دکتر داود سوری، تحلیلگر مسائل اقتصادی اظهار داشت: امروز دوست خبرنگاری می گفت دولت از بورس حمایت کرد به اینجا رسید، گفتم:
دولت در واقع خر مفت در حال حرکت دید سوار شد که سواری مجانی بگیرد، حیوان بیچاره را هم زمین گیر کرد!
رادیو زمانه - بازار بورس تهران کماکان در حال از دست دادن ارزش خود است. همزمان شماری از خریداران سهام با تجمع در برابر ساختمان بورس دست به اعتراض زدند.
به گزارش وب‌سایت خبری «اقتصادنیوز»، شاخص کل بورس تهران تا ساعت ۱۱:۳۰ صبح چهارشنبه ۱۲ شهریور ۵۱ هزار واحد ریزش کرد و به یک میلیون و ۶۳۳ هزار واحد رسید.
سقوط بورس کارشناسان اقتصادی را نگران کرده است. بهزاد صمدی، یک کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با وب‌سایت محافظه‌کار «مشرق نیوز» هشدار داده است که اگر شاخص بورس به زیر یک میلیون و ۶۰۷ هزار به عنوان شاخص کف سقوط کرد، باید به فکر «اصلاح عمیق‌تر» بود.
در معاملات روز گذشته، تنها گروه فلزات اساسی با سردمداری فملی ریزش نکرد و بقیه گروه‌ها به دلیل افت ارزش قرمز بودند. در روز جاری اما بورس کاملاً قرمزپوش بود و فملی هم سقوط کرد.
به گزارش اقتصادنیوز، سقوط سهام فولاد، فارس، شستا، فملی، اخابر، غدیر و شپنا بیشترین تأثیر را بر «قرمزپوشی شاخص کل فرابورس» داشت.
در بورس چه گذشت؟
بازار بورس تهران در کنار بازار بورس ونزوئلا و زیمبابوه در دوران همه‌گیری ویروس جدید کرونا، بر خلاف بازارهای بورس بین‌المللی رشد داشت. هر سه کشور با بحران اقتصادی روبه‌رو هستند. در مورد خاص ایران، خصوصی‌سازی گسترده دولتی پشتوانه بازار بورس است.
اما تنها خصوصی‌سازی املاک دولتی نیست که بورس را رونق بخشیده. دولت با اتخاذ سیاست‌های حمایتی دیگری از بورس نیز به این رونق دامن زده است. اقتصاد بحران‌زده ایران پاسخگوی آفریدن شغل و درآمد نیست و حمایت‌های حکومتی از شهروندان در سایه بحران ناشی از کرونا نیز دیده نمی‌شود. به همین دلیل، بورس به عنوان یک بدیل برای جبران این کاستی‌ها مطرح شد.
حسن روحانی که در نخستین جلسه هیأت دولت ۹۹ بر اهمیت بورس در سال جاری برای دولت تأکید کرده بود، ۲۷ فروردین و همزمان با عرضه ۱۰ درصد سهام شستا در بورس در جلسه دیگری در هیأت دولت اعلام کرد که حتی «معاندان» نظام هم بورس ایران را «فوق‌العاده» توصیف می‌کنند.
رئیس جمهوری اسلامی ۱۲ اردیبهشت هم گفت که رونق بورس و مشارکت مردم در آن نشانه اعتماد مردم به دولت است:
«اینکه بیرونی‌ها تبلیغ می‌کنند که مردم ایران به نظام و دولت ایران اعتماد ندارند، کاملاً دروغ می‌گویند. بورس ما شاهد بر دروغ‌گویی آنها است.»
در حالی که رئیس جمهوری اسلامی بورس را نماد اعتماد ملت به دولت می‌دانست، کارشناسان اقتصادی نسبت به شکل‌گیری حباب در بورس به خاطر «عرضه و خرید هیجانی» هشدار می‌دادند.
اعتراض‌ها
انتظار ترکیدن حباب بورس باعث شده بود که برخی از تحلیلگران نسبت به احیای موج اعتراض مال‌باختگان هشدار دهند. موج اول این اعتراض‌ها پس از رشد نامعقول مؤسسات اعتباری و مالی در دور دوم ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد و جذب پول مردم با تبلیغ سودهای کلان و سپس ناتوانی از پرداخت سود و حتی اصل پول رخ داد.
حالا شاخص کل بورس از دو هفته پیش در حال سقوط است. به نظر می‌رسد حباب بورس که کارشناسان را نگران کرده بود، اکنون ترکیده است. اعتماد ملت به دولت مورد نظر روحانی نیز از بین رفته و جای خود را به اعتراض داده.
چهارشنبه ۱۲ شهریور گروهی از مردم در برابر ساختمان بورس در تهران تجمع کردند. همان‌طور که از ویدئوی منتشرشده مشخص است، معترضان علیه نحوه واگذاری و عرضه اولیه سهام شعار می‌دهند.
رسانه‌های ایران به طور خاص به از بین رفتن اعتماد به دولت در بازار بورس اشاره می‌کنند. مشرق‌نیوز در تحلیل سقوط بازار بورس می‌نویسد:
«اعتماد سهامداران به تصمیمات دولت بر سر راه عرضه صندوق پالایشی یکم و تأیید و تکذیب آن از بین رفت. در حالی که تنها روزنه اعتماد سهامداران به حقوقی‌های بازار سرمایه بود، این اعتماد نیز با عرضه ۹۰ میلیون سهمی "شستا" در آخرین روز کاری هفته گذشته از بین رفت.»
تجارت‌نیوز نیز در تحلیل دیگری می‌نویسد که «پس از ریزش‌های متوالی شاخص کل بازار سهام بسیاری از مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در بورس بی‌اعتماد شدند و دیگر بورس را بازار مناسبی برای سرمایه‌گذاری نمی‌دانند و خروج پول از بازار سرمایه از سمت سهامداران در چند وقت اخیر گواه این بی‌اعتمادی است.»
فرشاد مؤمنی، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه نیز هشدار داده بود که « بسیاری از مردم به اعتبار سخن مسئولان وارد بورس شده‌‌اند و شکست بازار سرمایه به بی‌اعتمادی مردم دامن می‌زند».
بورس تهران سال گذشته تا ۲۲۵ درصد عایدی داشت. در نخستین ماه سال ۱۳۹۹، بورس تهران علی‌رغم سقوط بازارهای بورس بین‌المللی در سایه کووید۱۹، به روند صعودی خود ادامه داد و ۱۸ هزار میلیارد تومان نقدینگی به خود جذب کرد.
بر اساس آمار موجود، ۱۴,۵ میلیون نفر در بورس ثبت‌نام و کد مخصوص فعالیت در آن موسوم به کد سجام را دریافت کرده‌اند.
در حالی‌که تورم در آمار رسمی بیش از ۳۰ درصد گزارش می‌شود، دلار در یک سال از ۱۳ هزار تومان به ۲۴ هزار تومان رسیده، بانک‌ها سود پرداخت به سپرده بلندمدت و کوتاه‌مدت را به شکل قابل توجهی کاهش داده‌اند، و کووید۱۹ درآمدها و فرصت کسب درآمد را کاهش داده و بر بیکاری افزوده است، جذابیت بازار بورس با عایدی ۵ درصدی روزانه برای کسب درآمد یا دست‌کم حفظ ارزش پول پس‌انداز افزایش یافته بود.
بر اساس نظرسنجی‌ای که زمانه درباره اقبال مردم به بورس برگزار کرد، یک‌سوم پاسخ‌دهندگان ساکن ایران گفته‌اند که آنها یا اعضای درجه یک خانواده‌شان در بورس سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما اکثر این افراد در عین‌حال نگران خطر احتمالی ترکیدن حباب بورس و ازدست‌رفتن سرمایه‌شان هستند.
به ترتیب حدود ۴۴ درصد و ۴۱ درصد از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه دلیل سرمایه‌گذاری در بورس را «تلاش برای کسب درآمد» یا «تلاش برای حفظ ارزش پس‌انداز» اعلام کرده‌اند و تنها ۱۱ درصد از آنها به طور حرفه‌ای در بورس فعال هستند. این پاسخ‌ها نشان می‌دهند که به شکل متناقضی، دلیل اصلی روی‌آوردن بخشی از مردم به خرید و فروش سهام وضعیت آشفته اقتصادی بود.
***
فقط 40 درصد معاملات بورس در اختیار مردم است
رئیس هیئت مدیره بورس، گفت: ۶۰ درصد معاملات بورس در اختیار سهامداران حقیقی استو سهم مردم از کل ارزشخرید وفروش 40 درصد است .
به گزارش صدا و سیما؛ محمودرضا خواجه نصیر در یک گفتگوی رادیویی گفت: به طور کلی نقش اشخاص حقیقی طی سال جاری در بازار سرمایه بیش از حقوقی‌ها بوده است.نائب رئیس هیئت مدیره بورس اضافه کرد: در همه بازارهای سرمایه متمرکز بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سهام شناور آزاد شرکت‌ها در دست مردم است و بازار سرمایه ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.خواجه نصیر گفت: بازار سرمایه در اثر ورود نقدینگی اشخاص که پیشران روند بازار سرمایه بوده قیمت گذاری و رشد کرده است.
وی افزود: اصل اساسی که وجود دارد این است که در بازار سرمایه قیمت‌ها را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند.نائب رئیس هیئت مدیره بورس ادامه داد: نرخ تورم در اقتصاد کشور طی سال ۹۸ بسیار بالا بود و نمود این رشد چه در قیمت ارز، مسکن و در سایر موارد وجود داشته و طبیعتاً مردم به سمت مامنی بودند که بتوانند با سرمایه گذاری‌های مناسب کاهش ارزش پول خود را پوشش دهند.وی گفت: از سهم ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد حقیقی طی سال‌های گذشته در معاملات بازار سرمایه، اکنون به ۶۰ تا ۷۰ درصد ارزش معاملات چه در سمت خرید و چه در سمت فروش رسیده است.
خواجه نصیر افزود: بخش زیادی از سهامی که در اختیار حقوقی هاست جنبه مدیریتی دارد در معاملات جاری روزانه بازار اصلاً ورود پیدا نمی‌کند.وی گفت: تعریف سهام شناور آزاد در بازارهای سرمایه و بورس سهامی که قابلیت معامله و گردش دارد بقیه سهام به نوعی قفل شده و غیر قابل معامله است.
