1. آنچه اکنون به عنوان «جمهوری آذربایجان» شناخته می شود مناطق اذری، تالش نشین و نخجوان) جزئی از خاک ایران بود که با معاهده های ننگین گلستان (۱۸۱۲ میلادی) و ترکمنچای (۱۸۲۶ میلادی) با تحمیل روسیه تزاری از کشورمان جدا افتاده است. برابر آن معاهده ها حدود ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع («هفده شهر قفقاز») بزور از حاکمین بی کفایت ایران آنوقت گرفته شد.

2. اقای علی اف شما متاسفانه تاریخ آذربایجان را نمیدانید. در واقع تا این اواخر آذربایجان تاریخی مستقل از تاریخ ایران نداشته است. اگر قبول ندارید یک سلسله پادشاهی یا امپراطوری ( نه اسم چند خان!) که در کشوری بنام «اذربایجان» حکومت میکردند را نام ببرید. اطمینان دارم که نمیتوانید چون‌ وجود ‌ندارند.

3. اقای علی اف حتما میدانید یا باید بدانید که تالشان از اولین اقوام ایرانی هستند و تالشان کشور شما هم هنوز خود را ایرانی میدانند و نه اذربایجانی. این همان قوم است که در ۱۹۹۲ علیه باکو‌ قیام کرد و «جمهوری تالش مغان» را تاسیس نمود که بعد از حمله ارتش آذری به آن سقوط کرد. نویسنده این سطور تالش است! اطمینان دارم که در اینده ای نه چندان دور تالشان ما باتفاق نخجوانی های همیشه ایرانی به مام وطن برمیگردند و تا انروز وقت زیادی نمانده است.

4. اقای علی اف اگر در ان سال ۱۹۹۲ یک حکومت میهن پرست مقتدر در ایران در راس کشور بود حتما به ارتش آذری اجازه چنان‌ گستاخی را نمیداد. عینا اگر امروز هم یک حکومت ایران پرست مقتدر در راس کشور ما بود برای ان رجزخوانی های نامربوط در باره مردم شریف اذری همیشه ایرانی ما از آن اخطاری جدی میگرفتید. متاسفانه وزارت امور خارجه بی کفایت روحانیون بی لیاقت ایران فقط سفیر شما را به وزارت امور خارجه خود فرا خواند و به او مشورت داد! متاسفانه این نوع برخوردهای فشل است که موجب بداموزی و‌ گستاخی شما شده اند.

5. اما اقای علی اف، ایرانی ها را دست کم نگیرید و انها را با حاکمین روحانی محافظه کار امروز انها اشتباه نکنید. به شما قول میدهم میرسد روزی به زودی که وطن پرستان ایران در راس کشورشان قرار بگیرند و امپراطوری ایران بزرگ را یکبار دیگر تاسیس کنند. انوقت عظمت سرزمین نوروز یعنی امپراطوری پارس را درک‌ خواهید کرد. (Persian Empire)

6. اقای علی اف اطمینان دارم که شما هم مثل چند دولت گمراه دیگر خیزش مردم شریف کشورمان برای ایجاد یک ایران آزاد، قدرتمند و مدرن را با حرکت های مذبوحانه‌ جمع اندک تجزیه طلب خائن و فدرالیست قوم گرا‌ اشتباه گرفته و گمراه شده اید. اطمینان دارم‌ که تحریکات «قومیتی» شما و رجزخوانی پهلوان پنبه های غرب و‌ جنوب کشور ما از این درک اشتباه ناشی شده است. لطفا مواظب باشید که با دم‌ شیر ایران بازی نکنید!

7. اقای علی اف، شما بگونه ای از فرهنگ و‌ تمدن آذری حرف میزنید که انگار از یک خواب زمستانه بیدار شده اید. بگذارید یاداور شوم که آذری های ما مفاخر و سرداران جاودانه ای به تاریخ و‌ فرهنگ ایران هدیه کرده اند که ستارخان، باقرخان، شهریار و نظامی گنجوی از جمله انان هستند. همین امروز هم از این بزرگان وطن پرست آذری در ایران بسیار داریم.

8. اقای علی اف، منطقه ای که امروز جمهوری اذربایجان نامیده میشود کمتر از ۱۰ میلیون نفر جمعیت دارد که از انها بیش از یک و نیم میلیون نفر تالش هستند. این درحالی است که جمعیت اذری ایران ما بالای ۱۵ میلیون نفر است. اگر شما واقعا خواهان جمع شدن این دو‌ جزء آذری ها هستید طبیعی تر ان است که شما بخشی از ایران شوید و ما هم با آغوش باز از شما استقبال میکنیم.

9. اقای علی اف خوب میدانید که اکثریتی از ساکنین جمهوری شما از فقز مطلق رنج میبرند و عده قلیلی میلیاردها ثروت اندوخته اند. همچنین ما خوب میدانیم که فساد در کشور شما غوغا میکند (همچون در کشور ما) و هزارها میلیارد از پول مردم اذربایجان دزدیده شده و‌ در بانک های خارج و‌ در دبی ذخیره شده اند. اگر واقعا دلسوز مردم‌ شریف اذری هستید این دارایی ها را به کشور برگردانید و صرف توسعه مردم و سرزمین انها بکنید. متاسفانه اما میدانیم که شما چنین‌ نخواهید ‌کرد‌ و‌ اذربایجان هرچه بیشتر از ثروت‌ خدادادی نفت ‌و ‌غیره‌ خود تهی خواهد شد.

10. اقای علی اف شما خوب میدانید که خود نجات یافته حاکمان بی کفایت جمهوری اسلامی ایران‌ هستید که با سیاست های غلط موجب بی پروایی شما شده اند. مثلا چه میکردید اگر ایران سوی ارمنستان را میگرفت و‌ یا از استقلال طلبی تالش ها و‌ نخجوانی ها حمایت میکرد؟ اما حساب ملت ایران از بی کفایتی های حاکمانش جداست! وطن پرستان ایران را جدی بگیرید؛ انها بزودی برمیگردند!

11. آقای علی اف توجه داشته باشید که وضعیت سیاسی امروز ایران یک اختلاف درون خانوادگی است و اگر پای دخالت و تفرقه افکنی و چنگ و دندان نشان دادن از سوی بدهمسایگان و‌ بد نیتان به میان آید مطمئن باشید که شیر خفته ایران به غرش درخواهد امد و بساط دشمنان ایران را بر هم خواهد زد.

12. آقای علی اف شما بهتر است بدانید کلمه «آذر» که خود و سرزمینتان را به آن می خوانید، ایرانی و به معنی آتش است، و زبانی را که ترکی می نامید بیش از نیمی از واژگانش پارسی است.

13. آقای علی اف بهترست تاریخ را عمیق تر مطالعه کنید تا بدانید که سرزمین مقدس آذربایجان سرزمین زرتشت و مغان ایرانی بوده و اقوام تاتار آنرا تصرف عدوانی کرده اند. از نظر میهن پرستان ایران شما غاصب خاک ایرانید که دیر یا زود برگشتن ان به سرزمین مادری آغاز خواهد شد.

14. آقای علی اف تازه آنچه را که در بالا به شما گفته ایم مربوط به «آذربایجان» است که هزاران سال به جنوب رود ارس گفته میشده است. کاربرد نام آذربایجان برای سرزمینی که حتی در عهدنامه های گلستان و ترکمنچای هم به آن نام نامیده نشده از نظر علمی و تاریخی نادرست است. ان مناطق قبل از ظهور اتحاد جماهیر شوروی سابق با اسامی شروان، باکو، گنجه و‌ تالش شناخته میشدند.

15. آقای علی اف ایران کشور همه «اقوام» ایرانی از جمله آذری های عزیز است که وارث سرزمین آتش، زرتشت و مغان اند و کسی که خود را از اقوام مهاجم و غاصب مغول می داند آزاد است که به سرزمین پدران خود باز گردد.

در پایان، آقای علی اف، شعری از شاعر بزرگ ایرانی «نظامی گنجوی» (حدود 1141-1209) که شهر زادگاهش «گنجه» در اشغال شماست و تمام شعرهایش به زبان پارسی است برای شما می نویسم تا بیشتر با هویت ژرف خود و آذری های عزیز آشنا شوید و شاید پندی از او بگیرید که نمیگیرید. درواقع دردهه نود خورشیدی، پس از تصمیم دولت آذربایجان اشعار گنجوی در آرامگاه او پاک و تخریب شدند.

همه عالم تن است و ایران دل

نیست گوینده زین قیاس خجل

چونکه ایران دل زمین باشد

دل ز تن به بود یقین باشد

مینگیز فتنه میفروز کین

خرابی میاور در باکو بکین

تو را ملکی آسوده بی داغ و رنج

مکن ناسپاسی در آن مال و گنج

هوشنگ امیراحمدی

دبیرکل سازمان ابان

24 آبان ۱۴۰۱

نقل قول ها از سخنرانی علی اف از «همشهری انلاین» گرفته شده اند. برای نوشتن این یادداشت از مشاورت هموندان آبانی ام اقایان رضا هازلی و‌ حمیدرضاعسکری استفاده برده ام و تشکر میکنم.