امیر سلطان‌زاده - ایندیپندنت فارسی
جمعه ۲۸ خرداد، روز برگزاری سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری است. برخلاف همیشه که فضای انتخابات در واپسین روزهای برگزاری رأی‌گیری پرشور و هیجان می‌شود، این بار به شکل بی‌سابقه‌ای سرد است. شرایط به نحوی است که بیش از آنکه بحث بر سر کاندیداها باشد، مشارکت در انتخابات خودش به بحث اصلی تبدیل شده است.
در این میان بسیاری از افراد، گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی تصمیم گرفته‌اند تا انتخابات را در اعتراض به نظارت استصوابی تحریم کنند. آنها معتقدند کاندیدای مورد نظرشان در عرصه حضور ندارد و رهبر جمهوری اسلامی و شورای نگهبان منصوب او، روند انتخاب رئیس جمهور را مهندسی کرده‌اند. اگرچه این سلیقه‌ای عمل کردن‌ها از همان ابتدای انقلاب وجود داشت، اما این بار آش از همیشه شورتر است.
در سوی مقابل بسیاری از افراد و چهره‌های شناخته شده سیاسی نیز به‌مانند همیشه معتقدند که باید در انتخابات مشارکت کرد تا به قول معروف «میز بازی را به هم ریخت» تا امکان انتخاب کاندیدای از پیش تعیین شده که این بار به نظر ابراهیم رئیسی است، فراهم نشود.
در این شرایط آخرین نظرسنجی ایسپا نشان می‌دهد که میزان مشارکت در انتخابات در حال حاضر حدود ۴۲ درصد است. عددی که البته با سایر نظرسنجی‌های غیردولتی و برآورد سیاستمداران از سطح جامعه تفاوت چشمگیری دارد و بیش از توقعات است.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
چه کسانی در انتخابات شرکت می‌کنند؟
مهدی کروبی ۸۳ ساله، از رهبران جنبش سبز که خود از سال ۱۳۸۹ به دلیل اعتراض به تقلب انتخاباتی در حصر است، با تأکید بر اینکه «نگذارید جشن نابودی جمهوریت را در ۲۹ خرداد برپا کنند» از عبدالناصر همتی حمایت کرد. این نقل قول که توسط حسین کروبی منتشر شده در تضاد با موضع میرحسین موسوی و زهرا رهنورد، دیگر رهبران جنبش سبز است.
محمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات که امید به تغییر و اصلاح‌طلبی در چهارچوب جمهوری اسلامی با وی آغاز شد، علی‌رغم شکست دولت روحانی در اجرای وعده‌هایش که با حمایت او به قدرت رسید، با انتشار نامه‌ای به طور تلویحی از شرکت در انتخابات حمایت کرد. خاتمی در بخشی از این نامه نوشت: «در این فضای سرد و افسرده، در حالی که جامعه ما نیاز به نشاط و امید و اشتیاق به شرکت در عرصه سرنوشت دارد، امیدوارم این حزب و همه تشکل‌ها و احزاب و جریان‌های سیاسی و ملی بتوانید در این برهه حساس مسئولیت خود را نسبت به میهن و مردم به‌درستی بشناسند و در انجام مسئولیت موفق باشند.»
اگرچه مجمع روحانیون مبارز که موسوی خوئینی‌ها در آن نقش رهبری برعهده دارد در کنار جبهه اصلاحات رسماً اعلام کردند که کاندیدایی در انتخابات ندارند. عدم معرفی کاندیدا و حمایت از مشارکت در انتخابات باعث شده تا بسیاری از جوانان بدنه اصلاحات در تقابل با این موضوع قرار گیرند و سوال کنن که خط قرمز اصلاح‌طلبان کجاست؟
حسن خمینی که خودش با اشاره رهبر جمهوری اسلامی از کاندید شدن در انتخابات ریاست جمهوری انصراف داد، درباره تحریم انتخابات گفته است که نه با رفتاری سلبی، بلکه با تصمیمی ایجابی به حفاظت از آینده و ساختن امروز و رفع مشکلات معیشتی روزمره باید همت گمارد.
علی مطهری که پیش‌تر به رد صلاحیت خودش و علی لاریجانی معترض بود نیز اعلام کرده که در انتخابات شرکت می‌کند.
علی‌رغم اینکه مجمع عمومی جبهه اصلاحات ایران رأی به عدم حمایت از کاندیدای خاصی داده است، اما برخی از چهره‌های شاخص آنها مانند بهزاد نبوی، غلامحسین کرباسچی و حتی محمود صادقی که خودش نیز رد صلاحیت شده، خواهان مشارکت در انتخابات شدند.
در این میان، انتشار عکسی از مدیران برخی از رسانه‌های اصلاح‌طلب با ابراهیم رئیسی نشان داد که برای آنها نه‌تنها حضور در انتخابات حجت است، بلکه حتی ملاقات با رقیب اصلی در نزدیکی انتخابات دیگر خط قرمز تلقی نمی‌شود و به هر قیمتی در انتخابات مشارکت می‌کنند.
چه کسانی در انتخابات شرکت نمی‌کنند؟
محمود احمدی‌نژاد که هم‌اکنون عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است و سابقه دو دوره ریاست جمهوری در کارنامه خود دارد اعلام کرد که به دلیل رد صلاحیت خودش، در انتخابات شرکت نمی‌کند و از هیچ‌کس دیگری نیز حمایت نخواهد کرد.
رقیب احمدی‌نژاد در انتخابات سال ۸۸ که در دوران جنگ و رهبری آیت‌الله خمینی نخست‌وزیر ایران بود نیز حضور در انتخابات را تحریم کرده است. میرحسین موسوی، با انتشار پیامی از حصر با اشاره به اتحاد صورت گرفته برای تحریم انتخابات اظهار داشت: «ضمن احترام به همه هم‌وطنان، در شرایطی چنین ناپایدار و پر ابهام بنده به‌عنوان یک همراه کوچک، در کنار کسانی خواهم ایستاد که از انتخابات‌های تحقیرآمیز و مهندسی شده به جان آمده‌اند. کسانی که حاضر نیستند تسلیم تصمیمات پشت پرده‌ای برای آینده کشور بشوند.»
شاهزاده رضا پهلوی نیز در نشست مجازی «نه به جمهوری اسلامی» گفت بزرگ‌ترین دشمن نظام‌های تمامیت‌خواه و دیکتاتور همبستگی مردم است و هشدار داد حکومت جمهوری اسلامی با استفاده از «یک عده به‌ظاهر اپوزیسیون‌نما» سعی خواهد کرد همبستگی مردم و مخالفانش را تضعیف کند.
ولیعهد پیشین ایران افزود: «آخرین نکته‌ای که جا دارد به آن اشاره کنم این است که بزرگ‌ترین دشمن نظام‌های توتالیتر (تمامیت‌خواه) و دیکتاتوری، همبستگی مردمش است. از طرف دیگر می‌توانم بگویم که هیچ نیرویی، چه خارجی و چه داخلی، نمی‌تواند جلودار یک عزم ملی و همبسته باشد.»
فائزه هاشمی رفسنجانی، فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی، یکی از بنیان‌گذاران جمهوری اسلامی که سابقه عضویت در مجلس شورای اسلامی را نیز در کارنامه دارد اعلام کرد که در این انتخابات شرکت نمی‌کند و کاهش مشارکت تا زیر ۵۰ درصد را راهبرد تحریم این دوره دانست.
پروانه سلحشوری، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مردم حضور خود در انتخابات را بی‌معنا می‌دانند، از تصمیم عمومی در عدم مشارکت در انتخابات حمایت کرد.
برخی دیگر از فعالان سیاسی، صنفی، اجتماعی و حقوق بشری در بیانیه‌ای، با تأکید بر اینکه انتخابات بی‌معنا شده از مردم خواستند تا با "اتخاذ مشی مقاومت مدنی و خشونت پرهیز" از حضور در صحنه انتخابات تحقیرآمیز و مهندسی شده پرهیز کنند. آنها گفته‌اند: «ما نیز هم‌صدا با مردم به تنگ آمده از استبداد، ارتجاع، بی‌عدالتی، فساد و دروغ، نه بزرگ را فریاد می‌زنیم.»
نام عبدالفتاح سلطانی، ابوالفضل قدیانی، پروانه سلحشوری، سعید مدنی، طاهره طالقانی، هاشم آقاجری، قربان بهزادیان نژاد، عبدالله مومنی، علیرضا رجایی، رضا آقاخانی، عشرت بستجانی، مسعود پدارم، حسن اسدی زیدآبادی، حسین جزایری، معصومه دهقان، محترم رحمانی، بهمن رضاخانی، بهاره هدایت، صدیقه وسمقی در ذیل این بیانیه به چشم می‌خورد.
حزب چپ ایران (فدائیان خلق) ، اتحاد جمهوری‌خواهان ایران و همبستگی جمهوری‌خواهان ایران در اعلامیه مشترکی با اشاره به تلاش هسته سخت قدرت برای یک‌دست کردن حکومت و در راستای رسیدن به برگزاری یک انتخابات آزاد، از مردم خواستند تا با «تحریم فعال» انتخابات ریاست‌جمهوری، در این «انتخابات فرمایشی» شرکت نکنند.
پیش از هم این گروهی از خانواده‌های اعدام‌شدگان، خانواده‌های جان‌باختگان اعتراضات آبان ۹۸، و نزدیکان مسافران هواپیمای مسافربری اوکراینی سرنگون‌شده توسط سپاه پاسداران، به طور هماهنگ و همسو، خواستار تحریم انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ شدند.
