پیام یونسی‌پور - ایران وایر
در فاصله حدود دو ماه پس از آن که دولت هلند به شهروندان این کشور اروپایی هشدار داد از سفر به ایران خودداری کنند و اگر در ایران حضور دارند، خاک این کشور را ترک کنند، «یورگن لوکادیا»، بازیکن تیم فوتبال «پرسپولیس» قراردادش را به صورت یک طرفه با این باشگاه فسخ کرد.
مهاجم هلندی پرسپولیس با به ثمر رساندن شش گل، هم بهترین گل‌زن پرسپولیس در ماه‌های گذشته بود و هم بهترین گل‌زن این فصل لیگ برتر (با شش گل) تا پایان هفته گذشته.
برخی از خبرنگاران ورزشی در ایران در صفحات اجتماعی خود به نقل از بازیکنان پرسپولیس نوشته‌اند که یورگن لوکادیا یک روز پیش از جدایی از پرسپولیس به آن‌ها گفته بود: «باور نمی‌کنم جایی زندگی می‌کنم که حتی نمی‌توانم از طریق واتس‌اپ با همسر و فرزندانم حرف بزنم.»
آیا بازیکن هلندی پرسپولیس از نظر قانونی محق بود قراردادش را به صورت یک طرفه با این تیم فسخ کند؟
***
بند فسخ قرارداد چه‌گونه وارد فوتبال ایران شد؟
«کارلوس کی‌روش»، نخستین مربی فوتبال بود که یک بند جدید را وارد قراردادهای مربیان و بازیکنان خارجی در فوتبال ایران کرد؛ «فسخ یک طرفه در صورت وقوع جنگ یا ناآرامی‌ها.»
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
هرچند که به نظر می‌رسد او تنها مربی خارجی باشد که حاضر است با وقوع هر رخ‌داد داخلی یا خارجی، در ایران بماند.
زمستان سال ۱۳۸۹، «عباس ترابیان»، رییس وقت کمیته بین‌الملل فدراسیون فوتبال ایران مسوولیت مستقیم مذاکره با کارلوس کی‌روش برای حضورش در ایران را برعهده داشت. او ۲۵ بهمن ۱۳۸۹ در گفت‌وگوی تلفنی با برنامه «۲-۴-۴» در «رادیو جوان» گفت: «وقتی اولین بار با آقای کی‌روش صحبت کردم، به من گفت آیا حقیقت دارد که مردم شما هنوز با شتر در تهران سفر می‌کنند؟! او تصویر درستی از ایران نداشت و ما از او دعوت کردیم که فقط یک روز میهمان تهران باشد. وقتی ایران را دید، قبول کرد که سرمربی تیم ملی ایران شود. اما متاسفانه امروز به ما ای‌میلی زد و گفت متوجه شده است که ایران امنیت کافی ندارد. او نوشته است به دلیل تامین نشدن امنیت جانی، حاضر به سفر به تهران نیست.»
حدود ۴۰ روز زمان برد تا فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی موفق شود نظر مساعد کارلوس کی‌روش برای حضور در ایران را جلب کند.
عباس ترابیان پس از ورود کارلوس کی‌روش به ایران گفته بود که این مربی پرتغالی برای زندگی در ایران «ضمانت جانی» می‌خواست.
ناآرامی‌هایی که در پس انتخابات سال ۱۳۸۸ آغاز شدند و دامنه آن‌ها هم‌چنان ادامه داشتند و همین‌طور تهدید آغاز جنگ علیه ایران، دو موضوع روشن برای نگرانی‌های کی‌روش بودند.
فدراسیون فوتبال ایران برای نخستین بار بندی را در قرارداد یک مربی خارجی نشاند که براساس آن، در صورت بروز ناآرامی‌های سیاسی، آغاز جنگ یا تهدیدهای تروریستی در داخل کشور، سرمربی تیم ملی قادر به فسخ قطعی و یک‌طرفه قراردادش باشد.
مفاد این بند هم ساده بود؛ فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی به عنوان «عامل» در قرارداد، باید تمامی حق و حقوق مربی را تا روز آخر قراردادش پرداخت می‌کرد. برای مثال، در صورتی که فعالیت تروریستی «داعش» به تهران می‌رسید یا ایران مورد حمله نظامی یکی از کشورها قرار می‌گرفت، کارلوس کی‌روش می‌توانست ایران را ترک کند و منتظر واریز تمام مطالباتش از سوی فدراسیون فوتبال کشور بماند. هرچند که او سال‌های بعد تبدیل به یکی از بازوهای تبلیغ ایدئولوژی‌های جمهوری اسلامی در رقابت‌های بین‌المللی هم شد.
از آن پس، تقریبا تمامی مربیان و اکثر بازیکنان اروپایی یا امریکای جنوبی که به ایران آمدند، این بند را در قرارداد خود گنجاندند؛ «برانکو ایوانکوویچ» با پرسپولیس، «وینفرد شفر» و «آندره‌آ استراماچونی» با «استقلال»، «گابریل کالدرون» و «زلاتکو کرانچار» در تیم «امید ایران» و «ژوزه مورایس» سرمربی کنونی «سپاهان».
آیا پرسپولیس همه واقعیت را گفته است؟
پنج‌شنبه اول دی ۱۴۰۱، باشگاه پرسپولیس در بیانیه‌ای مدعی شد یورگن لوکادیا که پیش از بازی پرسپولیس مقابل استقلال ایران را ترک کرده بود، در نامه‌ای به این باشگاه، قرارداد خود را به صورت یک طرفه فسخ و اعلام کرده است دیگر به این ایران برنمی‌گردد.
باشگاه پرسپولیس در بیانیه خود، رفتار مهاجم هلندی را «اقدام غیرحرفه‌ای» و «غیرمسوولانه» خواند و مدعی شد این باشگاه با گردآوری مدارک لازم، شکایت خود را به اتاق حل اختلاف فیفا ارسال خواهد کرد.
خبرگزاری «تابناک» از معدود رسانه‌هایی بود که در گزارش خود، به یک نقصان ویژه در بیانیه این باشگاه اشاره کرد و نوشت: «باشگاه پرسپولیس متن این نامه را منتشر نکرده است تا کارشناسان حقوقی بتوانند متوجه دلیل این فسخ ناگهانی شوند.»
باشگاه پرسپولیس بدون آن که متن نامه را منتشر کند، مدعی شده که یورگن لوکادیا دلایل فسخ قراردادش را مسایل «غیر مالی» و «غیر فوتبالی» اعلام کرده است.
اعتراضات سراسری در ایران از ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ آغاز شدند. هم‌زمان، دولت‌های اروپایی هم به دلیل سرکوب‌های شدید نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی و هم به دلیل شدت گرفتن و آغاز موج جدیدی از بازداشت اتباع کشورهای اروپایی و امریکایی از سوی جمهوری اسلامی، از شهروندان خود خواستند خاک ایران را ترک کنند.
تابناک در بخشی از گزارش خود مدعی شده است: «ایران اکنون در عرف بین‌الملل، کشور جنگ‌زده محسوب نمی‌شود.»
به نظر می‌رسد این جمله، کلید حل معمای یورگن لوکادیا و باشگاه پرسپولیس باشد. این رسانه هم‌چنین در بخشی دیگر از این گزارش نوشته که در کشورهای متعددی، اعتراضات مردمی و اعتصابات در جریان هستند و فیفا اگر بخواهد برای موارد مشابه ایران موضوع فسخ قرارداد را تایید کند، با آن‌چه این خبرگزاری «انبوه نابسامانی در لیگ‌های مختلف» نامیده است، مواجه خواهد شد.
در صورتی که در قرارداد اولیه یورگن لوکادیا و باشگاه پرسپولیس، بند فسخ قرارداد به صورت یک طرفه وجود نداشته باشد، نه تنها این بازیکن هلندی محکوم به پرداخت ضرر و زیان مالی می‌شود که احتمال محرومیت او از ۴۰ روز تا شش ماه وجود خواهد داشت.
نمونه این اتفاق پیش از این برای «مهدی طارمی» افتاد؛ بازیکنی که با باشگاه «ریزه اسپور» ترکیه به توافق رسیده بود اما بدون فسخ قرارداد به پرسپولیس برگشت. فیفا پرسپولیس را از دو پنجره نقل و انتقالاتی و مهدی طارمی را از چهار ماه حضور در بازی‌های لیگ و ملی محروم کرد.
اما با توجه به این که مدیربرنامه‌های یورگن لوکادیا یک وکیل هلندی و آشنا به قوانین فیفا است، بعید به نظر می‌رسد او بدون در نظر گرفتن بندهای قرارداد و همین‌طور مفاد آیین‌نامه‌های انضباطی فدراسیون جهانی فوتبال، به بازیکن خود اجازه خروج ناگهانی از تهران و سپس فسخ قرارداد را داده باشد.
اعتراضات سراسری، ناآرامی‌های داخلی، اصرار مقامات دولتی اروپایی به بازگشت شهروندان خود از ایران و قطع شدن گسترده اینترنت در کشور دلایل کافی برای جدایی یک بازیکن از فوتبالی هستند که این روزها تماشاگر هم ندارد. فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی طی سه ماه گذشته، تمامی رقابت‌های فوتبال ایران را پشت درهای بسته برگزار کرده است.
حالا می‌توان انتظار داشت که در صورت وجود بند فسخ قرارداد به دلیل ناآرامی‌های داخلی، زنگ خطر برای باشگاه‌های فوتبال ایران به صدا درآید. چند بازیکن و چند مربی ممکن است این بند از قرارداد خود را در هفته‌ها یا ماه‌های آینده فعال کنند؟
