یورونیوز - حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران درست یک روز پس از مذمت دوباره اطمینان به بیگانگان توسط رهبر این کشور، حل مساله هسته‌ای موجود میان ایران و آمریکا را «بسیار آسان» توصیف کرده؛ آیا با روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا مسائل می‌تواند به آسانی مورد تصور آقای روحانی حل شود و خلاف دیدگاه آقای خامنه‌ای در مورد بی‌فایدن بودن مذاکره ثابت شود؟
حسن روحانی، رییس جمهوری ایران، روز چهارشنبه گفت که از نظر او حل مساله موجود میان ایران و آمریکا بسیار آسان است. آقای روحانی که در نشست هفتگی دولت ایران سخن می‌گفت، ابراز امیدواری کرد که اگر دولت جدید آمریکا اقدام‌های دولت قبل را محکوم و سیاست‌های نادرست آن را جبران کند. او تصریح کرد که اگر اراده حاکمان آینده آمریکا بازگشت به سیاست تعهد، احترام و اقدام متقابل باشد، گره اصلی با یک اراده و تصمیم دو جانبه برای بازگشت به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ باز می‌شود.
اما این اظهارات آقای روحانی، یک روز پس از آن بود که علی خامنه‌ای، رهبر ایران در دیدار روسای سه قوه و اعضای شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی گفته بود: «به بیگانگان نمی‌توان اطمینان کرد و به امید گشایش آنها بود.» آقای خامنه‌ای همچنین یادآور شده بود: «البته ما مسیر رفع تحریم را یک‌بار امتحان و چند سال مذاکره کردیم اما به نتیجه‌ای نرسید.»
اما محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران که مذاکرات او با غرب با هدف لغو تحریم‌ها از سوی رهبر ایران «بی‌فایده» توصیف شده، در گفتگوی اخیر خود با روزنامه ایران گفته بود: «بایدن می‌تواند با سه فرمان اجرایی همه این‌ها (تحریم‌ها) را لغو کند، این که گفته می‌شود رئیس جمهوری بعدی آمریکا نخواهد توانست برخی از تحریم‌های برجامی آمریکا را لغو کند، فقط حرف است.»
آقای ظریف همچنین گفته که اگر آمریکا بخواهد به برجام بازگردد ما حاضریم در مورد این که چگونه آمریکا دوباره وارد برجام شود با این کشور گفتگو کنیم.
اما با وجود این که جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکاه وعده بازگشت کشورش به برجام را داده، باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا در گفت‌وگوی اخیر خود با روزنامه واشنگتن‌پست در مورد بازگشت ایالات متحده به توافق‌ها و معاهده‌های بین‌المللی از جمله برجام گفته است: «اعتماد از دست رفته متحدانمان و تمام جهان به رهبری آمریکا، به سرعت بازنمی‌گردد. لذا به دلیل آسیب‌های وارد شده، تغییر این وضعیت زمان‌بر خواهد برد ولی مطمئنم جو بایدن از پس آن برخواهند آمد هر چند که ممکن است در کوتاه مدت اتفاقی نیفتد.»
اشاره آقای اوباما به اعتماد از دست رفته متحدان آمریکا و سایر کشورهای جهان مساله‌ای است که در سخنان مقام‌های جمهوری اسلامی به وضوح نمایان است. چنان که رهبر ایران از عدم اطمینان به بیگانگان و بی‌فایده بودن مذاکره سخن گفته است. در عین حال، تاکید حسن روحانی بر لزوم جبران سیاست‌های نادرست آمریکا طی چهار سال گذشته و نیز اظهارات آقای ظریف در مورد این که ایران نحوه ورود آمریکا به برجام را قابل گفتگو می‌داند، گویای پیش شرط‌هایی است که ایران برای بازگشت ایالات متحده به برجام در نظر دارد و در عمل می‌تواند روند این بازگشت را آن چنان که آقای اوباما نیز به آن اشاره کرده، در کوتاه مدت دشوار کند.
هر چند آن گونه که آقای بایدن نیز در جریان رقابت‌های انتخاباتی گفته بود، ایالات متحده نیز برای حصول توافق تازه با ایران دغدغه‌هایی از جمله پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای خود و نیز توسعه فعالیت‌های منطقه‌ای و موشکی دارد که می‌تواند تعلیق تحریم‌ها را مرحله‌بندی و مشروط کند.
در عمل نیز آمریکا برای بازگشت به برجام در گام نخست باید درخواست خود از شورای امنیت سازمان ملل متحد را برای فعال‌سازی مکانیسم حل‌وفصل اختلافات موجود در برجام که ۲۰ اوت گذشته ارائه شده بود، پس بگیرد. اما اگر جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری آمریکا پس از حصول توافق اولیه با ایران برای حل مسایل موجود در خصوص تعهدات دو جانبه در قبال برجام، با صدور فرمانی اجرایی کشورش را به توافق هسته‌ای غرب با ایران بازگرداند، مساله رفع تحریم‌های برجامی همچنان چالش‌برانگیز خواهد بود.
هر چند آن گونه که وزیر خارجه ایران گفته، آقای بایدن قادر خواهد بود تحریم‌هایی را که بر پایه فرمان اجرایی دونالد ترامپ احیا شده را با اقدامی متقابل متوقف کند ولی به باور کارشناسان آن گونه که در برجام نیز تصریح شده آمریکا موظف است تحریم‌های ثانویه و تحریم‌های یک‌جانبه خود به بهانه برنامه هسته‌ای ایران را به حالت تعلیق درآورد و نه این لغو کند.
اما تحریم‌هایی که با استناد به قانون کنگره مانند قانون مقابله با تروریسم و نقض حقوق بشر وضع شده، حتی اگر در قالب فرمان اجرایی رئیس جمهوری آمریکا فعال شده باشد، نیازمند رایزنی با کنگره آمریکا و جلب نظر اعضای آن خواهد بود. البته با توجه به حفظ اکثریت کنگره از سوی حزب دموکرات شاید این روند غیرممکن نیست ولی زمان‌بر است و خیلی هم آسان نخواهد بود.
