• دیدار مصطفی‌الکاظمی از واشنگتن در مرحله بسیار حساسی صورت می‌گیرد
ایندیپندنت فارسی - احمد السهیل - مصطفی‌الکاظمی، نخست وزیر عراق قصد دارد پایان هفته آینده عازم واشنگتن شود؛ این در حالی است که تنش میان عراق و آمریکا در عرصه‌های مختلف به ویژه در پیوند به حضور نیروهای آمریکایی در عراق رو به افزایش است، اما ناظران بدین باورند که پرونده نفوذ ایران در عراق، عمده‌ترین مسئله مورد بحث میان دوجانب را تشکیل خواهد داد.
در بیانیه کاخ سفید آمده است که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده در ۲۰ ماه اوت جاری، مصطفی‌الکاظمی، نخست وزیر عراق را مورد استقبال قرار خواهد داد و دوجانب در مورد چالش‌های ناشی از بیماری کرونا مسایل امنیتی، انرژی و اقتصادی بحث و گفت‌وگو خواهند کرد.
البته اظهارات کاخ سفید مبنی بر این‌که دیدار پیش‌رو در مرحله‌ای بسیار حساس و مهم برای دو کشور انجام می‌شود، این تصور را ایجاد می‌کند که واشنگتن به دنبال یافتن راه حل قاطعی برای مشکل گروه‌های مسلح وابسته به ایران در عراق است. ناظران عقیده دارند که این مسئله به عنوان پیش‌شرطی برای حمایت واشنگتن از عراق است؛ اما در عین حال، مصطفی‌الکاظمی را با چالش‌های بزرگی روبه‌رو می‌کند که ممکن است نتواند بر آن‌ها غلبه پیدا کند. اما فرضیه دیگری که برخی از ناظران به آن اشاره می‌کنند این است که نقش مصطفی‌الکاظمی ممکن است از چارچوب انتقال پیام‌ها میان واشنگتن و تهران فراتر نرود و هدف وی تلاش برای ایجاد تفاهم میان دو طرف باشد و در نتیجه، چالش‌هایی که فراروی دولت عراق قرار دارد نیز به نوعی حل و فصل شود.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
در همین راستا، ایاد العنبر، استاد علوم سیاسی در دانشگاه بغداد دو مسیر را برای دیدار آینده میان مصطفی‌الکاظمی و ترامپ به تصویر می‌کشد؛ اول این‌که نخست وزیر عراق گفت‌وگوها را به صورت جدی در مورد پرونده‌های عمده با جانب آمریکایی انجام داده و خود را به عنوان یک متحد قوی و قابل اعتماد نشان می‌دهد؛ دوم این‌که مصطفی‌الکاظمی تنها به انتقال پیام‌ها اکتفا می‌کند و احتمال این‌که وی مسیر دوم را انتخاب کند، بیشتر است.
ایاد العنبر عقیده دارد که هدف از سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن، تنها برای انجام مذاکرات دوجانبه در چارچوب گفت‌وگوهای استراتژیک نیست؛ زیرا رئيس جمهوری آمریکا قصد دارد راه‌های تضعیف نفوذ ایران در منطقه را پیش از فرا رسیدن زمان برگزاری انتخابات آمریکا مورد بحث قرار دهد. وی خاطرنشان کرد که واشنگتن می‌داند برچیدن بساط نفوذ ایران در خاورمیانه بایستی از عراق آغاز شود، جایی که نقطه شروع گسترش نفوذ ایران در منطقه را شکل داد.
ایاد العنبر در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: دولت آمریکا می‌خواهد از میزان توانایی مصطفی‌الکاظمی در مدیریت پرونده مقابله با گروه‌های مسلح آگاهی پیدا کند؛ زیرا یافتن این ویژگی می‌تواند کلیدی برای حل کلیه مشکلات و چالش‌های موجود باشد.
در پیوند به ارتباط پرونده انتخابات زودهنگام با سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن، ایاد العنبر، گفت: تعیین تاریخ اجرای انتخابات توسط نخست وزیر، تلاشی برای فرار از سایر تعهدات مرتبط با پیگیری پرونده قاتلان معترضان و انحصار سلاح در دست دولت محسوب می‌شود، اما این امر می‌تواند این تصور را به واشنگتن بدهد که مصطفی‌الکاظمی چشم‌انداز درستی برای حل مشکلات ندارد.
ناظران بدین باورند که هرچند مصطفی‌الکاظمی قصد پیوستن به محورهای مخالف با ایران را ندارد، اما سعی می‌کند روابط عراق با ایران را در چارچوبی تازه ترسیم کند و این برداشت را تقویت کند که منافع تهران در سایه عراق قوی که درهای آن به روی جامعه جهانی باز باشد، تأمین می‌شود. اما این موضوع ممکن است با میل گروه‌های مسلح که سعی دارند به عنوان یک طرف فعال در ترسیم روابط خارجی نقش ایفا کنند، در تعارض خواهد بود.
به‌رغم این‌که تهران اعتقاد به دادن فرصت به مصطفی‌الکاظمی دارد، اما گروه‌های مسلح شتاب بسیاری برای انتقام‌جویی از قتل قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس و ابومهدی مهندس، معاون فرمانده سازمان بسیج مردمی دارند و ناظران این سیاست دوگانه را به عنوان بازی چماق و هویج تلقی می‌کنند.
از سوی دیگر، احمد حسین، نویسنده و روزنامه‌نگار در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: تلاش برای گشودن مسیر روابط با کشورهای حوزه خلیج فارس حتی اگر در حال حاضر محدود به پرونده انرژی باشد، نیز به عنوان هشداری برای تهران به شمار می‌رود؛ بدین معنا که ممکن است عراق بخشی از تفاهم‌های خود با ایران را کنار گذارد. وی افزود: هرچند تهران، تغییر رویکرد جدید سیاسی در عراق را درک می‌کند، اما سعی می‌کند بر مسئله حضور نیروهای آمریکایی در عراق از طریق گروه‌های مسلح وفادار به خود، فشار وارد کند. وی خاطرنشان کرد که این احتمال وجود دارد که تهران از هشدارهای مداوم برای خروج نیروهای آمریکایی، تلاش‌های مصطفی‌الکاظمی را در تفاهماتی که می‌تواند بر نقش ایران در منطقه تأثیرگذار باشد، با چالش روبه‌رو کند.
هرچند دور اول گفت‌وگوها منجر به توافق برای کاهش شمار نیروهای آمریکایی در عراق و احترام به تصمیمات پارلمان این کشور شد، اما به نظر می‌رسد که گروه‌های مسلح، زمان‌بندی برای خروج نیروهای آمریکایی را به عنوان پیش‌شرط اساسی برای پذیرش نتایج مذاکرات میان دو طرف می‌دانند.
از سوی دیگر و همزمان با اعلام تاریخ سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن، قیس خزعلی، رهبر جنبش عصائب اهل حق، در یک صحبت تلویزیونی، تخلیه شهرها از سلاح را به خروج نیروهای آمریکایی از کشور پیوند داد. وی در ادامه گفت: "ما به رهبران پیروزی، (قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس) قول می‌دهیم که نیروهای آمریکایی را از سرزمین عراق بیرون خواهیم کرد." ناظران این اظهارات را پیام روشنی برای مصطفی‌الکاظمی قبل از سفر به واشنگتن تلقی می‌کنند.
احمد حسین خاطرنشان می‌کند که اظهارات خزعلی، در چارچوب جنگ کلامی میان واشنگتن و تهران قرار می‌گیرد و پیام روشنی به نخست وزیر عراق است که روابط خارجی را باید طوری برقرار کند که گروه‌های طرفدار ایران نقش اساسی در آن داشته باشند.
از سوی دیگر، منابع نزدیک به دولت مصطفی‌الکاظمی به ایندیپندنت عربی اظهار داشتند که هدف از سفر نخست وزیر عراق به واشنگتن، ترمیم شکافی است که در دره دولت عادل عبدالمهدی، نخست وزیر مستعفی عراق در روابط دو کشور به‌وجود آمده است. منابع مزبور افزودند: گفت‌وگوهای دوجانب شامل همکاری در زمینه‌های اقتصادی، به ویژه در مورد بیرون کشیدن عراق از بحران مالی و تلاش برای حل بحران برق در کشور است و دولت عراق سعی خواهد کرد حمایت واشنگتن را برای حل چالش‌های یادشده جلب کند. اما در این میان، واشنگتن تلاش خواهد کرد از این مسئله برای وارد کردن فشار بر دولت عراق به منظور کاهش نفوذ ایران بهر‌ه‌برداری کند.
در پیوند به همکاری در پرونده امنیتی، منابع مزبور افزودند که مصطفی‌الکاظمی در مورد کمک در زمینه تقویت نیروهای امنیتی و گسترش همکاری‌های اطلاعاتی و امنیتی با ارتش آمریکا با مقامات واشنگتن گفت‌وگو خواهد کرد. به گفته منابع مذکور، مصطفی‌الکاظمی در مورد راه‌های دستیابی به توافق نهایی برای خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از عراق نیز صحبت خواهد کرد. آن‌ها افزودند که نخست وزیر عراق سعی می‌کند از موضع‌گیری در مورد تنش‌های منطقه که در گذشته نیز رهبران عراق موفقیتی در جلوگیری از وقوع آن نداشتند، خودداری کند؛ زیرا تهران و واشنگتن که در تلاش برای جذب عراق هستند، تمایلی به این مسئله نشان نمی‌دهند. منابع نزدیک به مصطفی‌الکاظمی همچنان خاطرنشان کردند که گفت‌وگوهای دوجانب در چارچوب توافق استراتژیک منحصر نخواهد شد، بلکه عراق در جست‌وجوی همکاری‌های درازمدت در عرصه‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی با واشنگتن است. افزون برآن، گفته می‌شود که مرحله دوم گفت‌وگوی استراتژیک بغداد و واشنگتن در حاشیه سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن صورت خواهد گرفت.
سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن در حالی صورت می‌گیرد که وی در چند مورد با گروه‌های مسلح وارد درگیری و تنش شد و آخرین اقدام وی در این مسیر، بازداشت یک گروه وابسته به کتائب حزب‌الله عراق بود که در آن زمان به عنوان "سلول کاتیوشا" شناخته می شد؛ اما افراد یادشده پس از مدتی آزاد شدند. شکی نیست که این امر میزان نفوذ گروه‌های مسلح در جلوگیری از تلاش‌های نخست وزیر برای محدود کردن نفود آن‌ها را نشان می‌دهد و دولت عراق را با آزمون دشواری مواجه می‌کند. همین مسئله ناظران را بدین عقیده وا می‌دارد که سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن محدود به دور نگهداشتن عراق از تنش‌های منطقه‌ای است.
از سوی دیگر، مصطفی ناصر، نویسنده و روزنامه‌نگار بدین باور است که سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن از نظر ترتیب و زمان‌بندی به صورت دقیق برنامه‌ریزی شده است، به ویژه این که این سفر پس از دیدار از تهران و به تعویق انداختن سفر ریاض، صورت می‌گیرد و بیانگر سیاست پیشین عراق برای دور ماندن از محور سیاست‌های منطقه‌ای است. اما بُعد دیگر گفت‌وگوهای پیش‌رو بر محور تمایل دولت مصطفی‌الکاظمی به احیای توافقنامه استراتژیک امضاشده در سال ۲۰۱۰، به عنوان اساس روابط دو کشور می‌چرخد.
اما باسل حسین، پژوهشگر سیاسی، سفر مصطفی‌الکاظمی به واشنگتن را گام مهمی در راستای گسترش روابط عراق با جامعه جهانی دانسته و خاطرنشان می‌کند که این دیدار به سردی روابط میان دوجانب که حدود سه سال به طول انجامید، پایان می‌دهد. وی در مصاحبه‌ای با ایندیپندنت عربی، گفت: برنامه سفر واشنگتن، نشان می‌دهد که پرونده‌های متعددی از جمله مسئله حضور نیروهای آمریکایی در عراق مورد بحث و گفت‌وگو قرار می‌گیرد.
در پیوند به همزمانی این سفر و اظهارات قیس خزعلی، باسل حسین گفت: سیاست خارجی دولت و تصمیم‌گیری‌های بزرگ بایستی به کسانی محدود شود که نماینده رسمی دولت هستند و این تصمیم‌گیری‌ها به هیچ صورتی نباید تحت تأثیر خواسته‌های احزاب سیاسی و گروه‌های شبه‌نظامی قرار گیرد.
پوتین از واکسن روسی کرونا رونمایی کرد
