ایران اینترنشنال - حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران، از برگزاری تظاهرات روز قدس به صورت «خودرویی» و با مسئولیت سپاه پاسداران در تهران خبر داده، که در واقع همان «دور دور کردن»، اما این بار با انگیزههای سیاسی و بهرهبرداریهای حکومتی است.
این در حالی است که مردم ایران به ویژه جوانان، طی دهههای گذشته، در نبود مراکز تفریحی و وجود محدودیتها، خاطره خوشی از «دور دور کردن» با خودروهایشان در خیابانها ندارند.
پلیس جمهوری اسلامی، بارها از تشدید برخورد با این دسته از رانندگان خودروها خبر داده و آنان را به ایجاد ناامنی متهم کرده است.
تظاهراتی که «تعطیلشدنی» نیست
حکومت جمهوری اسلامی به خوبی میداند که برگزاری راهپیمایی در شرایط کنونی شیوع ویروس کرونا، چه خطرات جبرانناپذیری برای سلامت مردم ایران به همراه خواهد داشت، اما برای این که مبادا این برداشت صورت گیرد که جمهوری اسلامی از سیاست «اسرائیلستیزی» خود دستبرداشته، برای برگزاری مراسم حکومتی روز قدس، به هر شیوهای متوسل شده است.
خود روحانی، در اظهارات روز شنبه ۲۷ اردیبهشت تاکید کرد شرایط شهر تهران «قرمز» است و حتی نمازجمعه نیز در آن برگزار نمیشود، اما برای برگزاری تظاهرات روز قدس، چون پایتخت است، حتما این تظاهرات باید برگزار شود «و نمیشود کاری نکرد.»
او ادامه داد: «در خودرو هم سرود خوانده میشود و هم میتوان پرچم در دست داشته باشیم. در واقع یک مراسم نمادینی از طریق خودروها انجام میشود و سپاه مسئولیت آن را برعهده گرفته است.»
البته پیش از این اعلام حسن روحانی، تصمیم برگزاری «خودرویی» تظاهرات روز قدس، گرفته شده بود.
محسن محمودی، رییس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران، سهشنبه ۱۶ اردیبهشت، در جلسه هماهنگی مراسم روز قدس که در ساختمان شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران برگزار شد، گفته بود این مراسم «هرگز تعطیلشدنی نیست.»
او ادامه داد: « برپایی رژه موتوری و ماشینی از میدان امام حسین تا میدان آزادی همراه با پرچم جمهوری اسلامی ایران، فلسطین، حزبالله و تصاویر رهبران مقاومت و شهید سلیمانی به عنوان شهید راه قدس یکی از تصمیماتی است که امید است با فراهم آمدن شرایط اجرایی شود.»
همچنین محمدحسین روحی یزدی، رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان البرز نیز در روز دوشنبه ۲۲ اردیبهشت گفت: «برگزاری راهپیمایی روز قدس از طریق خودروهای شخصی همراه با صوت ثابت انجام میشود.»
در دیگر استانهای ایران نیز، مثل آذربایجان شرقی و مرکزی از این شیوه برای برگزاری تظاهرات روز قدس سخن گفته شده است.
چهار دهه سرکوب جوانان و برخورد با «دور دور کردن»
اما دعوت از مردم برای «دور دور کردن» در روز قدس، در حالی است که سالهاست مقامات و رسانههای حکومتی در مذمت چنین رفتاری و برخورد با آن سخن گفتهاند.
به عنوان نمونه، در اردیبهشت ۱۳۹۲، احمدرضا رادان، جانشین وقت فرمانده نیروی انتظامی، با اعلام آغاز «طرح امنیت اجتماعی» که عنوان حکومتی «گشت ارشاد» است، گفت پلیس طرح ویژهای را برای برخورد با خودروهایی که «دور دور» میکنند در دستور کار دارد و این خودروها علاوه بر توقیف سرنشینانش برای برخورد قضایی تحویل مقامات قضایی میشوند.
یک سال بعد، این سیاست تشدید شد و در فروردین سال ۱۳۹۳، حسین ساجدینیا، رییس پلیس تهران، از استخدام هزاران «مامور نامحسوس پلیس» در پایتخت برای رصد کردن خودروها و سرنشینان آنها و گرفتن عکس و فیلم از آنان خبر داد.
او گفت بیش از ۷ هزار نیروی زن و مرد با حضور در سطح شهر، چهار موضوع «آلودگی صوتی»، «رانندگی پرخطر در سطح بزرگراهها و انجام حرکات نمایشی»، «ایجاد مزاحمت برای نوامیس و کشف حجاب در خودروها» را رصد خواهند کرد.
این اعلام با واکنش گسترده مردم مواجه شد و بهمن کشاورز، حقوقدان، در یادداشتی در روزنامه شرق، نوشت در قانون آیین دادرسی کیفری کشور چیزی به اسم «پلیس نامحسوس» وجود ندارد و این افراد نمیتوانند «ضابط قانون» باشند.
با این حال مقامهای امنیتی جمهوری اسلامی بر اجرا و تشدید این سیاست خود اصرار کردند.
در سال ۱۳۹۷، به گفته کمال هادیانفر، رییس پلیس راهور ایران، بیش از ۱۲ هزار خودرو به اتهام «دور دور کردن» توقیف شدند، گواهینامه یک هزار و ۲۷۹ نفر را ضبط شد و یکهزار و ۶۴۱ نفر نیز به دستگاه قضایی معرفی شدند.
هادیانفر با اشاره به سخنان علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، درباره «جولان دادن برخی جوانهای سرمستِ غرورِ ثروت با خودروهای گرانقیمت»، ادامه داد که رانندگان چنین خودروهایی «دچار اختلال روانی دیده شدن» هستند و «در حقیقت با این حرکتها سعی در جلب توجه دیگران میکنند.»
در تیرماه ۱۳۹۸، نیز جعفر حسینی، جانشین فرمانده انتظامی استان البرز، با وجود این که رانندگان این خودروها را «افراد عادی» خواند، اما از مردم این استان خواست «با یادداشت شماره خودروی آنها و تماس با مرکز فوریتهای پلیس مراتب را به پلیس اطلاع دهند.»
او درباره «دور دور کردن خودروها» گفت: «از ابتدای سال تا به امروز ۲۶۰ خودرو به مدت یک هفته توقیف شده و برای آنها جریمه صادر شد.»
کرونا، بهانهای تازه برای سرکوب
با شیوع ویروس کرونا، حکومت جمهوری اسلامی بهانه تازهتری را برای سرکوب «دور دور کردن»ها به دست آورد.
ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، در هشتم فروردین ۱۳۹۹، نوشت: «دور دور با خودرو بازتاب عملکرد منفی در برخی از بخشها است و این رفتارها موجب شده که مردم خطر ابتلا به ویروس کرونا را توهم تلقی کنند.»
این خبرگزاری نوشت: «دور دور با خودرو ریسک ابتلا به کرونا را بالا میبرد.»
همزمان رییس پلیس راهور استان اصفهان، محمدرضا محمدی، به ایرنا گفت: «طرح برخورد با دور دور کردن خودروها در خیابانهای کلانشهر اصفهان از جمله مرداویج، شیخ صدوق، توحید و محلههای خانه اصفهان و ملکشهر تشدید شده است.»
او درباره «برخورد قاطع با دور دور شبانه رانندگان خاطی» ادامه داد: «تیمهای شبانه نامحسوس، محسوس و بازرسان افتخاری پلیس راهور اصفهان نسبت به شناسایی، توقیف سیستمی، احضار و برخورد قاطع با رانندگان خاطی اقدام خواهد کرد و خودرو متخلف دستکم تا ۱۵ روز توقیف میشود.»
کارنامه امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی ایران نشان میدهد که نه تنها به مقولات اجتماعی، نگاه امنیتی و سیاسی دارد، بلکه اگر لازم باشد همان دختران و زنانی را که به اتهام بیاساس «بدحجابی» بازداشت میکند، در مواقعی از جمله انتخابات و تظاهرات حکومتی، برای پیشبرد اهداف سیاسی خود به جلوی دوربین رسانههای خود میآورد.