توان به این نتیجه رسید که همه دولت های دموکراتیک و غیر دموکراتیک برای منافع ملی- که به منافع خودشان باز می گردد- و امنیت ملی، دست به کنش هایی می زنند که از نظر اخلاقی و حقوقی ناموجه اند. دروغگویی، پنهان کاری، فریبکاری، ترور، توطئه، جنایت، کودتا، جنگ افروزی، دخالت در أمور داخلی دیگر کشورها، و...بخشی از عمل دولت ها در قلمرو روابط بین الملل است.

عدالت طلبانِ آزادی خواهِ دموکراتِ مستقل، مخالف این کنش ها بوده و هستند. آنان یک بام و دو هوایی نبوده و نیستند. آنان مخالف دروغگویی و پنهان کاری جمهوری اسلامی اند، اما این مخالفت را منحصر به جمهوری اسلامی نمی سازند و شامل تمامی دولت هایی می سازند که از این روش های ناموجه استفاده می کنند. ولی افرادی که به طور رسمی و علنی در بخش فارسی پروپاگاندای دولت های راست افراطی استخدام شده اند، اهداف آن دولت ها را پیش می برند و مهره ای کوچک در بازی بزرگ و کلان آن دولت ها علیه موجودیت ایران و ایرانیان هستند. سخن گفتن آنان در مورد ایران را باید در این سیاق فهمید و ارزیابی کرد.

منبع: گویانیوز ، ۲ اردیبهشت ۱۳۹۹

آدرس صفحه فیس بوک اکبر گنجی: https://www.facebook.com/AkbarGanji/

آدرس کانال تلگرام اکبر گنجی: https://t.me/ganji_akbar/10187