«نتانیاهو، علاقمند به چنین توافقی بود، اما در مورد صداقت اسد شک داشت»
ایندیپندنت فارسی - یکی از دیپلماتهای باسابقه آمریکایی که از چهرههای ارشد دولت آمریکا در زمینه سوریه بوده است، روز چهارشنبه مدعی شد که بشار اسد، رئیسجمهور سوریه، حاضر بوده در ازای دریافت بلندیهای جولان از اسرائیل، صلح بین اسرائیل و لبنان را رقم بزند و به اتحاد خود با جمهوری اسلامی ایران و حزبالله لبنان پایان دهد.
فردریک سی هوف روز چهارشنبه در مجله اینترنتی «نیولاینز» گفت، اسد در جلسهای در ۲۸ فوریه ۲۰۱۱ در قصر تشرینِ دمشق این پیشنهاد را مطرح کرده بود. هوف در آن زمان فرستاده ویژه دولت باراک اوباما به سوریه بود.
بلندیهای جولان بخشی از خاک رسمی سوریه است که در سال ۱۹۶۷ توسط اسرائیل اشغال شد. اسرائیل در سال ۱۹۸۱ این منطقه دروزهنشین را به خاک خود الحاق کرد، اما جامعه جهانی این منطقه را به عنوان خاک روسیه به رسمیت میشناسد. تنها دولت جهان که این منطقه را به عنوان بخشی از خاک اسرائیل پذیرفته آمریکا است.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
این منطقه کوهستانی در تقاطع مرز سه کشور اسرائیل، سوریه و لبنان قرار دارد. لبنان (و بخصوص حزباللهِ لبنان) مدعی است که بخش کوچکی از این منطقه بنام «مزارع شبعا» بخشی از خاک لبنان است و نه سوریه و به همین جهت اسرائیل را همچنان اشغالگر خاک لبنان میداند. این در حالی است که نیروهای اسرائيلی در سال ۲۰۰۰ پس از حدود بیست سال به اشغال خاک لبنان خاتمه دادند.
به گفته هوف، اسد در جلسه فوریه ۲۰۱۱ گفته بود اگر اسرائیل بلندیهای جولان را به دولت او پس دهد، او دعاوی حزبالله در مورد «مزارع شبعا» را قویا رد میکند، به رابطه نظامی خود با جمهوری اسلامی ایران پایان میدهد و کمک میکند معاهده صلحی بین اسرائیل و لبنان امضا شود که باعث حاشیهایشدن حزبالله شود.
این دیپلمات آمریکایی گفت، جلسه مذکور بخشی از روندی بوده که در سال ۲۰۰۹ بین او و ولید معلم، وزیر خارجه سوریه، آغاز شده است. آقای معلم از مدتها پیش خواهان صلح اسرائیل و سوریه در ازای پس دادن جولان شده بود. گفته میشد این دیپلمات باسابقه پیشنهاد دور شدن دمشق از تهران و حزبالله را مطرح کرده است.
به گفته هوف، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، علاقمند به چنین توافقی بود، اما در مورد صداقت اسد در این زمینه شک داشت. او، که اکنون در کالج بارد درس دیپلماسی میدهد، این دیدار خود با اسد را از «به یادماندنیترین تجربههای» زندگی خود نامید.
هوف اما در ضمن افزود که خود او هم مطمئن نبوده بشار اسد بتواند به وعدهاش عمل کند، چون حزبالله و ایران به راحتی با چنین سناریویی کنار نمیآمدند.
این دیپلمات قرار است در کتابی که به زودی منتشر میشود، ماجرای کامل این دیدار و تلاش برای ایجاد صلح بین دمشق و تلآویو را روایت کند.
در زمان ریاستجمهوری بیل کلینتون، روند صلح بین اسرائیل و سوریه (تحت ریاستجمهوری حافظ اسد) شدت گرفت، اما هرگز به نتیجه نهایی نرسید. در سال ۲۰۰۸ نیز مذاکراتی در این زمینه بین سوریه و اسرائیل انجام شد. به گفته سمیر التقی، مشاور سابق نخستوزیر سوریه که در آن مذاکرات حضور داشت، اسد در آن گفتگوها خواهان پایان اعلام جنگ بین دو کشور بدون رسیدن به معاهده صلح بوده است. به گفته آقای التقی، اسرائیل در آن زمان خواهان تغییر رابطه دمشق با ایران و حزبالله بوده اما اسد گفته موضوع ایران باید پس از پایان تمامی سایر بحثها مطرح شود.
ارتباط و تماس بین سوریه و اسرائیل، اما حتی پس از نزدیکی بسیار اسد به جمهوری اسلامی نیز قطع نشده است.
در ماه ژانویه، برخی گزارشها خبر از دیدار سهجانبه مقامات اطلاعاتی سوریه، اسرائیل و روسیه دادند که بشار اسد شخصا در آنها شرکت کرده بود. به گفته نشریات منطقه این دیدار در پایگاه هوایی حمیمیم سوریه انجام شده که در اختیار روسها است.
مهدی دخلالله، وزیر اطلاعرسانی سوریه و سفیر سابق این کشور در عربستان سعودی، حتی در گفتگو با تلویزیون دولتی سوریه خبر از «احتمال عادیسازی روابط با اسرائیل» داده بود.
التقی اخیرا در مقالهای گفته بود که بعید است اسرائیل، جولان را به سوریه پس دهد. او نوشته بود: «من بر اساس تجربه خودم از مذاکرات قبلی انتظار ندارم که اسرائیل چیزی بیش از دسترسی محدود به شهروندان سوریه در بلندیهای جولان را به این کشور پیشنهاد دهد و این هم بدون هیچگونه کوتاه آمدن از حاکمیت کامل اسرائیل بر این منطقه خواهد بود.»
او گفته بود اسرائيل اما میتواند به شهروندان جنوب سوریه کمک بشردوستانه ارائه کرده و به بشار اسد کمک کند در جای خود مستقر شود و چیزی شبیه ژنرال فرانکو، دیکتاتور سابق اسپانیا، در خاورمیانه باشد. او گفته بود اسرائیل به شدت نگران حضور ایران در سوریه است و آنرا «تلاطمِ خطر هستهای» میداند.