ایندیپندنت فارسی - بابک تقوایی کارشناس نظامی و دفاعی - دقایقی پیش از ساعت ۱ بامداد امروز به وقت محلی اسرائیل، قطع برق به طور بیسابقه بخش بزرگی از این کشور شامل شهرهای اورشلیم، اشدود، هرتزلیا، حومه تل آویو، راماتگان، گیواتاییم و ریشون لزیون، حیفا، سدروت و بیرشوا را به تاریکی و خاموشی فروبرد. حتی چراغهای خیابانها هم در برخی نقاط خاموش شدند، دهها نفر در آسانسورها گیر کردند و نیروهای امدادی و آتشنشانیها به عملیات نجات آنها پرداختند.
دقایقی پس از آغاز خاموشیها، شرکت برق اسرائیل مدعی شد که دلیل این اتفاق بیسابقه، خرابی در تاسیسات تولید برق به علت فشار بر تاسیسات تولید برق این کشور بود و تلاشها جهت تعمیر سامانههای تخریب شده و راهاندازی برق در جریان است. از همان ابتدای خاموشیها شماری از متخصصان نظامی و صنعت برق مدعی شدند که این حجم از خرابیها نمیتوانسته صرفا به علت فشار بر شبکه برق باشد زیرا نه تنها این اتفاق در فصل گرما یعنی تابستان نیفتاده است بلکه به جای آن که تنها در یک شهر رخ داده باشد، بهطور همزمان در چندین شهر مختلف رخ داده است.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
بسیاری از شهروندان اسرائیلی نیز توضیحات شرکت برق را قبول نکردند و انگشت اتهام را به سمت ایران دراز کردند. شبکههای تلگرامی طرفدار و وابسته به سپاه پاسداران نیز بیکار ننشستند و ادعای نقش سپاه در چنین حمله سایبری را مطرح کردند. با گذر زمان ابعاد بیشتری از این خاموشی گسترده در حال نمایان شدن است. چنان چه نقش حملات سایبری از سوی فرماندهی امنیت سایبری سپاه تایید شود، بار دیگر ایران با حملات سایبری تلافیجویانه اسرائیل، بسیار شدیدتر از آن چیزی که علیه شبکه برق کشور، تاسیسات موشکی، هستهای، پتروشیمی و همچنین بندر رجایی رخ داد مواجه خواهد شد. در این مقاله به سابقه حملات سایبری سپاه به زیرساختهای اسرائیل و پاسخگویی به این حملات پرداخته شده است.
سابقه حملات سایبری سپاه به اسرائیل در سالهای اخیر
در سالهای نخستین دهه ۱۳۸۰، سپاه پاسداران فرماندهی پدافند سایبری تشکیل داد. آن طور که از اسم آن مشخص است، ماموریت اصلی آن مقابله با تهدیدات سایبری است که زیرساختهای کشور و به خصوص نیروهای مسلح ایران را مورد هدف قرار میدهند. اما به تدریج قابلیت آفندی آن نیز ایجاد شد و دهها هکر اجارهای از شرکتهای امنیت سایبری وابسته به سپاه پاسداران به خدمت آن درآمدند و دهها حمله موفق و غیرموفق سایبری را علیه دشمنان منطقهای و فرامنطقهای رژیم جمهوری اسلامی اجرا کردند. با افزایش بودجه، این سازمان در سال ۱۳۹۳ گسترش یافت و تبدیل به فرماندهی امنیت سایبری سپاه شد.
از حملات اخیر هکرهای وابسته به سپاه پاسداران به زیرساختهای اسرائیل میتوان از حمله به کامپیوترهای کنترلکننده فشار پمپهای آب یک تاسیسات اصلی تصفیه آب این کشور در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ یاد کرد. درنتیجه این حمله، پمپهای آب از کنترل خارج و چندین بار روشن و خاموش شدند. مقامات اسرائیلی بعدتر اعلام کردند که حمله سایبری ایران موفق نشد تا آسیبی به این مرکز وارد کند. اما گفته شد که ایران در صورت موفقیت میتوانست صدها نفر را با آبی که حاوی کلر بیش از حد مجاز بود مسموم کند.
۱۱ روز بعد از این حمله سایبری ارتش دفاعی اسرائیل حملهای تلافیجویانه به کامپیوترهای پایانه دریایی شهید رجاییِ واقع در بندرعباس به انجام رساند که در نتیجه آن کنترل ترافیک کشتیهای ورودی به بندر با مشکل مواجه شد. رسانههای رژیم جمهوری اسلامی سعی کردند تا این حمله سایبری اسرائیل را ناموفق جلوه دهند اما تصاویر ماهوارهای منتشر شده از روز حمله یعنی ۲۰ اردیبهشت ماه حکایت از ایجاد ستونی طولانی از کشتیهایی بود که به علت خرابی کامپیوترهای کنترل ترافیک بندر از خالی کردن بارشان عاجز شده بودند. تصاویر ماهوارهای تهیه شده در روز ۲۳ اردیبهشت نیز بیش از ۲۴ کشتی کانتینربر را منتظر تخلیه بارشان نشان میدادند. معنایش آن بود که سطح حمله سایبری اسرائیل به حدی بود که سبب ایجاد اخلالی حداقل سه روزه در کار این بندر مهم ایران شده بود.
انفجارهای مشکوک سریالی در تاسیسات موشکی و هستهای ایران
در ساعات پایانی ۴ تیر ۱۳۹۹ آن چه افزایش بار و اتصال ناگهانی در ترانسفورماتورهای ایستگاه ۲۳۰ کیلووات ملک مکان در شهر شیراز معرفی شد، منجر به آتشسوزی در این ایستگاه و متعاقباً چند ایستگاه توزیع برق دیگر در سرتاسر شهر شد. درنهایت این مساله به قطع برق در حدود ۳۰ درصد از مناطق مختلف شهر شیراز از ساعت ۲۳:۲۲ روز ۵ تیر ماه سبب شد. دقایقی پس از آن در ساعت ۲۵ دقیقه بامداد جمعه ۶ تیرماه مخازن پنج هزار لیتری گاز پروپان واقع در مجاورت یک مرکز تحقیق و توسعه سوختهای مایع برای موشکهای بالستیک در منطقه خجیر در شرق تهران منفجر شدند.
پس از این انفجار احتمال دخالت اسرائیل در این انفجار که در قلب صنایع موشکی ایران یعنی تاسیسات صنایع موشکی گروه شهید همت رخ داده بود، از سوی رسانههای اسرائیلی و غربی مطرح شد. دلیل انفجار نیز با توجه به انفجار در تاسیسات برق شیراز دقایقی پیش از آن، از نوع سایبری احتمال داده شد. پس از آن مقامات اسرائیلی و آمریکایی دخالت کشورهایشان در خرابکاری مرکز تحقیقات و توسعه سوختهای مایع موشکهای بالستیک در خجیر را رد کردند.
پس از انفجار خجیر، چندین انفجار دیگر رخ داد که از این میان میتوان به انفجار یک کلینیک در شهر تهران در تاریخ ۱۰ تیر ماه اشاره کرد که در نتیجه آن ۱۵ زن و ۴ مرد جانشان را به دلیل آن چه معاون شهردار تهران نشت گاز مایع اعلام کرد، از دست دادند. اما مهمتر از آن انفجاری در تاریخ پنجشنبه ۱۲ تیرماه ۱۳۹۹ در مرکز غنیسازی اورانیوم شهید احمدی روشن واقع در تاسیسات هستهای نطنز رخ داد و در نتیجه آن یک مرکز مونتاژ و آزمایش سانتریفیوژ به کلی نابود شد و وقفهای دوساله در برنامههای سازمان انرژی اتمی جهت افزایش ظرفیت غنیسازی اورانیوم در ایران ایجاد کرد.
با انتشار تصاویر ماهوارهای با کیفیت بالا از محل انفجار توسط پلنت لب (Planet Lab) در تاریخ ۱۶ تیرماه، کارشناسان موسسه علم و امنیت بینالملل به بررسی میزان تخریب آسفالت خیابان محل واقعه دریافتند که انفجار میتوانست ناشی از انفجار یک بمب کار گذاشته در کنار سوله بوده باشد زیرا سوراخ ایجاد شده به وسیله این انفجار بر روی آسفالت کمعمق بود و نشاندهنده برخورد هیچ بمب یا موشکی نبود. سه روز پس از اعلام نتایج اولیه بررسی تصویر ماهوارهای، یک گزارش تکمیلی دیگر در رابطه با این انفجار از سوی این موسسه از احتمال بروز انفجار در مسیر لولهای که گاز مایع از مخازن گاز خارج از این سوله را به داخل آن منتقل میکرد، سخن به میان آورد و دلیل آن را حمله سایبری به کامپیوتر کنترلکننده میزان ورودی گاز مایع به این سوله معرفی کرد که درنهایت باعث این انفجار مهیب و تخریب سوله شد.
تلاش برای تلافی حملات به تاسیسات موشکی و هستهای ایران
انفجار در تاسیسات غنیسازی اورانیوم نطنز آسیب سنگینی به برنامه هستهای ایران وارد کرد و منجر به وقفه در روند افزایش ظرفیت غنیسازی اورانیوم ایران به مدت حداقل دوسال شد. سپاه پاسداران بیکار ننشست و بار دیگر دست به کار شد تا به این حملات پاسخ دهد. در نتیجه هکرهای جوان فرماندهی امنیت سایبری سپاه دست به دو حمله سایبری تلافیجویانه به زیرساختهای آبی اسرائیل در نیمه دوم تیرماه زدند. حداقل در جریان یکی از این حملات، هکرهای سپاه موفق شدند تا پمپهای آبرسانی به مزارع کشاورزی اسرائیل را از کار بیندازند. مقامات اسرائیلی ادعا کردند که این حملات که تاسیسات آبی منطقه گالیله بالایی (Upper Galilee) و مرکز اسرائیل را هدف گرفته بود، هیچ ضرری وارد نکرد و تجهیزات آسیبدیده سریعا تعمیر شدند.
قاعدتا ناکامی نیروهای امنیتی رژیم جمهوری اسلامی در حمله تلافیجویانه موثر در جواب به انفجارهای خجیر و نطنز سبب شد تا دست به برنامهریزی و طراحی حملهای سایبری جدید علیه تاسیسات و زیرساختهای حیاتی اسرائیل بزنند. بسیاری معتقدند که قطعی برق گسترده در شمال، غرب، مرکز و جنوب اسرائیل ناشی از حملات سایبری سپاه علیه تاسیسات تولید برق این کشور است و میتواند همان حملات تلافیجویانه سپاه باشد که از تیرماه سال جاری انتظار وقوعشان میرفت. اگر چنین چیزی صحت داشته باشد بار دیگر باید شاهد حملات متقابل ارتش دفاعی اسرائیل به زیرساختهای حیاتی ایران باشیم.