ایران وایر - هاله مدنی، شهروندخبرنگار
ایران را تمامی ایرانیان، فارغ از عقاید شخصی، دین یا مذهب خود ساختهاند. خبرنگاران و شهروندخبرنگاران «ایرانوایر» در مجموعهای، چهرههای برجسته اقلیتهای دینی و مذهبی را معرفی میکنند. شما هم اگر با شخصیتهای برجسته اقلیتهای دینی آشنایی دارید یا داستان زندگی و خدمات آنها را میدانید، با ایمیل [email protected] تماس بگیرید و روایت خود را با ما در میان بگذارید.
**
«قدسیه اشرف»، نخستین فارغالتحصیل زن ایرانی در امریکا و نماینده ایران در نخستین «کنگره زنان شرق» در دمشق، اول آذر ۱۲۶۸ در «مجیدآباد»، شمال شرق تهران، در خانوادهای بهایی به دنیا آمد.
نام مادرش «صفیه منور خانم» و نام پدرش «میرزا فضلالله» (ملا «اشرف کنی») بود. ابتدا نزد «میرزا باجی خانم» با دستنوشتههای دینی فارسی و عربی آشنا شد و پس از آن، نزد «میرزا یوسفخان وجدانی» نوشتن را آموخت. والدین قدسیه اشرف معلمی برایش جهت تدریس انگلیسی در منزل استخدام کردند و پس از آن نام او را در مدرسه امریکایی تهران نوشتند. قدسیه اشرف موفق شد کلاسهای مدرسه را در سه سال به پایان برساند.
او در هفدهم ماه جون ۱۹۱۴ (۱۲۹۳ خورشیدی) موفق به دریافت دیپلم متوسطه شد و لیسانس خود را در زمینه آموزش، در سال ۱۹۱۷ (۱۲۹۶خورشیدی) از «دانشگاه بوستون» گرفت و کلاس کمکهای اولیه صلیب سرخ را گذراند. در جولای همان سال نیز گواهینامه صلیبسرخ امریکا را دریافت کرد.
قدسیه اشراف یک سال بعد، یعنی در سال ۱۹۱۸ (۱۲۹۷ خورشیدی) موفق به دریافت مدرک فوقلیسانس از کالج معلمان «دانشگاه کلمبیا» شد. او به علت مشکلات ناشی ازجنگ نتوانست بلافاصله به ایران بازگردد ولی جهت کسب تجربه برای خدمات آینده در ایران، در سال تحصیلی ۱۲۹۹- ۱۲۹۸ به تدریس در دبیرستان دولتی «فلمینگتون» پرداخت.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
او همیشه بر عشق خود به یادگیری و خوشبینی نسبت به آینده زنان ایرانی تاکید میکرد: «این به من لذت میبخشد که به آزادی که از طریق اعطای قانون اساسی برای زنان کشورم تحقق مییابد، فکر کنم.»
سال ۱۲۹۹، سرانجام قدسیه اشرف به ایران بازگشت و با تقاضای ملاقات از «نصرتالدوله»، وزیر معارف در زمان نخستوزیری «وثوقالدوله»، با ارایه مدارک تحصیلی، آمادگی خود را جهت خدمت به جامعه اعلام اما وزیر معارف به علت بهایی بودن، از استخدام او خودداری کرد.
قدسیه اشرف در آن زمان بعد از عدم پذیرش استخدامش، عضو فعال «انجمن ترقی نسوان» شد و کلاسهایی برای پیشرفت بانوان عضو ترتیب داد. پس از چندی، مدیریت مدرسه دخترانه «تربیت» به او سپرده شد.
او که تشنه تحصیل بود، در بهار ۱۹۲۸ میلادی(۱۳۰۷ خورشیدی) در دانشگاه امریکایی بیروت ثبتنام کرد و ابتدا به دریافت دیپلم پرستاری و سپس به دریافت دیپلم مامائی نایل شد.
در سال ۱۹۳۰ میلادی (۱۳۱۰ خورشیدی)، هنگامی که نخستین کنگره زنان شرق در دمشق برگزار شده بود، شایستگی و تسلط علمی قدسیه اشرف دولت ایران را بر آن داشت که او را به عنوان نماینده این کشور معرفی کند.
آن زمان روزنامه «اطلاعات» در این مورد نوشت: «در این جلسه، نمایندگانی از ایران شرکت داشتهاند. قدسیه خانم اشرف از ایران ناطق توانایی بود که با بهترین طرزی وظیفهه نمایندگی خود را از جانب زنان ایران انجام داد. به همین جهت مقرر شد دومین کنگره در تهران تشکیل شود.»
اشرف بعد از برگشت دوباره به ایران، این بار در «شرکت نفت ایران و انگلیس» استخدام شد و از سال ۱۹۳۴ میلادی (۱۳۱۳ خورشیدی) در سازمان خدمات اجتماعی و قسمت آموزش و رفاه کارگران و خانواده آنها به فعالیت پرداخت و از سال ۱۹۴۶ میلادی (۱۳۲۵ خورشیدی) ریاست این قسمت به عهده او واگذار شد.
از کارهای ارزنده اشرف برای خانوادههای کارگران، تاسیس اولین کودکستان و دبستان بود که حدود ۹۰۰ نفر از فرزندان کارگران روانه این مدرسه شدند. او همچنین در سال ۱۹۴۸ میلادی (۱۳۲۷ خورشیدی) مدرسهای برای همسران و دختران جوان این خانوادهها تاسیس کرد که ۳۰۰ نفر از دختران و زنان جوان در آن تحصیل میکردند.
بعد از این فعالیتها، اشرف به عضویت «شورای عالی فرهنگ آبادان» منصوب شد و از موسسان و هیات مدیره «انجمن هنر آبادان» بود. او به عضویت «هیات نظارت بر بنگاه حمایت از کودکان فقیر» نیز برگزیده شد و با حمایت مادی و معنوی خود، موجبات اعزام چند جوان مستعد برای تحصیل به خارج از ایران را فراهم کرد.
قدسیه اشرف در نهایت پس از بازنشستگی از شرکت نفت در سال ۱۹۴۹ میلادی (۱۳۲۸ خورشیدی)، در «حصیرآباد»، فقیرترین نقطه شهر اقامت گزید و در کنار خانه خود، مطب و درمانگاهی تاسیس کرد.
او در اواخر سال ۱۹۵۶ میلادی (۱۳۳۵ خورشیدی) به برنامه ۱۰ ساله تبلیغی بهاییان در امریکای جنوبی پیوست و در سال ۱۹۶۳ میلادی (۱۳۴۲خورشیدی)، بعد از شرکت در کنگره جهانی لندن، به ایران بازگشت و در دشت وسیع گرگان در یک آبادی ساکن شد. او در آنجا یک درمانگاه کوچک، یک کتابخانه و یک مدرسه ابتدایی بنا و کلاسهایی برای آموزش زنان روستایی برقرار کرد.
قدسیه اشرف سرانجام در سال ۱۹۷۶ میلادی (۲۷ فروردین ۱۳۵۵)، پس از یک دوره کوتاه بیماری، در تهران درگذشت و در «گلستان جاوید»، قبرستان بهاییان به خاک سپرده شد.