در اردوگاه پناهجویان شتیلای بیروت، پدربزرگی زندگی می‌کند و می‌میرد در قبضه‌ی خیال خانه‌ی قدیمی‌اش کنار دریا، تصویری چنان زنده که تقریباً بوی‌اش را می‌شنود. در بیت‌المقدس، نگران خانه‌ی خانواده‌ام هستم، نگران برادرم که هر روز سرکار می‌رود، و پلیسی که به‌آسانی تحریک می‌شود.

شهرهای دیگر هم ممکن است سیاراتی دیگر باشند، هر کدام با یک علت اصلیِ مرگ مختص خود: یک جا تک‌تیراندازان، یک جا هواپیماهای جنگنده، انفجار، تبعید، حذف، نسل‌کشی، کودک‌کشی، تحقیر، سردرد، بروکراسی، حبس، خشونت بینا‌جماعتی، دزدی، تشنگی، قحطی، فقر، جداسازی، حس شکست، حق‌السکوت، هر چه بگویی.

تکه‌پارگی صرفاً نمادین نیست، ما را همزمان به میلیون‌ها آدم در میلیون‌ها وضعیت بدل کرده است. یک قسمت از جامعه‌، حالا هرچه ازش باقی مانده، بهایی گزاف‌تر، خونین‌تر از باقی‌مان در سال‌های اخیر پرداخته است ـــ نکته‌ای جزئی که نمی‌توان سرسری از آن گذشت.

روزی روزگاری، به‌سادگی می‌توانستم خودم را از طبقاتی جدا کنم که از آنها بیزار بودم و به آنها رشک می‌بردم (نخبگان، بورژواها، و کسانی که فلسطین برایشان استعاره‌ای زیباشناختی است)، اما طبقه‌ی جدیدی در دوزخ باریک نوار غزه سربرآورده است: گرسنگی‌داده‌شدگان و دائماً، بی‌امان، بی‌رحمانه سلب‌مالکیت‌شدگان، و ناممکن است آدم چیزی بیش از یک ناظر ناتوان باشد، ناممکن است تعلق‌داشتن به‌ آن طبقه، بدون جای کبودی، بدون قربانی‌دادن.

وسوسه‌انگیز است، تقریباً آرامش‌بخش است ـــ مشخصاً وقتی به غذای سفره‌ام و سقف بالای سرم نگاه می‌کنم ـــ درافتادن به حس گناه، اما این احساس نامولدی است، انقلاب به راه نمی‌اندازد. گناهْ خود را مثل یک خوردگیِ زق‌‌زق‌کن تحمیل می‌کند، خوب از حضورش آگاه هستی، اما باز هم شیرینی می‌ریزی توی دهانت، تا این‌که دندان‌هایت بپوسند، تا این‌که خودت را از بین ببری.

این روزها من در قبضه‌ی یک خودداریِ ظریف‌تر، هرچند مهلک‌ترم، یک ادراکِ ناخواسته: غزه حق دارد ما را وابنهد، هرگز ما را نبخشد، توی صورت‌مان تف کند. با چندین جنگ مواجه بوده است؟ چه تعداد شهید داده است؟‌ چه تعداد جسد ازش دزدیده شده، از آغوش پدران‌شان کنده شده؟‌ و چه تعداد از ما به لکنت زبان می‌افتیم وقتی ازمان درباره‌ی مقاومت می‌پرسند، یا حق مقاومت‌مان را کاملاً کنار می‌گذاریم، نیازمان به مقاومت را؟‌ چه تعداد از ما پیشرفت شغلی‌مان را به خویشان‌مان ترجیح می‌دهیم؟‌ چه تعداد از ما می‌توانست کاری کرده باشد، هر چه، ولی نکرد؟

از ۷ اکتبر به این سو، بسیاری از چهره‌های عمومی، بسیاری‌شان فلسطینی، بخصوص در غرب، دست به تجدید نظر زده اند در ـــ حتی انکارش کرده اند ـــ آن حس کاتارسیس یا پالایشی که تماشای تصاویر «بولدوزرهای فلسطینی» که حصار اسراییلی دورتادور غزه را خراب کردند بهشان داد. بسیاری ابراز پشیمانی کرده اند از تشویق پاراگلایدرهایی که از اردوگاه حبس‌شان گریختند. (اصطلاح «بولدوزرهای فلسطینی» را در گیومه می‌گذارم چون اصطلاحی باورنکردنی است.)

یک هنرمند نوشت: «[هنوز] روشن نشده بود که صدها نفر عامدانه تیر خورده یا ربوده شده بودند.» سخت است باور این‌که کسی فکر نکرده تصاویر تماشایی ۷ اکتبر (تسخیر تانک‌های نظامی و بعد رقصیدن روی‌شان) بدون خون‌ٰیزی رخ داده باشد. آدم کم‌کم از خودش می‌پرسد نکند آن معذرت‌خواهی‌ها حرکات کاسبکارانه‌ی حساب‌شده بوده باشند.

جهان غربی، با آن نهادهای فرهنگی و آکادمیک برجسته‌اش، قیام غزه علیه محاصره‌اش را رد کرد، و درخواست کرد که اهل فکر ما هم به‌همین ترتیب عمل کنند. به ما فرمان داده شد وضع موجود را (وضع موجودی که بسیاری از ما زندگی حرفه‌ای‌مان را صرف نقد گفتاری آن کرده ایم) سرپا نگه داریم به این منظور که مواضع‌مان را حفظ کنیم، دست‌رسی‌مان را، آوازه‌ و آبرویمان به‌عنوان «آدم‌خوب‌ها» را.