کیهان لندن - دومین مرحله از مذاکرات برجام در وین رو به پایان است. در حالی که عباس عراقچی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی مدعی است «تفاهم جدید در حال شکل گرفتن است» اما انقلابی‌ها و ولایتمداران تأکید می‌کنند علی خامنه‌ای نسبت به این مذاکرات «بدبین است»!
هرچند عراقچی «امکان نگارش متن مشترک توافق» را محتمل دانست و طرف‌های دیگر توافق احتمالی نیز نسبت به روند آن ابراز امیدواری می‌کنند اما به نظر می‌رسد حتی با وجود توافق ضمنی طرفین برای رسیدن به راهکار مشترک و سازنده بودن این مذاکرات، آنچه به واقعیت نزدیکتر است بیشتر فضای مثبت ناشی از تبلیغات رسانه‌ای است و نه واقعا حل و فصل اختلافات!
جو بایدن رئیس جمهوری ایالات متحده جمعه ۲۷ فروردین ۱۴۰۰ پس از مدت‌ها سکوت در مورد برنامه‌های اتمی جمهوری اسلامی ایران در حاشیه نشست با نخست وزیر ژاپن در کاخ سفید هشدار داد غنی‌سازی اورانیوم با غلظت ۶۰ درصد آنهم در حالی که بین تهران و واشنگتن مذاکره غیرمستقیم برای احیای توافق اتمی جریان دارد «تحولی بسیار نگران کننده» است که «کمکی به مذاکرات نمی‌کند.»
او افزود آمریکا از برجام حمایت می‌کند اما برای بازگشت به آن «امتیازات عمده»ای نخواهد داد.
این در حالیست که هر کسی می‌داند اگر مذاکره‌ای در وین بین نمایندگان جمهوری اسلامی و کشورهای دیگر و همچنین غیرمستقیم با آمریکا در جریان است بدون چراغ سبز علی خامنه‌ای ممکن نبوده و با اجازه‌ی وی صورت می‌گیرد. خامنه‌آی به این مذاکرات نه تنها راضی بلکه مجبور به تن دادن به آن است تا بلکه با معامله با غربیها اندکی از بحران‌های به ویژه اقتصادی را در داخل کم کند و بیشتر از این حیات نظام را از سوی مردم به خطر نیاندازد.
اینکه غرب اصرار دارد به نوعی تحریم‌ها را تدریجی و گام به گام بردارد و همزمان با مسائل اتمی، موضوع برنامه‌های موشکی و خرابکاری‌های منطقه‌ای و همچنین گروگانگیری شهروندان خارجی و دوتابعیتیها و نقض حقوق بشر را پیش بکشد تنها بخشی از موانع جدّی برای احیای برجام است. مؤلفه‌های بیشتری وجود دارد که هر کدام به نوعی بر روند مذاکرات تأثیر می‌گذارند که یکی از مهم‌ترین آنها انفجار در تأسیسات نطنز است.
روزنامه «کیهان تهران» در سرمقاله خود که ۲۷ فروردین منتشر شده توصیه کرده است بر اساس قصاص و «چشم در برابر چشم» در پاسخ به حادثه نطنز، رژیم ایران علیه تأسیسات «دیمونا»ی اسرائیل اقدام کند و واکنش هم‌تراز و بازدارنده نشان دهد. این روزنامه در حالی که جمهوری اسلامی تا کنون نتوانسته هیچ واکنشی در برابر این نوع ضربات و همچنین حمله‌های مداوم به پایگاه‌های خود در سوریه نشان دهد، توصیه می‌کند که جمهوری اسلامی ایران باید اولاً داخل رژیم اسرائیل و ثانیاً تأسیسات هسته‌ای آن را هدف قرار دهد!
فشارهای بین‌المللی از یکسو و ضربه امنیتی اخیر که جمهوری اسلامی در تأسیسات نطنز خورد تا کنون با سکوت خامنه‌ای و سرداران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت اصلی حفاظت از این تأسیسات را به عهده دارند روبرو شده است. حتی خامنه‌ای در یک جلسه قرآنی تلویحاً از مذاکرات حمایت کرد و گفت تشخیص مسئولان کشور ادامه مذاکره است. با این حال همچنان رسانه‌های اصولگرا و ولایتمداران برای حفظ موقعیت و جایگاه رو به تنزل علی خامنه‌ای چنین القا می‌کنند که او ناراضی است و گویا دولت روحانی و مذاکره کنندگان برخلاف میل «رهبر» عمل می‌کنند!
در همین ارتباط، حجت‌الاسلام محمود نبویان نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی در یک سخنرانی در جمع طلاب این پرسش عجیب را مطرح کرده: «سؤال این است که علی‌رغم نهی صریح، برخورد صریح و تذکرات محترمانه چرا همچنان دولت دست از مذاکره با آمریکا برنمی‌دارد!»
نبویان که دبیر کمیته هسته‌ای مجلس اسلامی نیز هست به خبرگزاری فارس گفته روحانی و ظریف پذیرفتند تحریم‌های موشکی، منطقه‌ای و حقوق بشری همچنان باقی بماند و تنها تحریم‌های مربوط به مسائل هسته‌ای برداشته شود. او گفته «آقایان پذیرفتند ۸۷/۵ درصد تحریم‌ها باقی بماند!»
با فرض درست بودن این ادعاها محال است دولت روحانی بدون اجازه خامنه‌ای و سپاه پاسداران اختیار تصمیم‌گیری درباره چنین موضوع مهمی داشته باشد! بنابراین اگر جمهوری اسلامی در حال عقب‌نشینی است، خواست رهبرش است! علی خامنه‌ای و آنها که زیر منبر او سینه می‌زنند نگران همین موضوع است که می‌داند برای به دست آوردن منابع و ترمیم ضعف رژیم، راهی جز تسلیم ندارد. او این را نیز می‌داند که تسلیم یعنی بر باد رفتن ابزارهای باج‌گیری مانند موشک‌‌پرانی و تروریسم و شبه‌نظامیان و خرابکاری در منطقه و گروگانگیری اتباع خارجی و دوتابعیتیها و هر آن سیاست ماجراجویانه و جنگ‌افروزانه‌ای که خامنه‌ای آنها را «ناموس انقلاب» می‌داند.
در این زمینه نشانه‌هایی نیز دیده می‌شود. برای نمونه، در دور اول مذاکرات وین مقامات ارشد جمهوری اسلامی اصرار داشتند که «تمام تحریم‌ها باید برداشته شود» اما با آغاز مرحله دوم این مذاکرات عقب‌نشینی کردند و اکنون صحبت از این است که آمریکا باید فهرستی از تحریم‌هایی را که قصد برداشتن آنها را دارد ارائه دهد!
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی می‌گوید افزایش غنی‌سازی با غلظت ۶۰ درصدی پاسخی قاطع به طراحیِ دشمن برای تضعیف دست برتر کشور در فرایند مذاکرات بود. او درواقع اعتراف می‌کند که رژیم ایران باور دارد با افزایش سطح تهدیدها امکان باج گرفتن از غربیها و معامله به سود خود را دارد.
انریکه مورا معاون دبیرکل بخش اقدام خارجی اتحادیه اروپا که ریاست دومین دور از کمیسیون مشترک برجام را برعهده دارد «پیشرفت»ها را کاری شاق و حاصل تلاش‌های طاقت‌فرسا توصیف کرده و گفته است «حالا ما به جزئیات بیشتری در کار نیاز داریم.»
وانگ کون نماینده چین نیز گفت «همه طرف‌ها توافق کرده‌اند که در روزهای آتی با انجام کارهای اساسی‌تر در زمینه رفع تحریم‌ها و سایر موضوعات مربوطه سرعت مذاکرات را بیشتر کنند.»
با اینهمه اما یک مؤلفه پرقدرت را نمی‌شود دست‌کم گرفت و آن اراده‌ی رهبران اسرائیل برای دفاع از موجودیت این کشور است. به گزارش آسوشیتدپرس گابی اشکنازی وزیر خارجه اسرائیل در سفر به قبرس گفته «ما هر کاری که لازم باشد برای جلوگیری از موفقیت افراطیون انجام خواهیم داد و قطعاً از دستیابی آنها به بمب اتمی جلوگیری خواهیم کرد.»
مایک آیزنشتات تحلیلگر نظامی پیشین دولت آمریکا که اکنون با اندیشکده مؤسسه واشنگتن همکاری می‌کند در مصاحبه با «فایننشال تایمز» استدلال کرده است که اقدامات پنهانی اسرائیل می‌تواند اهرم فشار به تیم بایدن باشد. دیپلمات‌های اروپایی نیز از جدال رو در رو بین ایران و اسرائیل ابراز نگرانی کرده‌اند.
همچنین مؤلفه دیگری که بر مذاکرات برجام تأثیر دارد انتخابات ریاست جمهوری اسلامی در ایران است. جریان «انقلابی» دولت روحانی را که دومین دوره‌اش رو به پایان است متهم می‌کند هدف‌‌اش در وین «انتخاباتی» است. اختلافات و شکاف‌ها بر سر جابجایی قدرت از این دست به آن دست و بین گروه‌های مافیایی نظام، کار را برای خود جمهوری اسلامی دشوارتر از همیشه کرده است.
اما رژیمی که به گفته مقامات ارشد نظامی‌اش درگیر «آلودگی امنیتی» و «درز اطلاعات به کلی سرّی» است و نیاز به «پاکسازی در سطوح بالای امنیتی دارد» بعید است بتواند چه در مذاکرات اتمی و چه در داخل کشور و در برابر اعتراضات مردم، توفیقی داشته باشد مگر آنکه مثل همیشه به خشونت عریان و کشتار متوسل شود که در این صورت، برخی از کارت‌های خود را پشت میز مذاکرات می‌سوزاند.
در تعقیبِ تروریست!
