رویداد۲۴ - تهران از مدت‌ها پیش از انتخابات آمریکا همواره بر بی‌اهمیتی نتیجه این انتخابات تاکید داشت ، اما شب گذشته آنچه واقعا در دل دولت میگذرد بر صفحه توییتر اسحاق جهانگیری، معاون رئیس‌جمهور نمایان شد. بخشی از یک کلیپ طنز که از استقبال دولت از پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا حکایت دارد.اگرچه معاون ارتباطات معاونت اول ریاست جمهوری انتشار این ویدئو را "اشتباه ادمین" خوانده و از این بابت عذرخواهی کرده اما این اشتباه ادمینی شباهت زیادی به لغزش فرویدی دارد.
به نظر می‌رسد صبر استراتژیک ایران برای عدم خروج کامل از برجام با پیروزی نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به ثمر نشسته اما سوال اینجاست که آیا بایدن قرار است به این راحتی به برجام برگردد و اگر چنین باشد آیا بازگشت به دوران قبل از کاهش تعهدات برجامی هم به همین سادگی قابل حصول است یا خیر.
در این گزارش همه آنچه ممکن است تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران بر عرصه سیاست خارجی ما تاثیر بگذارد مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.
بایدن با ایران چه خواهد کرد؟
این سوالی است که از ابتدای کاندیداتوری بایدن در انتخابات آمریکا، ناظران و کارشناسان مختلف با استناد به رویکرد‌ها و اظهارنظر‌های نامزد دموکرات‌ها به آن پاسخ داده‌اند. جو بایدن بار‌ها در جریان همایش‌های تبلیغاتی خود اعلام کرده یکی از اولین اقداماتش بازگشت به برجام خواهد بود، اما به شرطی که ایران به تعهداتش در این توافق پایبند باشد.
نشریه آمریکایی اکسیوس در پاسخ به این سوال پیش بینی کرده نجات برجام در صدر اولویت‌های سیاست خارجی بایدن قرار بگیرد. الیزابت پالمر هفته گذشته یادداشتی در سی بی اس نوشته و به اظهار نظر ظریف درباره جو بایدن اشاره کرده است. بر اساس این گزارش ظریف به سی بی سی گفته جمهوری اسلامی ایران ترجیح می‌دهد بایدن پیروز شود.
ظریف در گفتگو با این رسانه آمریکایی تاکید کرده برای ایران هیچ فرقی نمی‌کند چه کسی پیروز شود، اما زمانی که خبرنگار به او فشار آورده پاسخ داده بیانیه‌های کمپین بایدن به نظر قابل اعتماد‌تر می‌رسد، اما باید صبر کرد و دید چرا که دولت‌ها اصولا همان چیزی نیستند که در ستاد‌های انتخاباتی گفته می‌شود.
ظریف همچنین گفته: آنچه برای ایران مهم است این است که ببینیم کاخ سفید بعد از انتخابات چطور رفتار می‌کند نه اینکه چه وعده‌ها و شعار‌هایی داده است. ظریف در گفتگو با سی‌بی‌اس گفته بازگشت به تعاملات با آمریکا به معنای مذاکره مجدد نیست. اگر ایران می‌خواست مذاکره مجدد انجام دهد در این چهار سال با ترامپ وارد مذاکره شده بود.
آیا بازگشت به برجام کار ساده‌ای است؟
به گزارش رویداد۲۴ اکسیوس در پاسخ به این سوال به نقش سیاست داخلی ایران در احیای برجام نیز اشاره کرده و گفته: دولت اصلاح طلب روحانی به شدت آسیب دیده و اصولگرایان تندرو به دنبال پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده‌اند. به گفته ارنست مونیز وزیر سابق انرژی آمریکا و یکی از مذاکره کنندگان ارشد هسته‌ای با ایران، شش ماه طول می‌کشد ایران به تعهداتش در برجام برگردد و این شرط بایدن برای احیای توافق هسته‌ای ست.
مونیز گفته: با کمک روسیه و در صورتی که ایران دیگر نخواهد به روند کاهش تعهداتش ادامه بدهد این زمان می‌تواند کوتاه‌تر شده و به چهار ماه برسد. به گزارش اکسیوس این یعنی ایران حدودا زمان روی کار آمدن دولت جدید می‌تواند مدعی شود که به تعهداتش بازگشته است.
تحلیل ارنست مونیز با تاکید بر اینکه هر گونه مذاکره‌ای در ایران نیازمند مجوز از سوی رهبر این کشور است گفته: مذاکراتی تحت عنوان «برجام-پلاس» باید احتمالا در دوره رییس جمهور جدید آغاز شود. شاید اساسا ورود روسای جمهوری جدید در هر دو طرف پیش نیاز آغاز مذاکره‌ای باشد که بتواند نظر رهبر ایران را جلب کند. مونیز تاکید کرده در مذاکرات بعدی باید مسائل منطقه‌ای در محور مباحث قرار بگیرد.
رویترز نیز در یادداشتی با اشاره به وعده بایدن برای بازگشت به برجام نوشت بازگشت ایران به تعهداتش به عنوان پیش شرط برگشت آمریکا به میز مذاکره کار ساده‌ای نیست. به گفته دیپلمات‌ها و تحلیل‌گران این اتفاق یک شبه نخواهد افتاد چرا که دو طرف نسبت به هم بی‌اعتمادند.
رابرت اینهورن کارشناس کنترل اشاعه سلاح نیز در همین رابطه به موسسه بروکینگز گفته: بازگشت به تعهدات برجام از سوی دو طرف به سادگی رخ نخواهد داد. این کار زمان می‌برد و شاید شش ماه طول بکشد و یا حتی اصلا دو طرف به هیچ توافقی دست پیدا نکنند.
از طرفی به گزارش رویترز ایران تقاضای پرداخت خسارت‌های ناشی از تحریم‌های آمریکا را کرده. خسارتی که به فروش نفت ایران در طول سه سال گذشته تحمیل شده است. اما پرداخت این جریمه از سوی آمریکا کار ساده‌ای نیست (اگر نگوییم غیر ممکن است) یک دیپلمات ارشد اروپایی به رویترز گفته انتظارات دو طرف در این مدت بالا رفته. اولویت برای همه باید این باشد که ایران را قانع کنیم به تعهداتش در برجام برگردد.
مونیز گفته: با کمک روسیه و در صورتی که ایران دیگر نخواهد به روند کاهش تعهداتش ادامه بدهد این زمان می‌تواند کوتاه‌تر شده و به چهار ماه برسد. به گزارش اکسیوس این یعنی ایران حدودا زمان روی کار آمدن دولت جدید می‌تواند مدعی شود که به تعهداتش بازگشته است.
تحلیل ارنست مونیز با تاکید بر اینکه هر گونه مذاکره‌ای در ایران نیازمند مجوز از سوی رهبر این کشور است گفته: مذاکراتی تحت عنوان «برجام-پلاس» باید احتمالا در دوره رییس جمهور جدید آغاز شود. شاید اساسا ورود روسای جمهوری جدید در هر دو طرف پیش نیاز آغاز مذاکره‌ای باشد که بتواند نظر رهبر ایران را جلب کند. مونیز تاکید کرده در مذاکرات بعدی باید مسائل منطقه‌ای در محور مباحث قرار بگیرد.
رویترز نیز در یادداشتی با اشاره به وعده بایدن برای بازگشت به برجام نوشت بازگشت ایران به تعهداتش به عنوان پیش شرط برگشت آمریکا به میز مذاکره کار ساده‌ای نیست. به گفته دیپلمات‌ها و تحلیل‌گران این اتفاق یک شبه نخواهد افتاد چرا که دو طرف نسبت به هم بی‌اعتمادند.
رابرت اینهورن کارشناس کنترل اشاعه سلاح نیز در همین رابطه به موسسه بروکینگز گفته: بازگشت به تعهدات برجام از سوی دو طرف به سادگی رخ نخواهد داد. این کار زمان می‌برد و شاید شش ماه طول بکشد و یا حتی اصلا دو طرف به هیچ توافقی دست پیدا نکنند.
از طرفی به گزارش رویترز ایران تقاضای پرداخت خسارت‌های ناشی از تحریم‌های آمریکا را کرده. خسارتی که به فروش نفت ایران در طول سه سال گذشته تحمیل شده است. اما پرداخت این جریمه از سوی آمریکا کار ساده‌ای نیست (اگر نگوییم غیر ممکن است) یک دیپلمات ارشد اروپایی به رویترز گفته انتظارات دو طرف در این مدت بالا رفته. اولویت برای همه باید این باشد که ایران را قانع کنیم به تعهداتش در برجام برگردد.
دشمنان منطقه‌ای ایران ساکت خواهند ماند؟
به گزارش رویداد۲۴ در زمان مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 دو کشور بیشترین کارشکنی را در دستور کار خود قرار داده بودند: اسرائیل و عربستان. اسرائیل از باراک اوباما و معاون وقت او، جو بایدن، ابتدا به خاطر مذاکرات هسته‌ای و سپس به دلیل دستیابی به برجام با ایران به‌شدت خشمگین بود و در دوران هشت ساله دولت آنها، پیاپی از «گزینه نظامی» علیه ایران را مطرح می‌کرد.
نتانیاهو اندکی پیش از امضای توافق برجام، با هدف بسیج اعضای کنگره آمریکا علیه سیاست وقت باراک اوباما و جو بایدن در ارتباط با ایران، به کنگره رفت و سخنرانی کرد. به اذعان وندی شرمن این سخنرانی خدشه جدی به مذاکرات با ایران وارد کرد. زاخی هانگبی وزیر اسرائیلی در گفتگو با شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل احتمال بازگشت بایدن به برجام را مورد تحلیل قرار داده و گفته این کار به معنای جنگ اسرائیل و ایران است.
به گفته زوی هاوزر، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اسرائیل، در گفتگو با رادیوی ارتش اسرائیل بازگشت آمریکا به برجام به شکل پیشین آن به معنی «پیروزی ایران» خواهد بود. او در مصاحبه با شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل گفت: «بنیامین نتانیاهو و اکثر اسرائیلی‌ها توافق برجام را که دولت (باراک) اوباما در سال ۲۰۱۵ با ایران امضا کرد، یک خطا می‌دانند و این کمترین چیزی است که می‌توان در توصیف آن گفت.»
نتانیاهو اندکی پیش از امضای توافق برجام، با هدف بسیج اعضای کنگره آمریکا علیه سیاست وقت باراک اوباما و جو بایدن در ارتباط با ایران، به کنگره رفت و سخنرانی کرد. به اذعان وندی شرمن این سخنرانی خدشه جدی به مذاکرات با ایران وارد کرد. زاخی هانگبی وزیر اسرائیلی در گفتگو با شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل احتمال بازگشت بایدن به برجام را مورد تحلیل قرار داده و گفته این کار به معنای جنگ اسرائیل و ایران است.
به گفته زوی هاوزر، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اسرائیل، در گفتگو با رادیوی ارتش اسرائیل بازگشت آمریکا به برجام به شکل پیشین آن به معنی «پیروزی ایران» خواهد بود. او در مصاحبه با شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل گفت: «بنیامین نتانیاهو و اکثر اسرائیلی‌ها توافق برجام را که دولت (باراک) اوباما در سال ۲۰۱۵ با ایران امضا کرد، یک خطا می‌دانند و این کمترین چیزی است که می‌توان در توصیف آن گفت.»
به گزارش رویداد۲۴ با این وجود برخی رسانه‌ها از تغییر رویکرد نتانیاهو برای همکاری با دولت بایدن خبر داده اند. اورشلیم پست در یادداشتی گفته: خاورمیانه در دوران رییس جمهور بایدن با رهبری متفاوتی روبه رو خواهد شد. به گزارش رادیو فردا سیاستمداران اسرائیل معتقدند که بنیامین نتانیاهو فکر می‌کند که برای ایستادگی در برابر دولت بعدی آمریکا، هم در ارتباط با ایران و هم مسائل مرتبط با یهودی‌نشین‌ها و فلسطینیان، به دولتی راستگرا نیاز دارد..
به گفته سران لیکود، در صورت اعلام پیروزی جو بایدن، بنیامین نتانیاهو نیز پایان ائتلاف دولت کنونی خود را اعلام می‌کند تا با بیرون راندن احزاب میانه از این ائتلاف، دولت تازه‌ای تنها شامل احزاب راست و مذهبی تشکیل دهد.
اما نتانیاهو تنها سد راه ایران و آمریکا برای احیای برجام نیست. محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در چهار سال گذشته روابط نزدیکی با ترامپ داشت. ترامپ اولین مقصد خارجی خود را به عنوان رییس جمهور به ریاض انجام داد و در ماه‌های اخیر به خیال ایجاد یک دستاورد سیاست خارجی محسوس، با چراغ سبز عربستان کشور‌های عربی را به صلح با اسرائیل وا داشته بود.
حال بسیاری معتقدند انتخاب جو بایدن به عنوان رییس جمهور کابوس محمد بن سلمان است. فارین پالسی در یادداشتی به چشم انتظاری کشور‌ها برای نتیجه انتخابات آمریکا اشاره کرده و نوشت کمتر کشوری با اضطراب ریاض در انتظار نتیجه بوده است. بن سلمان خوب می‌داند که انتخاب بایدن به معنای پایان منطقه امنی است که دولت ترامپ پیرامون عربستان ایجاد کرده بود. سوابق حقوق بشری عربستان، وضعیت یمن و نفوذ مخرب این کشور بر منطقه از نظر دولت بایدن منبع تنش است و چیزی نیست که بخواهد در خاورمیانه بر روی آن سرمایه‌گذاری کند.
فارین پالسی به دلایل نگرانی ولیعهد عربستان از انتخاب بایدن اشاره کرده و نوشته: بن سلمان، ترامپ و دامادش جرارد کوشنر را بازی داده و آنها را قانع کرده که در ازای خرید‌های چند میلیارد دلاری از تسلیحات آمریکایی، با ایران مخالفت کنند. اما بایدن احتمالا علاقه چندانی به همراهی با بن سلمان نخواهد داشت.
به گزارش رویداد۲۴ بایدن عربستان را یک کشور منفور خوانده و خواستار پایان جنگ فاجعه بار یمن شده است. او خواستار ارزیابی مجدد نوع روابط آمریکا با ریاض شده است. بایدن سال گذشته در گفتگو با شورای روابط خارجی آمریکا گفته بود: اولویت‌های آمریکا در خاورمیانه باید در واشنگتن طراحی شود نه ریاض.
از نظر بایدن این اولویت‌ها کاهش تنش با ایران از طریق بازگشت به برجام و ممانعت از خرابکاری‌های اسرائیل است. در این مسیر ممکن است یکی از شرکای عربستان یعنی محمد بن زاید که اخیرا دست دوستی با اسرائیل را فشرده نیز به سمت بایدن گرایش پیدا کند. از نظر بایدن او شریک قابل اعتماد تری است و از طرفی نسبت به بن سلمان نیز جسارت کمتری دارد.
به گفته سران لیکود، در صورت اعلام پیروزی جو بایدن، بنیامین نتانیاهو نیز پایان ائتلاف دولت کنونی خود را اعلام می‌کند تا با بیرون راندن احزاب میانه از این ائتلاف، دولت تازه‌ای تنها شامل احزاب راست و مذهبی تشکیل دهد.
اما نتانیاهو تنها سد راه ایران و آمریکا برای احیای برجام نیست. محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در چهار سال گذشته روابط نزدیکی با ترامپ داشت. ترامپ اولین مقصد خارجی خود را به عنوان رییس جمهور به ریاض انجام داد و در ماه‌های اخیر به خیال ایجاد یک دستاورد سیاست خارجی محسوس، با چراغ سبز عربستان کشور‌های عربی را به صلح با اسرائیل وا داشته بود.
حال بسیاری معتقدند انتخاب جو بایدن به عنوان رییس جمهور کابوس محمد بن سلمان است. فارین پالسی در یادداشتی به چشم انتظاری کشور‌ها برای نتیجه انتخابات آمریکا اشاره کرده و نوشت کمتر کشوری با اضطراب ریاض در انتظار نتیجه بوده است. بن سلمان خوب می‌داند که انتخاب بایدن به معنای پایان منطقه امنی است که دولت ترامپ پیرامون عربستان ایجاد کرده بود. سوابق حقوق بشری عربستان، وضعیت یمن و نفوذ مخرب این کشور بر منطقه از نظر دولت بایدن منبع تنش است و چیزی نیست که بخواهد در خاورمیانه بر روی آن سرمایه‌گذاری کند.
فارین پالسی به دلایل نگرانی ولیعهد عربستان از انتخاب بایدن اشاره کرده و نوشته: بن سلمان، ترامپ و دامادش جرارد کوشنر را بازی داده و آنها را قانع کرده که در ازای خرید‌های چند میلیارد دلاری از تسلیحات آمریکایی، با ایران مخالفت کنند. اما بایدن احتمالا علاقه چندانی به همراهی با بن سلمان نخواهد داشت.
به گزارش رویداد۲۴ بایدن عربستان را یک کشور منفور خوانده و خواستار پایان جنگ فاجعه بار یمن شده است. او خواستار ارزیابی مجدد نوع روابط آمریکا با ریاض شده است. بایدن سال گذشته در گفتگو با شورای روابط خارجی آمریکا گفته بود: اولویت‌های آمریکا در خاورمیانه باید در واشنگتن طراحی شود نه ریاض.
از نظر بایدن این اولویت‌ها کاهش تنش با ایران از طریق بازگشت به برجام و ممانعت از خرابکاری‌های اسرائیل است. در این مسیر ممکن است یکی از شرکای عربستان یعنی محمد بن زاید که اخیرا دست دوستی با اسرائیل را فشرده نیز به سمت بایدن گرایش پیدا کند. از نظر بایدن او شریک قابل اعتماد تری است و از طرفی نسبت به بن سلمان نیز جسارت کمتری دارد.
گزینه‌های احتمالی بایدن برای دستگاه دیپلماسی آمریکا
محمد جواد ظریف سال‌ها پیش درباره تعاملات خود به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل با برخی مقامات آمریکایی توضیحاتی داده بود و گفته بود در آن زمان رفاقتی میان او برخی سناتور‌های آمریکایی ایجاد شده بود که یکی از این ستاتور‌ها جو بایدن است.
به نظر می‌رسد علاوه بر جو بایدن، دولت روحانی دوستان نزدیک دیگری در کابینه بایدن خواهد داشت. پولیتیکو در گزارشی به گزینه‌های مختلف احتمالی در کابینه بایدن پرداخته است. در این گزارش سوزان رایس به عنوان گزینه احتمالی وزارت خارجه، ارنست مونیز وزیر انرژی، لیل برینارد وزیر خزانه داری و وندی شرمن به عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل معرفی شده اند.
به گزارش رویداد۲۴ از میان تیم سیاست خارجی بایدن دست کم دو تن در سال‌های اخیر ارتباط مستقیم با ایران داشته اند. وندی شرمن و ارنست مونیز هر دو در جریان مذاکرات هسته‌ای برجام به عنوان مذاکره کنندگان ارشد آمریکایی با مقامات ایران در ارتباط بوده اند. سوزان رایس سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل نیز در کتاب خاطرات خود به روابط مستقیم خود با محمد خزاعی نماینده وقت ایران در سازمان ملل اشاره کرده است.
او در این کتاب به ملاقات‌ها و تماس‌هایی میان خود و همتای ایرانی‌اش اشاره کرده و گفته برای گفتگو درباره موضوعات مختلف یا انتقال پیام‌ها بار‌ها به تنهایی به محل اقامت محمد خزاعی نماینده وقت ایران در سازمان ملل رفت و آمد داشته است.
رایس مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دوران ریاست جمهوری اوباما بوده و از نزدیک مذاکرات هسته‌ای ایران را دنبال می‌کرد. در سال‌های سفارت او بر نمایندگی آمریکا در سازمان ملل شایعاتی درباره احتمال قرار گرفتن او در صدر تیم مذاکره کننده هسته‌ای با ایران نیز در رسانه‌ها منتشر شده بود.
به نظر می‌رسد علاوه بر جو بایدن، دولت روحانی دوستان نزدیک دیگری در کابینه بایدن خواهد داشت. پولیتیکو در گزارشی به گزینه‌های مختلف احتمالی در کابینه بایدن پرداخته است. در این گزارش سوزان رایس به عنوان گزینه احتمالی وزارت خارجه، ارنست مونیز وزیر انرژی، لیل برینارد وزیر خزانه داری و وندی شرمن به عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل معرفی شده اند.
به گزارش رویداد۲۴ از میان تیم سیاست خارجی بایدن دست کم دو تن در سال‌های اخیر ارتباط مستقیم با ایران داشته اند. وندی شرمن و ارنست مونیز هر دو در جریان مذاکرات هسته‌ای برجام به عنوان مذاکره کنندگان ارشد آمریکایی با مقامات ایران در ارتباط بوده اند. سوزان رایس سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل نیز در کتاب خاطرات خود به روابط مستقیم خود با محمد خزاعی نماینده وقت ایران در سازمان ملل اشاره کرده است.
او در این کتاب به ملاقات‌ها و تماس‌هایی میان خود و همتای ایرانی‌اش اشاره کرده و گفته برای گفتگو درباره موضوعات مختلف یا انتقال پیام‌ها بار‌ها به تنهایی به محل اقامت محمد خزاعی نماینده وقت ایران در سازمان ملل رفت و آمد داشته است.
رایس مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دوران ریاست جمهوری اوباما بوده و از نزدیک مذاکرات هسته‌ای ایران را دنبال می‌کرد. در سال‌های سفارت او بر نمایندگی آمریکا در سازمان ملل شایعاتی درباره احتمال قرار گرفتن او در صدر تیم مذاکره کننده هسته‌ای با ایران نیز در رسانه‌ها منتشر شده بود.
