بنجامین وینتال (اورشلیم پست) - محمدجعفر محلاتی سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد، از فتوایی در سال ۱۹۸۹ برای ترور سلمان رشدی نویسنده آمریکایی- انگلیسی، به دلیل نوشتن رمانی که در آن به پیامبر اسلام بی‌احترامی شده، حمایت کرده است
*ترجمه و تنظیم: لادن بازرگان - کیهان لندن
استاد معارف اسلامی کالج اوبرلین اکنون با اتهام دیگری درباره نقش داشتن در طرح ترور یکی از برجسته‌ترین و مشهورترین نویسندگان جهان مواجه شده است.
عفو بین‌الملل در گزارشی گسترده در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که محلاتی به دلیل لاپوشانی و انکار کشتار حداقل ۵۰۰۰ مخالف سیاسی در سال ۱۹۸۸ در «جنایت علیه بشریت» شریک بوده است.
بر اساس گزارش رویترز در سال ۱۹۸۹، محلاتی در پاسخ به سؤالی درباره فتوای روح‌الله خمینی، رهبر وقت جمهوری اسلامی و «تعیین جایزه برای سر یک فرد» اینگونه پاسخ داد: «به نظر من همه کشورهای اسلامی با ایران موافق هستند، همه ملت‌ها و کشورهای اسلامی در این زمینه با ایران هم‌نظر هستند که هرگونه اظهار نظر توهین‌آمیز علیه شخصیت‌های مقدس اسلامی باید محکوم شود. من فکر می‌کنم اگر کشورهای غربی واقعاً آزادی بیان را باور دارند و به آن احترام می‌گذارند، باید به آزادی بیان ما نیز احترام بگذارند. ما قطعاً از این حق خود برای دفاع از اعتقادات دینی‌مان در صورت هرگونه اظهار نظر کفرآمیز علیه شخصیت‌های مقدس اسلامی استفاده می‌کنیم.»
پس از اینکه خمینی به واسطه چاپ کتاب «آیات شیطانی»، فتوای خود را برای قتل رشدی صادر کرد، این نویسنده مجبور شد پنهان شود. رژیم آخوندی ایران جایزه‌ای را که برای سر رشدی تعیین کرده بود افزایش داد و از امضای قراردادی که ترور رشدی در خاک اروپا را ممنوع می‌کرد، خودداری کرد.
علی خامنه‌ای، جانشین خمینی، همچنان بر سر اجرای فتوای قتل رشدی ایستاده است.
حمید چرخکار که گزارش بایگانی شده رویترز مربوط به سال ۱۹۸۹ را یافته، روز دوشنبه به «اورشلیم پست» گفت: « من در ایران بزرگ شدم و یادم می‌آید که چگونه رسانه‌های دولتی و معلمانم در مدرسه تصویری شیطانی از رشدی را ترسیم می‌کردند که به دلیل به قول آنها «جنایات شنیع‌اش» مستحق مرگ بود! سال‌ها طول کشید تا بفهمم رشدی چه کرده و چقدر احمقانه است که کسی خواستار قتل او شود.»
چرخکار، یکی از دانشگاهیان ایالات متحده که از اعضای «ائتلاف علیه طرفداران رژیم اسلامی ایران» (AAIRIA) است، گفت: «وقتی بیانیه آقای محلاتی در دفاع از فتوا علیه رشدی را دیدم تعجب نکردم. این همان موضعی است که از مقامات ایران شنیده بودم و بسیاری از آنها هنوز هم از آن حمایت می‌کنند. اما من متحیر هستم که چگونه محلاتی می تواند در یک کالج معتبر آمریکایی مانند اوبرلین، که آزادی بیان در آن جزو ضروریات است، تدریس کند.»
روزنامه «اورشلیم پست» سوالات مطبوعاتی را به کالج اوبرلین و محلاتی ارسال کرد.
بر اساس گزارش رویترز در سال ۱۹۸۹، نورمن میلر نویسنده و دیگر نویسندگان آمریکایی همبستگی خود را با رشدی چنین اعلام کردند: «وظیفه ماست که پشت رشدی بایستیم. ما باید به دنیا اعلام کنیم که اگر او روزی ترور شود، این وظیفه ما خواهد بود که جای او را پر کنیم. اگر او به خاطر حماقت دینداران کشته شود، ما نیز باید به خاطر همان حماقت کشته شویم.»
میلر با متهم کردن خمینی و دیگر روحانیون ایران به صدور «بزرگترین اعلان قتل تاریخ» گفت: «فساد معنوی قرن بیستم به صفوف مسلمانان نیز وارد شده است».
پس از خروج محلاتی از وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در اواخر دهه ۱۹۸۰، روزنامه «اورشلیم پست» نتوانست هیچ اظهاراتی مبنی بر رد فتوا علیه رشدی پیدا کند. محلاتی در سال ۲۰۲۰ در ایمیلی به این روزنامه اتهام سرپوش گذاشتن بر قتل عام سال ۱۹۸۸ را نیز رد کرد.
«اورشلیم پست» پرسشنامه‌ای مطبوعاتی برای ناشر رشدی، پنگوئن رندوم هاوس، ارسال کرد. در سال ۲۰۰۵، رژیم ایران نمایشگاه کتاب فرانکفورت در آلمان را تحریم کرد، زیرا رشدی سخنران مهمان آن بود. خبرگزاری فرانسه در آن زمان گزارش داد که «دانشمندان و محققین ایران» گفته‌اند رشدی باید کشته شود. وزارت امور خارجه تهران اعلام کرد: « نمایشگاه کتاب فرانکفورت به بهانه آزادی بیان از فردی منفور در جهان اسلام دعوت و فرصت سخنرانی برای سلمان رشدی ایجاد کرده است.»
روزنامه «اورشلیم پست» نامه‌ای از ۵۰ سازمان غیردولتی وابسته به سازمان ملل دریافت کرده که در آن از سازمان ملل خواسته شده تحقیقاتی را در مورد اتهام جنایات محلاتی علیه بشریت آغاز کند.
سازمان‌های حقوق بشری و جامعه مدنی خواستار این شدند که «کالج اوبرلین درباره ادامه حضور محمد جعفر محلاتی، سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران که در گمراه کردن جامعه بین‌المللی در مورد جنایات علیه بشریت نقش دارد، تحقیقات فوری و بی‌طرفانه انجام دهد».
در میان ۵۰ امضاکننده نامه اسامی زیر به چشم می‌خورد: هیلل نویر دیده‌بان سازمان ملل از سوئیس؛ دکتر موکش کومار میشرا، باشگاه کریتیاناند یونسکو در هند؛ خورشید عالم، انجمن توسعه توانایی‌های ویژه در پاکستان؛ محمد صفی العلم، بنیاد جوانان بنگلادش؛ اولوفمی آدوو، مرکز کنوانسیون یکپارچگی دموکراتیک، نیجریه؛ ولید معلوف، مشارکت رنسانس آمریکایی لبنانی، ایالات متحده؛ مراد لفکین، مجمع مدیترانه‌ای ارتقای حقوق شهروندی، مراکش; و دیدیه کیانگا، کوپ دو پوس، جمهوری دموکراتیک کنگو.
در پایان نامه آمده است: «از شما می‌خواهیم محمد جعفر محلاتی را محکوم کنید و خواستار تحقیقات شفاف و مستقل در مورد ادامه کار وی در یکی از مؤسسات پیشرو تحصیلات عالیه در ایالات متحده باشید. حصول اطمینان از بازخواست فردی که به پنهان‌سازی نقض حقوق بشر کمک کرده امری مهم و گامی کلیدی در دستیابی به عدالت در جریان قتل عام سال ۱۹۸۸ است.»
به دلیل امتناع رئیس کالج اوبرلین، کارمن تویلی آمبار، از ملاقات با خانواده‌های قربانیان قتل عام سال ۱۹۸۸، مخالفین سیاسی ایرانی و متحدانشان اعتراضاتی را علیه کالج اوبرلین برگزار می‌کنند. هفته گذشته آلمانی‌ها و مخالفان ایرانی به شرکت حقوقی گرینبرگ تراوریگ در برلین، که بخشی از آن متعلق به چارلز بیرنبام یکی از مسئولان کالج اوبرلین است، اعتراض کردند. این موسسه حقوقی در سال ۲۰۲۱ وکالت محلاتی را بر عهده داشت.
جیل پری مدیرعامل و مدیر ارشد بازاریابی گرینبرگ تراوریگ، در ماه آوریل به «اورشلیم پست» گفت که محلاتی «دیگر موکل شرکت ما نیست.»
پری و کالج اوبرلین از پاسخ دادن به سؤالاتی درباره اینکه چه کسی هزینه‌های دعوای حقوقی محلاتی را پرداخت کرده است، خودداری کرده‌اند. پس از تحقیقات «اورشلیم پست»، کالج اوبرلین نام این شرکت حقوقی و وکیلش گریگوری دبلیو کهو را از دفاعیه خود از محلاتی حذف کرد. این روزنامه تصویری از دفاعیه اصلی، که نام گرینبرگ تراوریگ و کهو در آن به عنوان نماینده قانونی محلاتی درج شده، به دست آورده است. گرینبرگ تراوریگ و کالج اوبرلین هیچ توضیحی برای حذف نام این وکیل و شرکت حقوقی از وبسایت کالج ارائه نکردند.
«اورشلیم پست» روز دوشنبه در مورد اتهام حمایت محلاتی از قتل رشدی و همچنین اعتراضات علیه گرینبرگ تراوریگ در برلین، آتلانتا، کالیفرنیا، لندن و سایر نقاط سوالات جدیدی از بیرنباوم و پری پرسید.
هفته گذشته بیست تظاهرکننده در برابر شعبه این شرکت حقوقی در برلین تظاهرات کردند. کاظم موسوی سازمان‌دهنده اصلی تظاهرات برلین علیه گرینبرگ تراوریگ و محلاتی، گفت: «حمایت از مقامات جمهوری اسلامی ایران که مسئول جنایت علیه بشریت هستند بالاخره باید متوقف شود. محمد محلاتی عامل یک رژیم یهودی‌ستیز و اسلامگراست. چنین فردی جایی در یک مؤسسه آموزشی در کشوری دموکراتیک ندارد.»
موسوی که یکی از اعضای «ائتلاف علیه طرفداران رژیم اسلامی ایران» (AAIRIA) است، گفت: «ما از رئیس دانشگاه و کل هیئت مدیره کالج اوبرلین می‌خواهیم که با بستگان قربانیان اعدام‌هایی که آقای محلاتی بر آن سرپوش گذاشته بود، دیدار کنند. دانشگاه باید این جنایات را بطور مستقل بررسی و آقای محلاتی را از کالج اوبرلین اخراج کند.»
فعالان سازمان «بمب را متوقف کن» مستقر در برلین نیز در این تظاهرات شرکت کردند. این سازمان به همراهی AAIRIA اعلام کرد: «ما از عضو هیئت مدیره اوبرلین، آقای چاک بیرنباوم، می‌خواهیم با بستگان قربانیان آقای محلاتی ملاقات کند. شرکت حقوقی چاک بیرنبام، گرینبرگ تراوریگ، از آقای محلاتی در برابر اتهامات مربوط به سرپوش گذاشتن بر جنایات سال ۱۹۸۸ دفاع کرده است، به همین دلیل است که در مقابل شعب مختلف این شرکت حقوقی در ایالات متحده ، لندن و برلین اعتراضاتی برگزار شده است.. شرکت حقوقی گرینبرگ تراوریگ در برلین از ملاقات با نماینده معترضان و پذیرش نامه خودداری کرده است.»
لن خودورکوفسکی معاون سابق وزیر امور خارجه و مشاور ارشد نماینده آمریکا در امور ایران و لادن بازرگان فعال حقوق بشر ایرانی- آمریکایی که برادرش بیژن بازرگان یکی از قربانیان کشتار ۱۹۸۸ است، در مقاله‌ای در واشنگتن اگزمینر در اکتبر ۲۰۲۱ محلاتی را «قصاب اوبرلین» نامیدند.
