گاهی با مادرم وقتی حرف حکومت جمهوری اسلامی و حاکمانش پیش میآید، بعد از کلی نصیحت کردن و اینکه خود و دوستانتان مواظب باشید میگوید: اینها خیلی بی رحم هستند و...
همیشه از قول پدر مرحومش سیدجلال که از قرار در دوره محمدرضا شاه پهلوی خطاب به پسرش سید مجتبی نصیحت گرانه خیلی این سخن را میگفته، مادرم هم به من میگوید: هر حکومت و حاکمی عمری دارد اینها هم به وقتش خواهند رفت.
و اینجور مواقع درباره فعالیت کاذب یا عمل پوچ از خودم میپرسم: پس چه کنیم؟
پاسخ میدهم: شاید هیچ.
۱- یکی از تئوریهایی که درباره اهرام مصر وجود دارد چنین ادعا میکند که دلیل وجودی این سازهها نه مذهب است، نه قدرتنمایی فراعنه یا مهندسی بیگانگان و غیره. بلکه مشغول نگاه داشتن مردم فرودست مصر قدیم برای یک فعالیت کاذب بوده است، تا در واقع شورش نکنند. در چنین سطح عظیمی از فعالیت به مقصد پوچ نشان میدهد ما نیز همچنان پس از پنجهزار سال میتوانیم در همان مکانیسمی زندگی کنیم که مصریان باستان به آن مجبور بودهاند: بسیاری از فعالیتهای کاذب را انجام میدهیم تا از وقوع چیزی ممانعت کرده باشیم. کارهای زیادی میکنیم که آن یک کار واقعی را انجام نداده باشیم.
۲- ژیژک در کتاب چگونه لکان بخوانیم؟ در توضیح فعالیتهای کاذب مینویسد: فعالیت آدمها صرفا برای تغییر امور نیست، بلکه گاهی اوقات هدف فعالیت آنها جلوگیری از وقوع امری است تا بدین ترتیب هیچ چیز تغییر نکند. این فعالیتها از اساس بر دروغ و فریب استوارند. چیزی را نشان میدهند تا چیزی را پنهان کنند. نمایش تغییر را بازی میکنند تا جلوی تغییر را بگیرند. راه نشان میدهند تا گمراه کنند. کنشگری سیاسی بیهوده برای گریز از هزینههای یک مواجه واقعی. همه نمونههایی از فعالیتهای کاذب هستند.
۳- پس چه کنیم؟! شاید هیچ. انجام ندادن گاهی از تلف شدن نیروها، هزینهها و استعدادها ممانعت میکند. کنش یا فعالیت مناسب آن است که کار درست در زمان مناسباش انجام بگیرد، وگرنه فعالیت بدون رعایت این دومولفه فاجعهبار و هزینهبر خواهد بود. به همین دلیل است که بیگاری کشیدن از مردمان یک سرزمین نوعی شکنجه محسوب میشود. عملی که در طی چهل سال گذشته نسبت به مردم این سرزمین مرتکب شده است. عملی که در انتها به پوچ میانجامد. عملی که برای هر دو طرف (مردم و حاکمیت) فعالیت برای هیچ بوده است.
اما راستش را بخواهید حقیقتن احساس میکنم زنان و جوانان این سرزمین در یک سال گذشته مناسب ترین کنش را در مقابل این حکومت در زمان مناسب انجام دادهاند. چون آنها فهمیدهاند این حکومت و حاکمان آن هزاران سال است که مردهاند و رفتهاند.
صدرا عبداللهی