کیهان لندن - با وجود اینکه رسانه‌ها و مقامات حکومتی در ایران حساب ویژه‌ای روی خرید جنگنده‌های سوخو-۳۵ از روسیه باز کرده بودند اما وزیر دفاع جمهوری اسلامی صحبت‌هایی کرده که به نظر می‌رسد تهران از تحویل گرفتن آنها منصرف یا احتمالاً ناامید شده است بطوری که علی خامنه‌ای به عنوان فرمانده کل قوا زورش به دریافت جنگنده از روسیه نمی‌رسد.
محمدرضا آشتیانی ۲۹ تیرماه در مصاحبه با خبرگزاری «دانشجو» در مورد آخرین وضعیت تحویل سوخو-۳۵ از روسیه گفت: «وقتی ما یکسری توانمندی داریم، شاید در خیلی از زمینه‌ها احساس نیاز به خرید تجهیزات نکنیم و یا حتا دیگر کشور‌های برای خرید به ایران مراجعه می‌کنند.»
وی با این ادعا که «دارای شرایط بسیار خوبی هستیم» و در همه زمینه‌ها «جزو کشور‌های برتر دنیا هستیم» عنوان کرد: «اگر زمانی احساس نیاز کنیم امکان دارد این کار را ساماندهی کنیم یا دنبال کنیم.»
این مقام نظامی توضیح داد: «زمانی ما قراری را برای خرید می‌گذاریم، اما به این نتیجه می‌رسیم که توانمندی تولید در داخل برای خودمان به وجود آمده است منتها ما در حال بررسی شرایط هستیم.»
جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا آذرماه ۱۴۰۱ گفته بود، خلبانان ایران از بهار امسال در مسکو نحوه پرواز با جنگنده سوخو را آموزش دیده‌اند.
دو ماه بعد، در بهمن‌ماه ۱۴۰۱ پس از رونمایی از پایگاه زیرزمینی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی با عنوان «عقاب۴۴» منابع غربی تصاویری ماهواره‌ای از این پایگاه منتشر کردند که در آن دو ماکت سوخو-۳۵ کنار یکی از آشیانه‌ها مشخص بود.
تحلیلگران ادعا کردند این ماکت‌ها نشان می‌دهد تهران در حال «جانمایی» و آماده شدن برای دریافت این جنگنده‌هاست. چند هفته پس از آن نیز هیئت نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل اسفند ۱۴۰۱ از «نهایی شدن» قرارداد خرید جنگنده‌های سوخو-۳۵ روسیه خبر داد اما از بیان جزئیات بیشتر در این‌باره خودداری کرد و آن را محرمانه خواند.
در همان مقطع رسانه‌های اسرائیلی به نقل از مقامات اطلاعاتی غربی گزارش دادند که روس‌ها قصد دارند ۲۴ فروند از این نوع جنگنده را به ایران تحویل دهند. عنوان شده بود این هواپیماها ابتدا قرار بود به مصر فروخته شود، اما آمریکا مانع این فروش شد.
فرمانده نیروی هوایی: از جزئیات اطلاعی ندارم
حمید واحدی فرمانده نیروی هوایی ارتش اواسط خرداد ۱۴۰۲ در برنامه «صف اول» در مورد دریافت سوخو-۳۵ از روسیه گفت که خود او نیز در جریان جزئیات این معامله احتمالی قرار ندارد.
وی اظهار داشت «ما به عنوان نیروی هوایی ارتش یک کاربر هستیم. البته ما باید نیروی هوایی ارتش را به‌روزرسانی کنیم. هواپیمایی که الان مطرح شده، هواپیمای نسل چهار است و ما آماده تصمیم مقامات عالی‌رتبه هستیم. این موضوع در دستور کار ما قرار دارد ولی از جزئیات آن اطلاعی ندارم. هنوز اطلاع نداریم که این جنگنده چه موقع وارد اسکادران ما می‌شود و هر موقع این جنگنده‌ها خریداری شد آماده استفاده از آن هستیم.»
با اینهمه رسانه‌های حکومتی به ویژه خبرگزاری‌های نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روی این معامله احتمالی خیلی مانور دادند. خبرگزاری فارس از «نگرانی غرب از ورود سوخو ۳۵ به ایران» نوشت و وبسایت «مشرق» گزارش داد که «صهیونیست‌ها از ورود سوخو۳۵ به ایران عصبانی هستند!»
تحلیلگران حکومتی عنوان می‌کردند با ورود این جنگنده‌ها به نیروهای مسلح ایران، جمهوری اسلامی در مقابله با اسرائیل «دست برتر هوایی» پیدا می‌کند. حتا اعلام شد روس‌ها پول سوخوها را از روی پول خرید نفت ایران برمی‌دارند.
حالا عدم تحویل سوخو-۳۵ به ایران با واکنش‌های زیادی روبرو شده است. برخی کاربران در توییتر نوشته‌اند جمهوری اسلامی در ابعاد مختلف به روسیه باج داد اما مدام از روسیه خنجر می‌خورد.
هیرش سعیدیان پژوهشگر و روزنامه‌نگار در توییتی می‌نویسد «گفتند اگر تبعات اقتصادی مشارکت پهپادی در جنگ اوکراین را بپذیریم، در عوض مسکو به ایران سوخو ۳۵ و اس ۴٠٠ می‌دهد، نه تنها سلاح ندادند، حاکمیت بر جزایر سه گانه را هم منکر شدند. در سیاست بین‌الملل هرکس بر اساس وزن و جایگاهش امتیاز می‌گیرد، نه بر اساس هارت و پورت، نوچگی و خوش‌خدمتی.»
مقامات ارشد جمهوری اسلامی همواره در این توهم بوده و هستند که روسیه در ساخت هواپیما و هلی‌کوپتر به آنها کمک می‌کند. یک هفته پیش از ناامیدی از دریافت هواپیماهای سوخو، کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی در مسکو تأکید کرد که ایران در حال همکاری با روسیه درخصوص هواپیماهای مسافربری «سوخو سوپرجت ۱۰۰» است!
به نظر می‌رسد فعلاً نیروهای ارتش می‌بایست کارزار «عمردهی انقلابی» به هواپیماهای از رده خارج شده‌ی سوخو۲۴ مربوط به دوران شوروی را ادامه دهند زیرا روس‌ها قصد تحویل سوخوهای نسل جدید به جمهوری اسلامی را ندارند. به ویژه آنکه اروپایی‌ها اعلام کرده‌اند که تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی را در پاییز ۱۴۰۲ لغو نخواهند کرد.
برخی منابع غیررسمی می‌گویند روسیه در اوج جنگ با اوکراین از نظر تسلیحاتی با کمبود روبروست و بسیار بعید است در چنین شرایطی بتواند به ایران یا هر کشور دیگری سلاح بدهد. برخی شنیده‌ها حاکیست که شرکت سازنده سوخوها حتا نتوانسته قراردادش را با ارتش خود روسیه اجرا کند. فرای این مسائل، دریافت تسلیحات استراتژیک آنهم در مناطق حساس ژئوپلیتیک مثل خاورمیانه علاوه بر پول، رهبران جدی و تأثیرگذار می‌خواهد که در نظام بین‌الملل از اعتبار برخوردارند و علی خامنه‌ای فاقد اینهمه است.
