کیهان لندن - یک مقام وزارت خارجه آمریکا با رد درخواست جمهوری اسلامی ایران مبنی بر «لغو تمام تحریمها» تأکید کرده این ترتیبی نیست که واشنگتن یا حتی دیگر اعضای برجام آن را منطقی بدانند و بپذیرند.
وی همچنین گفت «آمریکا سرعت مذاکرات را کند نمیکند و تا جایی که بتواند با سرعت حرکت میکند، ولی نه آنقدر سریع که به زیان اعتبار یک توافق احتمالی باشد.»
جنیفر ساکی سخنگوی کاخ سفید نیز گفته در این مرحله نمیتوان اهداف بلندپروازانهای در مورد زمانبندی به نتیجه رسیدن مذاکرات تعیین کرد و همچنین نمیشود گفت آیا دو هفته دیگر یا ۱۰ هفته دیگر این مذاکرات به نتیجه میرسد.
این اظهارات در شرایطی است که برای جمهوری اسلامی روشن شدن تکلیف برجام و درواقع کاهش تحریمها ضرورت دارد زیرا با بحرانهای شدید اقتصادی روبروست و در داخل ایران نارضایتیهای اجتماعی رو به تشدید و گسترش است.
به نظر میرسد مقامات جمهوری اسلامی که قصدشان از بازگشت آمریکا به برجام فقط برداشته شدن تحریمهاست تا بتوانند برنامههای خود را پیش ببرند، یا باید قید مذاکره را بزنند و یا به برداشته شدن تدریجی تحریمها تن دهند چیزی که «رهبر» نظام ادعا کرده است آن را نمیپذیرد.
قصد طرفین دیگر برجام از مذاکرات اما لغو تحریمها نیست! بلکه آنها میخواهند بلندپروازیهای اتمی و موشکی و نظامی جمهوری اسلامی و حمایتهای آن در گسترش تروریسم و گروههای شبهنظامی در منطقه در یک توافق مستحکم برای همیشه مهار کنند. این تفاوت برداشت و اهداف در مذاکرات مربوط به برنامه هستهای همواره بین طرفین وجود داشته و یکی از دلایل شکست برجام نیز همین بوده است که طرفین از مذاکرات و توافق نه اهداف متفاوت بلکه کاملا متضاد دارند! جمهوری اسلامی با توافق میخواهد برنامههای خود را گسترش دهد و کشورهای غربی و حتا روسیه و چین میخواهند با تفاوت این برنامهها را مهار و ناکار کنند!
در این شرایط اختلاف سیاسی و در حقیقت «جنگ درونی قدرت» بین دو جریان اصلی رژیم تهران یعنی حزباللهیها و اصولگرایان با دولت و اصلاحطلبان بر سر مذاکرات برجام تشدید شده بیآنکه نقش تعیینکنندهی علی خامنهای و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تمام تصمیمات کلان کشور از جمله مراحل مذاکره با غربیها در نظر گرفته شود.
گروهها و مقامات نزدیک به حلقهی اصلی قدرت عباس عراقچی و تیم سیاست خارجی جمهوری اسلامی را متهم میکنند که در وین قصد تسلیم شدن در برابر غرب را با پذیرش «برجام ۲ و ۳» و «برجام پلاس» دارند. آنها میگویند آمریکا و اروپا به دنبال تحمیل خواستههای خود به تهران هستند و تحریمهای اصلی را لغو نمیکنند. حتا مدعی هستند که آمریکا به دنبال بازگشت مجدد به برجام است تا در آینده بتواند «مکانیسم ماشه» را فعال کرده و دوباره تحریمها را برگرداند.
علی کریمی عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی ادعا کرده «عدم تمکین آمریکا به شرط عقلانی ایران برای لغو تمامی تحریمهای ظالمانه، ادامه مذاکرات را غیرضروری جلوه میدهد.»
ابوالفضل عمویی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس اسلامی نیز میگوید «ما هنوز در جریان جزئیات مذاکرات در وین نیستیم و و یک ابهام کلی بر اخبار مذاکرات حاکم است.»
محمدحسن آصفری نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی به خبرگزاری فارس گفته طرح تحقیق و تفحص از نهاد ریاستجمهوری تدوین شده و باید در مورد نقش منتسبین به حسن روحانی در مذاکرات برجام بررسی شود. جزئیات این طرح هنوز مشخص نیست.
در این میان، وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران پنجشنبه دوم اردیبهشت در مورد آنچه «تشدید اقدامات تخریبی رسانهای بر علیه وزارت امورخارجه و تیم مذاکراتی در وین» خواند یک بیانیه صادر کرده است.
در این بیانیه به «جریانی» اشاره شده که از طریق صداوسیما و شبکه «پرس تیوی» به محمدجواد ظریف و تیم سیاست خارجی جمهوری اسلامی حمله میکنند و دست به «تخریب» میزنند.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی تأکید کرده «این جریان سیاسی بر خلاف خط مشی» خامنهای و توصیههای او «با رانت آشکار رسانهای» و «به واسطه بغض و کینهای نابجا» عمل میکند.
در بخشی از این بیانیه به صراحت عنوان شده هدف از این مذاکرات «رفع تحریمها» و احیای برجام است و هیچ هدف انتخاباتی در کار نیست. وزارت خارجه به خامنهای استناد و تأکید کرده رفع تحریمها «بنا بر فرموده مقام معظم رهبری نباید حتی یک ساعت به تاخیر بیافتد.»
اینهمه در حالیست که برای دومین بار طی یک هفته کابینه امنیتی- سیاسی اسرائیل تشکیل جلسه داد تا راهکارهای این کشور را پس از احیای احتمالی برجام بررسی کنند. همزمان اعلام شد جمعی از مقامات ارشد نظامی، امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل بعد از این نشست به واشنگتن میروند تا در مورد برنامههای خود با کاخ سفید صحبت کنند.
مشکل برای جمهوری اسلامی فقط چانهزنی با غربیها برای احیای برجام نیست بلکه اکنون سعودیها نیز در کنار اسرائیل میخواهند از منافع کشورشان در مقابل رژیم ایران دفاع کنند و فراتر از آن در داخل ایران جریانهای درون نظام بر سر مذاکرات یکدیگر را میکوبند. همزمان تنشها در منطقه رو به افزایش است و محتمل است آنچه «جنگ سایه» خوانده میشود جرقههای جنگی تمامعیار باشد.
فشار جمهوریخواهان برای تشدید فشار به تهران
از سوی دیگر کمیته مطالعاتی جمهورخواهان از طرح خود برای اعمال فشار حداکثری علیه رژیم ایران با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه پیشین آمریکا رونمایی کرده است.
این طرح سه هدف عمده را دنبال میکند: گسترش دامنه تحریمهای رژیم ایران و اعمال شدیدترین تحریمهایی که تا کنون در کنگره تصویب شده، تبدیل استراتژی فشار حداکثری به قانون و ممانعت از ورود مجدد دولت بایدن به «توافق شکستخورده اتمی با ایران.»
جمهوریخواهان در بیانیهای تأکید کردهاندکه جمهوری اسلامی ایران باید از دستیابی به سلاحهای اتمی و موشکهای بالستیک و از تامین مالی تروریسم بینالمللی اکیدا منع شود.