بعداز سالها ارامش، جنگ در قفقاز جنوبی بنا بە نیاز اردوغان شعلەور شد. دولت اسلامی ترکیە کە حساسیت دنیا را علیە خود برانگیختە در لیبی دخالت و ضمن قتل عام عربها، منافع کشورهای عربی را بە خطر انداختەاند. جنگ احتمالی لیبی میان حکومت سراج طرفدار ترکیە و نیروهای ارتش ملی بە رهبری ژنرال حفتر بر سر منطقە نفت خیز سیرت معادلات منطقەای را بهم خواهد زد. روسیە کە لیبی را پایگاە سنتی خود میدانند با نگرانی از توطئەهای خطرناک اردوغان جبهە جدیدی در قفقاز علیە اردوغان گشودەاند. منطقەای کە جنگ در ان اتفاق افتادە مسیر ترانزیت انرژی باکو - تفلیس - جیحان است کە سالهاست منافع ترکیە را تامین میکند و قطع انتقال انرژی از این مسیر میتواند بە اقتصاد ترکیە اسیب جدی برساند از این جهت مقامات تورک بطور هستریک بە تهدید ارمنستان پرداختە و عملا هیزم بیار اتش شدەاند. سالها قبل اقای عبداللە گل از چهرەهای محبوب و صلح طلب تورک برنامە اشتی با ارمنیها و بدست اوردن دل ارامنە بعداز نسل کشی را در سر داشت و بعداز دیدار از ارمنستان در سال ٢٠١٠ کە دیپلماسی فوتبال نام گرفت، بعداز بازگشت از ایروان نماد اشتی در استان قارص هم مرز با ارمنستان گذاشت و امیدی بە بهبود درد و الام ارمینها از دست تورکان عثمانی میرفت اما با حذف او از قدرت توسط اردوغان نماد اشتی بناشدە او تخریب گشت و سیاست خارجی ترکیە بر اساس بحران افرینی و جنگ تداوم پیدا کرد کە تا بە امروز ادامە دارد و منطقە را بە اتش کشیدەاست.
اگرچە بلحاظ تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی اذربایجان بیشتر بە بە روسیە و ایران نزدیک است اما بخاطر برخی موارد کە ریشە در مسئلە ملی دارد هیچگاە مورد اعتماد رژیم ایران نبودە است، روسها نیز اغلب در بحران قفقاز جنوبی جانب ارمنیها را گرفتەاند، از این منظر ناچار بە همکاری با ترکیە بودەاست. در سالهای اخیر اردوغان با استفادە از وضع موجود، دولت علی اف را برای تعطیل کردن موسسات فرهنگی و دینی فتح الە گولن سخت تحت فشار قرار داد، برکناری چند روز قبل المار محمدیاروف وزیرخارجە با سابقە ان کشور کە خواهان اشتی حقیقی با ارمنیها بود و از طراحان پروژە سە جانبە شمال - جنوب با روسیە و ایران بود بدون تردید خواستە اردوغان بودەاست. ناگفتە نماند در سالهای اخیر دولت علی اف ناچار بە محدود کردن فعالیت برخی نهادهای اذریهای ایران شد و کنگرە اذربایجانیان جهان را نیز نیمە تعطیل کرد.
مردم اذربایجان اگرچە بلحاظ دینی شیعە هستند اما برخلاف تورکان عثمانی هویت خود را از دین نمیگیرند. اذربایجان کشوری با مردمانی سکولار و مدرن کە بلحاظ فرهنگی بیشتر بە روسها نزدیکند. از بدو استقلال اذربایجان تحت فشار ایران بودە تا ببهانە احیای شیعەگری و با استفادە از برخی افراد مذهبی بە نفوذ خود در ان کشور بیافزاید اما مقامات ان کشور و مردم اذربایجان تسلیم زورگوییهای ایران نشدە اند و حتی برای حفظ ساختار سکولار ان کشور دهها مسجد را تخریب و یا تعطیل کردەاند. همچنانکە گفتە شد تورکان عثمانی کە هویتشان دینی است سالانە دهها مسجد تاسیس و اخیرا برخلاف هشدارهای جهانی اقدام بە تغییر دادن کلیسا | موزە ایاصوفیا بە مسجد کردەاند.
حاکمان ایران کە خود با مشکل اذریها و دیگر ملل ایران روبرویند و ایران را بە مسیر فروپاشی همانند شوروی سابق کشاندە بجای احترام بە حقوق ملتهای غیرفارس راە هویت زدایی انان را پیشە کردەاند تا بلکە بتوانند بیشتر حکومت کنند و در این میان بیشتر جانب ارمنیها را گرفتەاند. ضمنا تلاش کردە تا اذریها را مسخ هویت کنند و انانرا تورک قلمداد کنند تا همانند تورکان عثمانی چهرەای مهاجر و بدون هویت و منفوز از انان بدست دهند در حالیکە انگونە نیست و اذریها نقش مهمی در نواوری سیاسی در ایران دارند. متاسفانە اذریها چوب تورکان عثمانی را میخورند.
