در بعد انگاره‌های منطقه‌ای، تشکیل دولت شیعی عراق منجر به گسترش و نزدیکی مناسبات جمهوری اسلامی و عراق شده و چنین انگاره‌‌ای از آنجا که از اولویت بالاتری نسبت به انگاره‌های قومی و سکولار حکومت اقلیم کردستان در سیاست خارجی تهران برخوردار است، منجر به تشدید اختلاف‌ها میان تهران و اقلیم شده است، این اختلاف در زمان برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان پیش از هر زمان دیگر خود را نشان داد.

مقام‌های جمهوری اسلامی همچنین مدعی هستند، استقرار و نفوذ آمریکا و اسراییل در اقلیم کردستان عراق به تهدیدی همه‌جانبه علیه آن‌ها تبدیل شده، اما مقام‌های اقلیم این ادعای تهران را رد کرده‌اند.

تهران چرا اقلیم کردستان را تهدید می‌داند؟

تلاش اقلیم کردستان عراق در رسیدن به استقلال را باید مهم‌ترین آرزو و خواسته کردها دانست که مقام‌های جمهوری اسلامی معتقدند چنین آرزویی اگر محقق شود، بدون تردید زمینه حرکت مناطق کردنشین ایران و سایر کشورهای دارای اقلیت کردنشین به سمت استقلال را فراهم خواهد کرد.

در میان مقام‌های جمهوری اسلامی این انگاره وجود دارد که آمریکایی‌ها حضور آشکار زیادی در اقلیم کردستان ندارند، اما حضوری تاثیرگذاری دارند که باید با آن مقابله کنند.

آن‌ها همچنین معتقدند، همسویی و هماهنگ بودن رهبران کرد با سیاست‌های آمریکا در منطقه، گرایش سکولاریستی آن رهبران و تقویت دیدگاه‌های سکولار در دولت عراق از مهم‌ترین شاخصه‌هایی است که منجر به نزدیک شدن آمریکا به اقلیم شده است.

تهران همچنین معتقد است، آمریکا با حضور در پروژه‌های اقتصادی اقلیم (نفت و گاز)، ضمن استفاده از منافع اقتصادی، حضور خود در مرز‌های ایران را تقویت کرده و یکی از بزرگترین کنسولگری‌ها در اربیل را ساخته است، همان کنسول‌گری که برخی رسانه‌های جمهوری اسلامی می‌گویند مورد هدف موشک‌های سپاه بوده است.

مقام‌های جمهوری اسلامی همچنین می‌گویند، اسراییل را موثرترین و اصلی‌ترین حامی استقلال اقلیم کردستان می‌دانند و کردستان عراق هم در نظر دارد از اسراییل به عنوان معبری برای غرب آسیا شمالی استفاده کند و میدانی برای فشار به کشورهای ترکیه، سوریه و ایران باشد.

در تحقیقی که چند سال پیش از سوی مرکز بررسی‌های ریاست جمهوری منتشر شده، به صراحت آمده که چرا جمهوری اسلامی نگران حضور اسراییل در اقلیم کردستان عراق است.

این تحقیق ادعا کرده منافع راهبردی اسراییل از تشکیل دولت مستقل کردی «ناامن کردن عقبه کشورهای مخالف اسراییل»، «تجزیه عراق که سبب کاهش تهدید اسراییل و به هم خوردن موازنه قدرت در منطقه به نفع اسراییل است»، «کنترل جریان‌های فکری و نظارت اطلاعاتی بر سایر کشورهای منطقه»، «تامین نفت مورد نیاز خود از طریق اقلیم کردستان» و در نهایت «انتقال آب شیرین کردستان از طریق اردن به اسراییل» است.

از نگاه روحانیون حاکم بر ایران، مقام‌های اقلیم همچنین در سال‌های اخیر فراتر از اختیارات یک اقلیم عمل کرده‌اند و مجموعه این عملکرد‌ها منجر به تضعیف حکومت مرکزی در بغداد شده است که این مساله به مذاق تهران خوش نمی‌آید.

«تهدید‌های» استقلال اقلیم از نظر تهران

فصلنامه «مطالعات بین‌المللی» که در ایران منتشر می‌شود، در شماره تابستان سال ۱۴۰۰ خود تحقیقی با عنوان «اثرات استقلال‌خواهی اقلیم کردستان عراق بر انسجام ملی مناطق کردنشین ایران» منتشر کرده و مدعی شده این موضوع در سه حوزه فرهنگی و سیاسی و اقتصادی بیشترین تاثیر را بر کرد‌های ایرانی خواهد گذاشت.

این تحقیق تهدیدهای فرهنگی استقلال‌خواهی اقلیم کردستان عراق در مناطق کُردنشین ایران را به این شرح اعلام کرده است.

آن‌طور که این تحقیق ادعا کرده است، استقلال‌خواهی اقلیم کردستان عراق ۱۰ تهدید سیاسی برای جمهوری اسلامی دارد.

این تحقیق تهدید‌های اقتصادی استقلال‌خواهی اقلیم کردستان عراق برای جمهوری اسلامی را در جدول زیر چنین صورت‌بندی کرده است.

چرا جمهوری اسلامی به اقلیم کردستان حمله می‌کند؟

همه تحلیل‌ها و بررسی‌ها و ارزیابی‌های استراتژیکی که جمهوری اسلامی از جایگاه اقلیم کردستان دارد، نمی‌تواند مجوزی برای حملات توپخانه‌ای، موشکی و اقدامات تروریستی این نظام در خاک این اقلیم باشد.

جمهوری اسلامی سال‌هاست که این اقلیم را به بهانه انتقام‌گیری از اسراییل، آمریکا و یا گروه‌های مسلح مخالف خود مورد حمله قرار می‌دهد، بدون آنکه به حکومت مرکزی عراق و جامعه جهانی پاسخگو باشد.

اقلیم کردستان عراق برای جمهوری به منطقه‌ای جغرافیایی تبدیل شده که می‌تواند با هزینه ناچیزی تمام رجز‌خوانی‌ها خود علیه اسراییل و آمریکا و برخی مخالفان مسلح خود را عملیاتی کند.

جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر بارها مناطقی از اقلیم را به بهانه برخورد با گروه‌های مسلح کرد ایرانی مورد حمله قرار داده و چندین نفر از این رهبران کرد را ترور کرده است.

۱۷شهریور۱۳۹۷ نیروی هوافضای سپاه پاسداران مقر فرماندهی حزب دموکرات کردستان در «کوی‌سنجق» کردستان عراق را با پرتاب ۷ موشک کوتاه‌برد زمین به زمین فاتح ۱۱۰ مورد هدف قرار داد و هدف از این حملات را پاسخ به حمله مسلحانه این گروه در تیر ۱۳۹۷ به پاسگاه مرزی قرارگاه «حمزه سیدالشهدا» نیروی زمینی سپاه در منطقه مریوان در استان کردستان اعلام کرد.

نیروی هوافضای سپاه پاسداران شامگاه یک‌شنبه یک‌بار دیگر و این‌بار با ۱۲ موشک مناطقی از اقلیم را هدف قرار داد و هدف از این حمله را انتقام خون دو عضو کشته شده‌اش در سوریه از سوی اسراییل اعلام کرد.

اما به نظر می‌رسد آتش‌سوزی بامداد دوشنبه ۲۵ بهمن ماه امسال تنها آشیانه هواپیمای پایگاه پهپادی نیروی هوافضای سپاه پاسداران در ماهیدشت کرمانشاه از دیگر بهانه‌های این نیروی نظامی در حمله اخیر موشکی به اقلیم کردستان عراق بوده باشد.

پایگاه پهپادی ماهیدشت در ۱۰۰ کیلومتری مرز با عراق واقع شده که آن را برای پایش مرزهای غربی ایران مهم کرده است.

در آن زمان گزارش‌های متعددی از علت واقعی این آتش‌سوزی در رسانه‌ها و در میان تحلیل‌گران منتشر شد که برخی از آنها اقلیم کردستان عراق و اسراییل را مسبب بروز چنین اتفاقی معرفی می‌کردند.

المیادین از جمله رسانه‌هایی بود که گزارش کرد اسراییل با شش پهپاد، پایگاه سپاه در کرمانشاه را از اربیل مورد هدف قرار داده است بود.

این شبکه المیادین حالا مدعی شده محلی که در اربیل مورد حمله موشکی سپاه پاسداران بوده، پایگاه اصلی عملیات پهپادی اسراییل علیه پایگاه ماهیدشت سپاه در کرمانشاه بوده است، ادعایی که تاکنون از سوی هیچ یک از طرفین تایید یا رد نشده است.