سهم به ضرغامی و رستم قاسمی

رئیسی در این میان به برخی افراد نیز سهم داد، هرچند آنان را در وزارتخانه‌های مطلوب ایشان منصوب نکرد. از جمله «عزت‌الله ضرغامی»، رییس سابق صدا و سیما و نامزد رد صلاحیت شده انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ را به جای وزارت جنجال‌برانگیز ارشاد به وزارت میراث فرهنگی و گردشگری فرستاد و رستم قاسمی را به جای وزارت نفت به وزارت راه و شهرسازی.

او در نهایت اما «سعید محمد» را وارد کابینه خود نکرد تا با فرماندهان فعلی سپاه پاسداران درگیر نشود.

سعید محمد، فرمانده سابق قرارگاه خاتم‌الانبیا یکی از کاندیدای انتخابات ۱۴۰۰ بود که رد صلاحیت شد. کاندیداتوری او و استعفا از سمت فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا واکنش‌های زیادی میان اصول‌گرایان در پی داشت.

همچنین بر خلاف گمانه‌زنی‌ها درباره معرفی «مهرداد بذرپاش» به عنوان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در نهایت «حجت عبدالملکی» متولد سال ۱۳۶۰ و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق به عنوان وزیر پیشنهادی معرفی شد.

عبدالملکی تنها سمت‌هایی همچون عضو هیات مدیره صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر و دبیر شورای اقتصاد سازمان صداوسیما و عضو شورای فقهی صنعت بیمه داشته است.

«جواد اوجی»، وزیر پیشنهادی نفت متولد سال ۱۳۴۵ است که پیش از این مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران را بر عهده داشته است. به نسبت دیگر وزرای دولت رئیسی، او سابقه و تناسب بسیار زیادتری با حوزه فعالیت کاری خود دارد. شاید به این دلیل که رییس‌جمهور جدید نیز می‌داند که در شرایط فعلی تحریم نمی‌توان با وزارت نفت ریسک کرد. او در عین حال از مخالفان شدید «بیژن زنگنه»، وزیر نفت دولت روحانی است و احتمال تغییرات گسترده در این وزارتخانه وجود دارد.

بر خلاف او «علی‌اکبر محرابیان»، وزیر پیشنهادی نیرو، هیچ سابقه‌ای در حد معمولی نیز در این وزارتخانه نداشته و پیش از این در دولت محمود احمدی‌نژاد نیز در وزارت صنایع مدیریتی بحران‌ساز داشته است. در وضعیت فعلی آب و برق مشخص نیست که چرا او به این سمت منصوب شده و از بسیاری چهره‌های اصول‌گرا در درون خود وزارت نیرو برای این سمت استفاده نشده است. محرابیان رییس تعدادی از شرکت‌های ستاد اجرایی فرمان امام بوده و به «محمد مخبر»، معاون اول رئیسی، نزدیک است.

«عیسی زارع‌پور» که به عنوان گزینه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات معرفی شده است، پیش از این رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه بود و در دولت محمود احمدی‌نژاد ریاست مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد را برعهده داشت.

چهره‌های گمنام و بی‌تجربه در وزارتخانه‌های فرهنگی

رئیسی وزارتخانه‌های فرهنگی را به چهره‌های گمنام و بی‌نام سپرد؛ از جمله وزارت ارشاد را به محمدمهدی اسماعیلی، متولد ۱۳۵۴ سپرده است که از روحانیون مدرسه عالی شهید مطهری است؛ مدرسه‌ای که در برخی حوزه‌ها شبیه دانشگاه امام صادق برخی از مقامات جمهوری اسلامی از جمله اعضای حقوق‌دان شورای نگهبان از آن جا فارغ‌التحصیل شده‌اند.

مجری طرح نظام جامع ارزیابی تولیدات و مدیریت مرکز افکارسنجی سازمان صداوسیما و موسس قرارگاه رسانه سازمان صداوسیما از جمله سوابق او است. اسماعیلی در دولت محمود احمدی‌نژاد معاون فرهنگی‌ مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری و معاون سیاسی، امنیتی استانداری اصفهان و همچنین جانشین فرمانده قرارگاه سایبری این استان بوده است.

«بهرام عین‌اللهی»، متخصص چشم به عنوان وزیر بهداشت به مجلس معرفی شده است. در فهرست ۲۵۰۰ پزشکی که نامه مخالفت با واردات واکسن آمریکایی و بریتانیایی را نوشتند، نام او در ردیف هفتم است.

«حسین باغ‌گلی»، وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش، چهره شناخته شده‌ای حتی برای مدیران آموزش و پرورش نیست و پیش از این مدیر عامل بنیاد فرهنگی رضوی بوده است.

«محمدعلی زلفی‌گل»، وزیر پیشنهادی علوم نیز متولد سال ۱۳۴۵ پیش از این در این وزارتخانه سمت اجرایی کلان نداشته و اعلام شده که انجمن شیمی ایران در سال ۱۳۹۲ او را به عنوان شیمی‌دان برجسته گرایش شیمی آلی کشور انتخاب کرده و مورد تقدیر قرار داده‌اند.

وزرای کم‌حاشیه سیاسی و خروج از سایه جلیلی

«احمد وحیدی»، وزیر کشور پیشنهادی نیز دومین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که وزیر کشور شد و پیش از او «مصطفی نجار»، وزیر دولت احمدی‌نژاد تنها نظامی بود که وزیر کشور شده بود؛ با این تفاوت که جایگاه و سابقه وحیدی نسبت به مصطفی نجار بسیار بیشتر بوده است. احمد وحیدی هم‌چنین از متهمان انفجار «آمیا» است.

تیرماه ۱۳۷۳ انفجاری مهیب در مرکز یهودیان آرژانتین که ساختمانی هفت طبقه موسوم به «آمیا» در پایتخت این کشور بود، باعث کشته شدن ۸۵ نفر و زخمی شدن صدها نفر دیگر شد.

شماری از مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی تحت پیگیرد قضایی در این پرونده قرار گرفتند.

بر خلاف گمانه‌زنی‌های اولیه که حکایت از انتخاب «علی باقری کنی»، معاون «سعید جلیلی» در دوره ریاست بر شورای عالی امنیت ملی به وزارت امور خارجه داشت، «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه شد که به جریان سپاه «قدس» نزدیک است.

در این میان، «اسماعیل خطیب»، رییس سابق حفاظت اطلاعات قوه قضاییه نیز به عنوان وزیر اطلاعات مطرح شده است، در حالی که پیش از آن، نام چهره‌هایی چون «مصطفی پورمحمدی» مطرح شده بود.

خطیب بر خلاف «محمود علوی»، وزیر اطلاعات «حسن روحانی»، سابقه حضور در وزارت اطلاعات را داشته است. او بیشتر در حوزه امنیتی و قضایی فعال بوده و در درگیری‌های سیاسی وارد نشده است.

در سال ۱۳۹۸، «احمد مروی»، رییس آستان قدس رضوی طی حکمی او را به عنوان مشاور عالی و رییس حراست آستان قدس منصوب کرده بود. درباره روابط خطیب با برخی چهره‌های اقتصادی، از جمله «رضا مطلبی کاشانی»، صاحب «شرکت تک ماکارون» اما حرف و حدیث‌های زیادی مطرح است.

«حمید سجادی»، وزیر ورزش و جوانان، نیز در دولت محمود احمدی‌نژاد به عنوان وزیر معرفی شد؛ اما نامه معرفی او به مجلس نامه بلندبالایی در اعتراض به مصوبه مجلس برای تشکیل این وزارتخانه بود و به همین دلیل نمایندگان به تلافی این نامه به سجادی رای ندادند. حمید سجادی، قهرمان سابق دو و میدانی آسیا و معاون علی سعیدلو در سازمان تربیت بدنی، وزیر پیشنهادی احمدی‌نژاد بوده است.

«امین‌حسین رحیمی»، وزیر پیشنهادی دادگستری، متولد سال ۱۳۴۷ در ملایر پیش از این نماینده ملایر در مجلس هشتم و دادستان دیوان محاسبات بود. او از جمله اصول‌گرایان میانه‌رو در مجلس هشتم محسوب می‌شد.

«محمدرضا قرایی آشتیانی»، وزیر پیشنهادی دفاع متولد ۱۳۳۹ جانشین ستاد کل نیروهای مسلح و جانشین فرمانده کل ارتش بوده است. رئیسی نیز قاعده روحانی برای انتخاب یک فرمانده ارتش به جای یک فرمانده سپاه به عنوان وزیر دفاع را ادامه داد.

در میان وزرای معرفی شده توسط رئیسی هیچ زنی وجود ندارد و وضعیت انتصاب زنان به دیگر سمت‌ها نیز هنوز مشخص نیست.

پیش از این تغییرات در روزهای گذشته برخی از اصول‌گرایان فهرست احتمالی کابینه رئیسی را پیرتر از دولت روحانی دانسته بودند و همین اعتراض‌ها ممکن است در تغییر برخی از وزرا تاثیرگذار بوده باشد.

خبرگزاری فارس با انتشار یادداشتی با این عنوان که چرا این روزها کسی از رئیسی مطالبه تشکیل کابینه جوان نمی‌کند؟ به نوعی در نقد این مطالبه نوشته بود: «برخی از ماها نیز باید بپذیریم که اصرارمان برای دولت جوان حزب‌اللهی دیگر رنگ گفتمانی نداشت و آلوده به رقابت‌های سیاسی، انتخاباتی و واضح‌تر آنکه بازی قدرت شده بود.»

توییت سعید جلیلی نیز به حساب انتقاد از کابینه رئیسی گذشته شده است. او نوشته بود: «اگر برای نسل جوان دهه ۶۰، جنگ تحمیلی عرصه دفاع از انقلاب اسلامی بود، امروز یکی از مهم‌ترین عرصه‌های دفاع از انقلاب برای نسل کنونی، کمک به کارآمدی و کاهش فاصله بین مردم و نظام است و جوانان انقلابی نیز متناسب با این عرصه باید وارد میدان شوند.»

«مرتضی آقاتهرانی»، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس، نیز قبلا گفته بود که «درحال‌حاضر، برخی از افراد تبلیغات و سروصدای زیادی می‌کنند و افراد حزب‌اللهی را مورد انتقاد و تخریب قرار می‌دهند تا نیروهای انقلابی در دولت به کار گرفته نشوند. هدف این افراد آن است که رئیس‌جمهور منتخب را تحت تاثیر قرار دهند تا از افراد انقلابی و حزب‌اللهی در دولت استفاده نکند.»

تعدادی از نمایندگان مجلس به کابینه ابراهیم رئیسی انتقاد دارند و اگر بنا بر رای خودشان باشد، ممکن تعدادی از وزرا رد شوند. با این حال رهبر جمهوری اسلامی خواستار تشکیل سریع کابینه شده و این خود می‌تواند به معنای دستوری برای رای دادن به کل کابینه باشد.