تهران و واشنگتن انگیزه‌ها و دلایل زیادی برای ادامه مذاکرات دارند اما مسئله اساسی این است که این مذاکرات که از دو سال و نیم گذشته از آغاز به کار دولت جو بایدن با هدف «احیای برجام» آغاز شد به بن‌بست رسیده و نتیجه نداشته است چنانکه جو بایدن تأکید کرد «برجام مُرده». اما هیچکدام از طرفین میلی به پذیرفتن و اعلام رسمی آن ندارند.

اخیراً وبسایت «سمافور» خبر داد یک تبعه آمریکا همزمان با مذاکره درباره تبادل زندانیان، از سوی جمهوری اسلامی بازداشت شده است. این وبسایت نوشت: «ایران چهارمین شهروند آمریکایی را دستگیر و بازداشت کرده است که این امر تلاش‌های دولت بایدن برای تبادل زندانیان و کاهش تنش‌ها با تهران را پیچیده‌تر کرده است.»

پیش از آن وبسایت «میدل‌ایست‌آی» به نقل از منابع ایرانی خود گزارش داده بود مذاکرات اتمی میان جمهوری اسلامی و آمریکا به دلیل اختلاف نظر بر سر زندانیان آمریکایی به تعویق افتاده است.

هرچند برخی تحلیلگران و اندیشکده‌های نزدیک به دموکرات‌های آمریکا و لابیگران رژیم در خارج کشور ادعای بی‌اثر بودن تحریم‌ها را برای مهار تهدیدات جمهوری اسلامی مطرح می‌کنند ولی گروهی دیگر معتقدند ضعف «عدم اجرای تحریم‌ها» با روی کار آمدن دولت بایدن شروع شده است.

تکرار ادعای نایاکی‌ها در شکست تحریم‌ها

امیرحسین اعتمادی فعال سیاسی در توییتی می‌نویسد: «از زمان روی کار آمدن دولت بایدن، کمپین فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی متوقف شده و تحریم‌های کلیدی بر رژیم ازجمله ممانعت از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی، بطور کامل اعمال نشده است که در نتیجه‌ی آن، درآمد سالانه جمهوری اسلامی افزایش چشمگیر یافته و ذخیره ارزی خارجی آن چندین برابر شده.»

وی تأکید کرده که برخی «همان ادعای نایاک درباره شکست تحریم‌ها را دارند به زبان و در لباسی دیگر می‌کنند. شکست تحریم‌ها دروغ است. آنچه اتفاق افتاده، شکست دوباره سیاست مماشات بایدن با جمهوری اسلامی است. مواظب نئونایاکی‌های در ظاهر برانداز باشید.»

خبرگزاری «فارس» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گزارشی می‌نویسد «اگرچه اصلاح‌طلبان و طیفی از اصولگرایان که فریفته برجام و دلبسته منطق برجامی هستند سعی دارند این توافق را راهگشای معضلات کشور معرفی کنند اما واقعیت آن است که برجام نقطه‌ای برای حل اختلافات طرفین و آغاز همکاری‌ها در موضوعی مشخص نبود، بلکه اهرم و دستاویزی برای تحت‌فشار قرار دادن ایران و دریافت امتیازان گسترده‌تر محسوب می‌شد.»

«فارس» تأکید کرده «هر دولتی در آمریکا بر سر کار می‌آمد به‌ دنبال مذاکرات فرابرجامی می‌رفت چون منطق برجام بر این اساس شکل گرفته بود اما جریان‌های سیاسی عمداً یا سهواً به واکاوی این امر نمی‌پردازند.»

منظور از مذاکرات فرابرجامی همان «مثلث سه ضلعی» (منطقه‌ای، موشکی و حقوق بشری) است که قاسم سلیمانی نیز درباره آن هشدار می‌داد.

این خبرگزاری وابسته به سپاه تأکید کرده «فروش چند بشکه نفت» و «فعالیت محدود بانکی» گره چندانی از اقتصاد ایران باز نکرد و همچنان هم باز نمی‌کند و ارزش واگذاری این حجم از امتیازات را ندارد و نباید «مؤلفه‌های امنیت‌ساز» را واگذار کرد. منظور این خبرگزاری از «مؤلفه‌های امنیت‌ساز»، برنامه‌های اتمی و موشکی و همچنین گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به رژیم است.

تأکید خبرگزاری فارس به «تلاش بخشی از اصولگرایان برای احیای برجام» در شرایطی که این جریان سیاسی همواره مخالف برجام بود مؤید دگرگونی و تعمیق اختلافات درون نظام است. علی‌اکبر صالحی رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی پس از ماه‌ها سکوت ۳۱ تیرماه در یک مصاحبه پیشنهاد «گفتگوی سیاسی با آمریکا» را مطرح کرده و گفته مذاکره مناسب‌ترین راه باقیمانده برای نظام است. موازی با اینها اما سپاه پاسداران مرحله جدیدی از تولید موشک‌های بالستیک و حمایت از شبه‌نظامیان را آغاز کرده است. اقدامی که نشان می‌دهد اختلافات درون حکومت در تشخیص اینکه مصلحت نظام کدامست، بیش از پیش جدی شده است.