احسان مهرابی - ایران وایر
«ابراهیم رئیسی» با همان محور و برنامههای انتخابات ۱۳۹۶ در انتخابات ۱۴۰۰ ثبتنام کرد. «ضد فساد» بودن، «توجه به محرومان و مستضعفان»، «تامین اشتغال پایدار» از جمله محورهای مطرح در بیانیه او بودند؛ محورهایی که عملا تقلیدی از اقدامات «احمدینژاد» بودند و سال ۱۳۹۶ برای او رای بالایی را به دست آوردند، اما در نهایت او را به ریاستجمهوری نرساندند.
از ۱۸اردیبهشت۱۴۰۰ که «سعید محمد»، داوطلب سپاهی انتخابات ریاستجمهوری، شرط «اذن رهبری» را برای کاندیداتوری «ابراهیم رئیسی» مطرح کرد، گمانهزنیها درباره دومین حضور او در رقابتهای انتخاباتی بیشتر شد.
اگرچه همان روز برخی شنیدهها موافقت رهبر جمهوری اسلامی را با نامزدی رئیسی اعلام و حتی شعار انتخاباتی و مسئول ستادش را نیز مشخص کردند، اما مسئولیت فعلی ابراهیم رئیسی در قوه قضاییه و موضوع جانشینی رهبری چالشهای مهمی برای این گزینه بودند.
سیاست رهبر جمهوری اسلامی در انتصاب ۱۰ ساله روسای نهادهای زیر نظر خود یکی از مباحث مهم درباره کاندیداتوری رئیسی است که هنوز سه سال هم از ریاستش بر قوه قضاییه نگذشته است.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
در کنار این موضوع، نام رئیسی در زمره گزینههای جانشینی «خامنهای» مطرح شده است. او سابقه یک بار شکست در انتخابات ۱۳۹۶ را نیز همراه دارد؛ بر خلاف علی خامنهای که قبل از رهبری، شکستی را در انتخابات تجربه نکرده بود. شکست احتمالی ابراهیم رئیسی در انتخابات جاری مانع مهمی برای وجهه مردمی رهبر جانشین خواهد بود و او در صورت نامزدی قمار بزرگی خواهد کرد.
رئیسی ۶۱ ساله و دولت جوان
مطالبه رهبر ایران برای تشکیل دولت «جوان، انقلابی و حزباللهی» در یکی دو سال گذشته بارها از سوی اصولگرایان و رسانههای آنها تکرار و مصادیق مختلفی برای آن مطرح شد.
برخی تحلیلگران گفتند که آیتالله خامنهای باز هم هوس دولتی شبیه محمود احمدینژاد کرده است، البته نه با عاقبت دولت دوم او که مشاجراتی کمسابقه با رهبری و نهادهای زیر نظرش آفرید. برخی هم از تمایل او برای سپردن زمام قوه مجریه به دست سپاه پاسداران گفتند که با تشکیل مجلس همسو، ایام پایانی عمر و مرحله انتقال رهبری را با خیالی آسوده بگذراند.
تا این که ۲۱اردیبهشت۱۴۰۰ در نخستین روز ثبتنام داوطلبان انتخابات ریاستجمهوری، آیتالله خامنهای در دیدار تصویری با دانشجویان دستچینشده، اظهارات قبلی خود را درباره دولت «جوان» انقلابی این گونه تصحیح کرد: «برخی تصور کردند که منظور از دولت جوان انقلابی دولتی است که همه اعضای آن در رده سنی ۳۰ تا ۳۵ سال باشند، در حالی که این به معنای نادیده گرفتن صاحبان تجربه و کارآزمودگان و دنیادیدگان نیست.»
ساعاتی پیش از رسانهای شدن این بخش از سخنان رهبر ایران، خبرگزاری امنیتی «تسنیم»، در خبری اختصاصی، «جمعبندی» ابراهیم رئیسی را برای ورود به انتخابات قطعی اعلام کرد، اما تعریف جدید آیتالله خامنهای از دولت جوان نشانهای از موافقت او با کاندیداتوری رئیسی تلقی شد. چنانچه روز بعد برخی سایتهای اصولگرا «بیانات مهم انتخاباتی» رهبر جمهوری اسلامی را در ۸ نکته فهرست کردند که نخستین مورد آن «منحصر نبودن دولت جوان انقلابی در رده ۳۰ الی ۳۵ سال» بود. به این ترتیب زمینهسازیها برای ورود ابراهیم رئیسی ۶۱ ساله به صحنه رقابتها جدیتر شد.
معضلی به نام اجماع
بعد از «علیاکبر ناطق نوری» که فراگیرترین کاندیدای جریان محافظهکار در انتخابات بود، اصولگراها همواره معضل اجماع را میان نامزدهای خود داشتهاند. از این رو نامزدی رئیسی از نظر اصولگرایان هم مشکل اجماع را حل میکند و هم پیروزی را برای اصولگرایی دستیافتنیتر.
در همین یکی دو روز گذشته اعلام شد که «سعید جلیلی» و «قالیباف» به نفع رئیسی نامزد نخواهند شد. اگرچه ممکن است چهرههای نظامی مانند سعید محمد، «حسین دهقان» و «رستم قاسمی» با دستور مقام مافوق خود اعلام انصراف کنند، اما به نظر میرسد، افرادی مانند «علی لاریجانی» در صورت ثبتنام به هیچ وجه کنار نخواهند کشید، مگر آن که شورای نگهبان اساسا به آنها اجازه حضور ندهد.
در این میان «باشگاه خبرنگاران جوان»، وابسته به صدا و سیما، رئیسی و لاریجانی را دو رقیب اصلی انتخابات خوانده و در یادداشتی این سوال را مطرح کرده است که « آیا لاریجانی تن به نمایندگی قطب اصلاحطلب خواهد داد؟» و «این خطر را میپذیرد که با نظام سیاسی زاویه پیدا کند؟»
زمینهسازیهای چند ماهه
طرح کاندیداتوری ابراهیم رئیسی محدود به همین یک دو ماه اخیر نیست و مدتهاست که رویکرد رسانههای اصلی نظام، از جمله صدا و سیما، تحلیلها را به سمت جدی بودن حضور او برده است.
شیوه و حجم بالای پوشش اخبار و رویدادهای مرتبط با رئیس قوه قضاییه به گونهای است که برخی اصولگرایان نیز به آن انتقاد کردهاند. در تازهترین مورد «محمدرضا زائری» گفته است که «تلویزیون جوری دارد راه را به آقای رئیسی نشان میدهد که اگر در برنامه آشپزی یا مستند طبیعت ایران هم با ایشان گفتوگو کنند، نباید تعجب کرد. فقط مانده ایشان در برنامه کودک برای بچهها قصه بگوید.»
اگر در رقابتهای چهار سال قبل «توزیع آرد تبرکی» و نمایش نمازجماعتهای رئیسی به عنوان تلاش نهادهای رسمی و صدا و سیما به نفع او نام برده میشدند؛ در دوره ریاست او بر قوه قضاییه، حجم تبلیغات و نمایش چهرهای فسادستیز و جویای عدالت از او افزایش چشمگیری داشته است. همچنین در اقدامی کمتر متداول، تصاویر سان دیدن ابراهیم رئیسی از نظامیها به طرز ویژهای در سایتهای اصولگرا منتشر شد تا شاید افکار عمومی آمادگی بیشتری برای پذیرش ریاستجمهوری و احتمالا در آینده رهبری او را داشته باشد.
همین رویکرد باعث تقویت گزینه جانشینی رئیسی به عنوان رهبر سوم نظام از مسیر ریاستجمهوری شده است.
اینک اصولگرایان با نامزدی رئیسی از هماکنون به جشن پیروزی رفتهاند. تجربه انتخابات گذشته اما نشان داده است که هیچ چیز را نمی توان صددرصدی دانست.