ایران وایر - دختری با پیراهن سفید مشکی یک متن احساسی می‌خواند، بادکنک‌های سفید به آسمان می‌رود و حضار گیلاس‌هایشان را با عبارات «روحت شاد» و «هرگز فراموشت نمی‌کنیم» بالا می‌برند. عکس جوانی روی یک شاسی به شیوه عکس‌های عروسی قاب شده و حضار کنار عکس، یادگاری نوشته‌اند. این ویدیو از روز گذشته تاکنون بارها با عنوان «مراسم ختم لاکچری در اطراف تهران» به اشتراک گذاشته شده است. این مراسم هیچ شباهتی به ختم‌های سنتی ایرانی ندارد. نه کسی گریه و شیون و زاری می‌کند نه خبری از چهره‌های رنگ‌پریده و پریشان خانواده‌های عزادار است. لباس حضار هم متفاوت است؛ مردها کت‌وشلوار و کراوات و خانم‌ها اغلب لباس‌های شب مشکی و سفید مشکی به تن دارند.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
مراسم درست شبیه یک مهمانی بزرگ است. مهمانی‌ای که عنوان مراسم ترحیم و ختم برای آن عجیب به نظر می‌رسد. بااین‌حال، این اولین بار نیست که مراسم‌های ترحیم در سال‌های اخیر خبرساز شده‌اند. فروردین امسال ویدیوی دیگری از یک مراسم ختم خبرساز شد. ویدیویی که با عنوان «ختم پارتی» بارها به اشتراک گذاشته شد. در آن ویدیو روی میز عکس‌های دختر جوانی کنار گل‌های پرپر و شمع‌های رنگارنگ گذاشته شده بود و حضار با لباس‌های مشکی آهنگ می‌خواندند، گاه می‌رقصیدند و گاه بر سر می‌زدند و نام «ملیکا» را صدا می‌زدند. این ویدیو اولین بار توسط مادر ملیکا دختر بیست‌ودوساله‌ای که بر اثر تومور مغزی درگذشته بود، در اینستاگرام به اشتراک گذاشته شده بود. «شیوا کردی»، مادر ملیکا هنوز هم در اینستاگرام فعال است. خودش را با نام مادر ملیکا معرفی می‌کند، عکس‌های دخترش را به اشتراک می‌گذارد و از داغ بزرگی که بر سینه‌اش سنگینی می‌کند، حرف می‌زند. او می‌گوید: «ملیکا خیلی اهل اینستاگرام بود. حتی وقتی دکتر تشخیص تومور داد و به بیمارستان رفت مدام با لباس‌های تروتمیز در اینستاگرام از خودش ویدیو می‌گذاشت و از تجربه‌اش می‌گفت اما من اهل اینستاگرام نبودم تا بعد از رفتن ملیکا. بعد از این‌که ملیکا رفت تصمیم گرفتم با به اشتراک گذاشتن عکس‌ها و فیلم‌های دخترم یادش را نگه دارم. حالا عده زیادی در فضای مجازی ملیکا را می‌شناسند. خیلی‌ها به مزارش می‌آیند و گل می‌آورند. من خیریه‌ها را تبلیغ می‌کنم و به یاد ملیکا برای بچه‌های کار و فقرا کمک می‌گیرم چون می‌خواهم تا وقتی زنده‌ام اسم ملیکای من زنده باشد.»
او درباره مراسمی که با عنوان «ختم پارتی» در فضای مجازی منتشر شد، می‌گوید: «من یک‌بار دیگر هم گفتم مراسم ما ختم‌پارتی نبود. ما رسم داریم وقتی جوانی ناکام از دست می‌رود برایش مراسم نمادین می‌گیریم. دختر من قرار بود با مهیار که پسرعمویش است ازدواج کند اما به آنجا نرسید. ما آن مراسم را نمادین در روزهای عزا برگزار کردیم. مراسم ما پارتی یا خوشحالی نداشت. خیلی از کُردها وقتی جوان از دست می‌دهند سفره عقد سیاه پهن می‌کنند. من این فیلم را خودم بعد از چند ماه از رفتن دخترم برای اولین بار به اشتراک گذاشتم چون می‌خواستم نام ملیکایم را زنده کنم.»
پیش از مراسم ختم ملیکا، در دی ۱۳۹۷ مراسم ختم دیگری توجه افکار عمومی را به خود جلب کرده بود، مراسم ختم «حمید باقری درمنی» که به سلطان قیر شهرت داشت و با اتهام فساد اقتصادی اعدام شد. مراسم ختم آقای باقری در مسجد جامع شهرک غرب برگزار شد و پس از مراسم از حضار دعوت شد برای صرف شام به رستوران برج لیدوما بروند. عکس‌هایی از رستوران برج لیدوما که یکی از گران‌ترین و مجلل‌ترین رستوران‌های تهران است، در رسانه‌های مختلف با عنوان «ختم لاکچری سلطان قیر» منتشر شد.
واژه لاکچری در بسیاری از منوهای مربوط به شرکت‌های مراسم ترحیم به چشم می‌خورد. یکی از شرکت‌های برگزاری مراسم می‌گوید برگزاری یک ختم لاکچری شاید هزینه‌اش از عروسی بیشتر شود: «عروسی سه شب است اما ختم معمولا چند مراسم است.» به گفته این فرد شرکت‌های برگزارکننده مراسم از تحویل جنازه تا برگزاری مراسم شب هفت را به عهده می‌گیرند: «بعضی‌ها جوان ازدست‌داده‌اند و می‌خواهند ماشین جنازه گل زده شود. ما خودمان ماشین کرایه می‌کنیم. گل می‌زینم و با راننده برای گرفتن جنازه می‌رویم.» او درباره هزینه ماشین می‌گوید: «اجاره ماشین که حدود روزی ۷۰۰ تا یک‌میلیون تومان است. بستگی به مدل ماشین دارد. پانصد هزار تومان راننده و تشریفات می‌گیرند. هزینه گل‌آرایی هم که متفاوت است روی‌هم حدود سه تا پنج میلیون آب می‌خورد.»
«میز مراسم ترحیم»، عبارت دیگری است که در بسیاری از آگهی‌های مربوط به برگزاری مراسم دیده می‌شود. با یکی از این تبلیغات تماس می‌گیرم. فردی که تلفن را جواب می‌دهد، می‌گوید: «قیمت‌ها متفاوت است، بستگی دارد. شما کدام مدل را انتخاب کنید. من چند مدل برای شما روی واتس‌اپ می‌فرستم و بعد قیمت را می‌گویم.» عکس‌هایی که فرستاده ترکیب گل‌آرایی و شمع‌آرایی است. پایین هر عکس اسمی نوشته است. اولی میز ترحیم لاکچری نام دارد و در توضیحش نوشته شده: «این میز ترحیم شامل گل‌آرایی، شمع‌آرایی، چاپ عکس متوفی روی شمع، چهار دیس حلوا با طعم‌های شیر، هویج، نسکافه‌ای و سنتی و چهار دیس خرما با طعم‌های پسته‌ای، نارگیلی، گردویی و بادامی.»
تصویر هم یک میز بزرگ سفید را نشان می‌دهد که با گل‌های رز سفید و شمعدان‌های نقره‌ای و شیشه‌ای پوشانده شده و دورتادورش عکس‌های مرحوم و شمع‌های روی آب داخل ظرف‌های کریستال دیده می‌شود. کنارش طرف‌های خرما و حلوا با تزیین‌های مختلف گذاشته شده است. قیمت را که می‌پرسم، می‌نویسد: «۲۰ تومان. شمعدان‌ها و ظروف کریستال هم امانت هستند که به‌عنوان ودیعه پنج میلیون نزد شرکت می‌ماند و بعد از برگشت می‌توانید آن را بگیرید.» او توضیح داده که در این ایام با توجه به کم شدن مشتری قیمت‌هایشان پایین آمده و قیمت اصلی این میز ۲۵ میلیون تومان بوده است.
«گیفت یادگاری مراسم ترحیم» از واژه‌های ابتکاری جدید است. پیش‌تر، گیفت یادگاری در مراسم عروسی و نامزدی رایج بود اما به‌تازگی گیفت یادگاری در مراسم ختم هم توزیع می‌شود. یکی از تولیدکنندگان گیفت‌های مراسم می‌گوید: «این گیفت‌ها ارزان‌اند. هر دانه بیست هزار تومان آب می‌خورد. ما با استفاده از تور مشکی و ربان و گل خشک و عکس متوفی یک یادگاری کوچک برای افرادی که در مراسم ختم سرکت می‌کنند درست می‌کنیم که با دیدن آن یاد فرد درگذشته بیفتند.»
یک جامعه‌شناس ساکن تهران می‌گوید این مراسم و ختم‌های عجیب در حال حاضر برای درصد کمی از افراد جامعه است اما انتشار این مراسم در فضای مجازی باعث می‌شود این مراسم تا چند سال آینده به سنتی عادی تبدیل شوند و البته چشم و هم‌چشمی حتما باعث ایجاد مراسم عجیب‌تر هم خواهد شد.
