به نظر می رسد سر و کله بیماری وبا در ایران پیدا شده باشد و طبق معمول همیشگی، مدیران و مقامات بهداشت و درمان کشور مشغول به تکذیب های پی در پی موضوع هستند. مقامات محلی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور موارد بیماری را مشکوک می خوانند. همزمان با انتشار گزارش ‌هایی از شیوع وبا در استان سلیمانیه‌ در اقلیم کردستان، موارد مشکوک ابتلا به این بیماری در استان‌ کردستان افزایش یافته است. در عین حال شمار بیماران مشکوک به وبا در کردستان به ۱۶ نفر رسیده است. معاون امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان گفته با اضافه شدن سه بیمار مشکوک به وبا مجموع افراد مبتلا به این بیماری در استان به ۱۶ نفر رسیده به طوریکه شهرستان مریوان با ۱۲ نفر بیشترین افراد مبتلا را به خود اختصاص داده است و هم اکنون یک بیمار در سنندج، یک بیمار در سقز، یک بیمار در کامیاران و یک بیمار هم در بانه شناسایی شده است.

حرکت عامل بیماریزای وبا از سمت جنوب غرب ایران محرز شده است و این باعث نگرانی است که با ورود به فصل تابستان و رکوردشکنی درجه حرارت در کشور روزهای سختی از حیث بیماری های ویروسی و باکتریایی به ویژه وبا در انتظار مردم باشد. در روز ۳۱ خرداد، شمار افراد مشکوک به این بیمار در کردستان پنج نفر اعلام شده بود، اما روز گذشته رقم بیماری در یک جهش غیرقابل باورانه به 16 نفر رسیده است. بیماری محدود به مرزهای غربی و استان های غربی نمی ماند و اکنون خبرهای جسته و گریخته از شیوع بیماری در اصفهان و تهران و قم به گوش می رسد. از زمانی که وبا به پشت مرزهای ایران رسیده بود همواره نسبت به انتقال بیماری در درون کشور هشدار داده می شد. ضمن اینکه بیماری محدود به همسایگی کشورمان نیست و کانون های بیماری در داخل کشور به دلایلی که اشاره رفت مشاهده می گردد.

هر چند جلسات هماهنگی در شهرهای مرزی بانه، سقز، مریوان و سروآباد با حضور مسوولان برگزار شده است، اما متاسفانه بیماری خطرناک و کشنده وبا از سوی پایتخت و وزارت بهداشت و درمان دست کم گرفته می شود و با این حال تاکنون گزارشی از ابلاغ پروتکل‌ های بهداشتی از سوی وزارت بهداشت به شهرهای مرزی و دیگر شهرهای کشور منتشر نشده است. لزوم تشدید مراقبت های بهداشتی در مرزهای غرب و جنوب شرق ایران از جمله اقدامات مبارزه و پیشگیری از بیماری است. باید به تمامی مردم توصیه نمود که برای پیشگیری از ابتلا به وبا، حتماً آب آشامیدنی سالم مصرف کنند و از میوه و سبزیجاتی استفاده کنند که از سلامت آنها اطمینان یافته اند یا آنها را طبق دستورالعمل های بهداشتی بیماری های گوارشی ضدعفونی کرده اند. بدیهی است؛ بيماري وبا تا به حال پاندمي هاي متعدد ايجاد کرده و به علت مرگ و مير قابل توجه همواره سبب نگراني بين المللي از ديدگاه بهداشت عمومي شده است. به گفته سازمان بهداشت جهانی سالیانه حدود چهار میلیون نفر به این بیماری مبتلا می ‌شوند که تقریباً ۱۴۳ هزار نفر جان خود را از دست می‌ دهند. بسیاری از مبتلایان علائم خفیفی داشته که اگر درمان صورت نگیرد، بیماری می‌ تواند در عرض چند ساعت جان مبتلا را بگیرد. نگاهی به رخداد همه گیری ها در تاریخ ایران نشان می دهد که در ايران نيز از چهل سال قبل سابقه ثبت شده بروز مداوم با اپيدمي هاي پراکنده وجود دارد. وبا یکی از بیماری‌ های خطرناک و همه‌گیر در دوره قاجار به شمار می ‌رفته است.

این بیماری مهلک که به «مرض موت» یا «مرگا مرگی» نیز معروف بود، از راه بوشهر به دالکی و از آنجا به شیراز رسید و از شیراز نیز به مرکز ایران انتقال یافت. در آخرين اپيدمي بيماري وبا در کشور که در تابستان سال 1384 رخ داد، 1150 نفر مبتلا و 11 نفر به کام مرگ کشیده شدند و همین مسئله باعث نگرانی میلیون ‌ها انسان گردید. پس از درخواست های مسئولین بهداشتی کشور از مصرف سبزیجات جلو‌گیری به ‌عمل آمد و متعاقب آن میلیون ‌ها ریال خسارت به اقتصاد کشور وارد شد. نتایج بررسی ‌ها در آن زمان حاکی از آن بود که هر چند اقدامات مسئولین بهداشت و درمان نگرانی زیادی را به‌ دنبال داشت و در مواردی باعث ضرر و زیان اقتصادی گردید، ولی با این حال، وجود سیستم هوشمند وزارت بهداشت و شبکه ‌های بهداشتی آن توانست با وجود روند رو ‌به تزاید بیماری طی چند هفته، به ‌موقع فاز اول اپیدمی را کنترل نماید تا از بروز تلفات جانی گسترده جلوگیری گردد.

محمدرضا محبوب فر - کارشناس حوزه سلامت و بحران های محیطی