ایندیپندنت فارسی - بابک تقوایی
کارشناس نظامی و دفاعی - ساعت ۱۱ شب به وقت دمشق ۲۸ مرداد ۱۴۰۰ (۱۹ اوت ۲۰۲۱)، موشکهای کروز دلیله شلیکشده توسط جنگندههای ضربتی اف-۱۶آی سوفا (F-16I Sufa) به چندین هدف در نزدیکی دمشق و حمص برخورد کردند. جنگندههای شرکتکننده در این عملیات بر فراز لبنان پرواز کرده و از حریم هوایی این کشور جهت شلیک موشکهایشان به سمت سوریه استفاده کردند.
بر اساس فیلمهای تهیهشده توسط مردم محلی در شرق بیروت، چهار فروند جنگنده در این حمله شرکت داشتند. جنگندههایی که بهاحتمالزیاد متعلق به اسکادران ۱۰۷ «شوالیههای دم نارنجی» نیروی هوایی اسرائیل مستقر در پایگاه هوایی هاتزِریم در جنوب اسرائیل است. خلبانان و افسران کاربر تسلیحات هواپیماهای جنگنده اف-۱۶آی این اسکادران سالهاست که حملات هوایی در فواصل دور و در عمق خاک دشمن را به انجام رساندهاند و به همین دلیل با توجه به اهمیت این عملیات و موقعیت مکانی اهداف در خاک سوریه برای انجام آن انتخاب شدند.
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط رسانه دولتی سوریه، سانا و همچنین تصاویر و فیلمهای تهیهشده توسط مردم محلی، چهار نقطه در خاک سوریه آماج موشکهای کروز و هوا به سطح جنگندههای اسرائیلی واقع شدند. این اهداف شامل محل ذخیره و نگهداری تسلیحات ارسالی سپاه قدس از ایران به سوریه در فرودگاه بینالمللی دمشق، یک انبار مهمات در شمال شرق روستای قاره و یک پادگان سابق ارتش سوریه در جنوب روستای دیر عطیه که مورد بهرهبرداری سپاه قدس قرار دارد و همچنین یک هدف نامشخص در نزدیکی حمص.
به گزارش دیدبان حقوق بشر #سوریه اسرائیل بامداد جمعه بیستم اوت، با سه فروند موشک مقرها و زاغههای سلاح متعلق به حزبالله لبنان و شبهنظامیان #ایران در حومه دمشق را هدف قرار داد که باعث برخاستن ستونی از دود و آتش به آسمان شد.#العربیه_فارسی pic.twitter.com/KcwubrxwYz
-- العربیه فارسی (@AlArabiya_Fa) August 19, 2021
فیلمهای منتشرشده در فضای مجازی نشاندهنده شلیک موشکهای زمین به هوای نیروی دفاع هوایی ارتش سوریه به سمت موشکهای کروز اسرائیلی است. موشکهایی که عمدتاً در عملکرد خود جهت مورد هدف قرار دادن موشکهای اسرائیلی موفق نبودند و درنتیجه آن نیروی هوایی اسرائیل موفق شد اهداف این عملیات را با موفقیت مورد اصابت قرار دهد. سند موفقیت آنها نیز فیلمهای منتشرشده در فضای مجازی است که نشان میدهد آتشسوزی شدید در محل اصابت موشکها رخ داده است.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
اهمیت حریم هوایی لبنان جهت انجام حملات هوایی دورایستا اسرائیل در سوریه
جنگندههای نیروی هوایی اسرائیل با پرواز در ارتفاع پست بر فراز لبنان از دید رادارهای هشدار زودهنگاه هوا برد نیروی دفاع هوایی ارتش عربی سوریه پنهاناند. امری که به غافلگیری سایتهای پدافند موشکی نیروی دفاع هوایی ارتش عربی سوریه کمک میکند. جهت شلیک موشکهای کروز و هوا به سطح، جنگندههای اسرائیلی نیاز دارند تا خود را به ارتفاعی بالاتر از رشته کوه قلمون برسانند. در مدت زمان کوتاهی که در ارتفاع بالا هستند در معرض خطر سامانههای پدافند موشکی برد بلند چون اس-۳۰۰پی اِم-۲ (S-300PM-2) و اس-۲۰۰وی ئی (S-200VE) سوریه قرار دارند و به همین دلیل، افسر کنترل کننده سامانههای تسلیحات هواپیما وظیفه مقابله با خطر موشکهای این سامانهها را از طریق اجرای عملیات جنگ الکترونیک بر عهده دارد.
پس از شلیک موشکها، در صورت موجود بودن مختصات دقیق هدف، موشک به طور خودکار به سمت آن پرواز کرده و پس از رسیدن به نزدیکی آن با روشن شدن دوربین فروسرخ دماغهاش وظیفه تطبیق محیط پیرامونی هدف با تصاویر ذخیره شده در حافظه خود دارد. پس از شناسایی دقیق هدف، به سمت آن ادامه مسیر داده و به آن برخورد میکند. در صورت موجود نبودن اطلاعات دقیق در رابطه با محل دقیق هدف، افسر کاربر تسلیحات در کابین عقب جنگندههای اف-۱۶آی خود با استفاده از فیلم فرستاده شده از سوی موشک کروز، آن را به سمت هدفش هدایت میکند. در این راستا جنگنده اف-۱۶آی مورد نظر باید در فاصلهای کوتاه با موشک بالغ بر ۸۰ کیلومتر بر فراز لبنان و در ارتفاعی بالاتر که امکان دریافت دادههای ارسالی از موشک به هواپیما موجود است پرواز کند.
به نظر میرسد تنها سامانههای پدافند هوایی ارتش عربی سوریه مستقر در دمشق و حومه آن به دنبال حمله هوایی پنجشنبهشب اسرائیل فعال شده باشند. فیلمهای منتشرشده در فضای مجازی حکایت از شلیک موشکهای زمین به هوا توسط سامانههای «بوک ام ۲ئی» و «پانتسیر اس ۲ئی» نیروی دفاع هوایی سوریه به سمت موشکهای کروز بود. این سامانهها موفق به ساقط شدن تمامی موشکهای کروز نشده و در نتیجه آن، موشکها به محل نگهداری تسلیحات سپاه قدس در فرودگاه دمشق برخورد کردند.
چرا نیروی پدافند هوایی ارتش سوریه نتوانست موشکهای کروز را شکار کند
پس از حمله هوایی، یکی از شهروندان دمشق به خیابان رفت و با لاشه بوستر موشکهای زمین به هوای ۵۷ئی ۶ (57E6) شلیک شده توسط سامانههای پدافند موشکی ارتفاع پست ارتش عربی سوریه به سمت موشکهای مهاجم در اطراف خانهاش مواجه شد. این موشکها و در کل خانواده سامانههای پدافند موشکی پنتسیر جهت مقابله با اهداف پرواز کننده در ارتفاع پست به خصوص موشکهای کروز و بمبهای هوا به سطح در دهه ۱۹۸۰ میلادی در اتحاد جماهیر شوروی طراحی و ساخته شدهاند.
متعاقباً دقایقی پس از انجام حمله خبرگزاری دولتی سوریه، سانا ادعا میکرد که عمده موشکهای کروز شلیک شده توسط جنگندههای اسرائیلی به سمت دمشق ساقط شدند اما در حقیقت فیلمهای تهیه شده توسط مردم محلی نشانگر موفقیت حمله هوایی بر علیه دستکم چهار نقطه از خاک سوریه بود. امری که در گذشته نیز مشاهده شده بود.
در جریان حملات نیروی هوایی اسرائیل به اهداف وابسته به سپاه قدس در خاک سوریه در سال ۱۳۹۶، تلفات موشکهای کروز شلیک شده توسط جنگندههای نیروی هوایی اسرائیل پس از ورودشان به حریم هوایی سوریه قابل توجه بود. شمار قابل توجهی از موشکهای کروز اسرائیلی شلیک شده توسط سامانههای پدافند موشکی پنتسیر اس۱ئی و اس۲ئی نیروی دفاع هوایی سوریه ساقط میشدند. این امر باعث افزایش هزینه حملات هوایی نیروی هوایی اسرائیل با استفاده از این موشک در سوریه شد زیرا نیروی هوایی اسرائیل جهت موفقیت در حملات هواییاش باید دو برابر موشکهای لازم جهت برخورد به اهداف را شلیک میکرد تا دستکم یک موشک برای هر هدف باقی بماند.
اما شرایط پس از مدتی تغییر کرد و تلفات موشکهای کروز دلیله به سامانههای پدافند هوایی ارتفاع پست نیروی دفاع هوایی ارتش عربی سوریه کاهش یافت که نشاندهنده استفاده نیروی هوایی اسرائیل از یک راهکار جهت محافظت از موشکهای کروز دلیله خود در جریان چنین حملات هوایی بود. این راهکار استفاده از موشکهای کروز مشقی و همچنین مجهز به اخلالگر سامانههای پدافند موشکی است. موشکهایی که در کنار سامانههای جنگ الکترونیک تعبیه شده بر روی جنگندههای اف-۱۶ توانایی اخلال در عملکرد سامانههای پدافند موشکی افغانستان دارند.
به نظر میرسد که در جریان حمله هوایی شب گذشته نیروی هوایی اسرائیل به سوریه و به خصوص به فرودگاه بینالمللی دمشق، این نیرو با شلیک و به پرواز در آوردن اهداف پرنده کاذب برفراز دمشق سامانههای پدافند موشکی نیروی پدافند هوایی ارتش عربی سوریه را به خود مشغول باشند. سامانههایی چون پنتسیر اس ۱ و اس ۲ئی که در سالهای اخیر موفق شدهاند بسیاری از بمبهای هدایت دقیق پرتابشده از سوی جنگندههای اسرائیلی را ساقط کنند.
حمله هوایی پنجشنبه شب نیروی هوایی اسرائیل به اهداف وابسته به سپاه قدس بار دیگر برتری نیروی هوایی اسرائیل در صحنه نبرد در سوریه به نمایش گذاشت. برتریای که در نتیجه آن، نیروهای شبهنظامی وابسته به سپاه قدس در سوریه محتمل تلفاتی شدید شده و تاسیسات زیربناییشان شامل پایگاهها و کارگاههای ساخت تسلیحاتشان و همچنین انبارهای تسلیحاتشان چندین مرتبه مورد هدف قرار گرفته است. حمله هوایی اسرائیل به چهار نقطه در سوریه میتواند حاوی پیامی هشدارآمیز برای رژیم جمهوری اسلامی باشد و همچنین عاملی جهت اخلال در روند ارسال و ذخیرهسازی تسلیحات متعلق به سپاه قدس در مناطقی دورتر از دمشق است.