بر اساس اطلاع «ایران‌وایر»، «محمد هواشم‌زاده»، از بازداشتی‌های اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» که پیش‌تر چندین ماه را در بلاتکلیفی و تحت فشار و شکنجه در زندان‌های «اوین» و «تهران بزرگ» (فشافویه) گذرانده بود، پس از آزادی با قید وثیقه، از ایران رفت. او تابستان سال جاری و بعد از پناه بردن به ارمنستان، توسط پلیس این کشور بازداشت شد.
هواشم‌زاده روز ۱۶ تیر ۱۴۰۳، وقتی که قصد خروج از فرودگاه ایروان در ارمنستان به مقصد یک کشور اروپایی را داشت، با اتهام «خروج غیرقانونی» بازداشت شد و با وجود گذشت بیش از پنج ماه، همچنان در زندان «آرماویر»، یکی از بدنام‌ترین زندان‌های ارمنستان محبوس است.
«مجید میرزایی»، فعال مدنی و زندانی سیاسی سابق که با هواشم‌زاده در ایران هم‌بندی بوده است، به «ایران‌وایر» می‌گوید او در شرایط نامساعدی است و قاضی پرونده‌اش در ارمنستان برای این معترض جوان ایرانی که در ایران نیز خطر سال‌ها زندان برایش وجود داشته، سه سال و یک ماه حبس صادر کرده است.
رقیه رضایی - ایران وایر
محمد هواشم‌زاده کیست و چرا در ارمنستان زندانی است؟
هواشم‌زاده ۲۹ ساله است و اهل بندرعباس. پیش از آن که در جریان اعتراضات به کشته شدن «مهسا(ژینا) امینی» در بازداشت «گشت ارشاد» در تهران زندانی شود، در آنتالیای ترکیه، باریستا بود.
او روز نوزدهم مهر۱۴۰۱، بعد از دو سال و نیم دوری از کشور و خانواده، برای دیدار مادر و خواهرش به ایران رفته بود که در مقابل منزل خواهرش در خیابان «پیروزی» در شرق تهران بازداشت شد.
پیش‌تر دو منبع نزدیک به این جوان گفته بودند که او با اتهام «جاسوسی» به دلیل زندگی در ترکیه روبه‌رو است و بازجوهایش او را تحت فشار گذاشته بودند که اعتراف کند جاسوس است.
پرونده هواشم‌زاده به گفته این منابع، پر از ابهامات اساسی بود که حتی قاضی بدنام دادگاه انقلاب تهران، «ابوالقاسم صلواتی» را بر این داشت تا او را از زندان تهران بزرگ برای بازجویی به بند ۲۰۹ زندان اوین بفرستد.
محمد هواشم‌زاده خود نیز در فایل صوتی که از زندان به بیرون فرستاده، به این موضوع اشاره کرده است و می‌گوید برای دیدن مادر و خواهرش به ایران رفته بود که ماموران امنیتی مقابل منزل خواهرش به او حمله و بازداشتش می‌کنند.
منبع مطلعی که پیش‌تر با «ایران‌وایر» صحبت کرده نیز گفته بود محمد یک هفته بعد از ورود به ایران و دیدن مادرش در بندرعباس، به تهران می‌رود و مانند هزاران شهروندی که در خیابان‌ها اعتراض می‌کردند، او هم کنار مردم حاضر می‌شود: «وقتی با خواهرش برای خرید رفته بوده، شش نفر لباس شخصی دوره‌اش می‌کنند. دو نفر از پشت و چهار نفر از جلو با ضرب و شتم شدید او را بازداشت می‌کنند. توی صورتش اسپری فلفل می‌زنند و او را می‌اندازند پشت موتور و می‌برند به ساختمان یک‌الف اطلاعات سپاه.»
بازداشتگاه امنیتی یک‌الف، یک بازداشتگاه مخفی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که در جریان اعتراضات زن، زندگی، آزادی، بسیاری از شهروندان معترض در آن شکنجه شدند.
محمد هواشم‌زاده از مهرماه تا ۳۱ اردیبهشت سال بعد، یعنی بیش از هفت ماه را در بلاتکلیفی در زندان‌های تهران بزرگ و اوین بود.
به گزارش «هرانا»، او در پایان اردیبهشت ۱۴۰۲ با قید وثیقه به طور موقت از زندان اوین آزاد شد.
حالا اطلاعات رسیده به «ایران‌وایر» نشان می‌دهند که او از اواسط تیرماه در ارمنستان در زندان است.
«مجید میرزایی»، زندانی سیاسی سابق و از دوستان هواشم‌زاده که هم‌اکنون در ارمنستان پناه‌جو است، به «ایران‌وایر» می‌گوید محمد بعد از آزادی از زندان با وثیقه، همچنان تحت فشار نیروهای امنیتی بود و به ناچار مجبور شد ایران را ترک کند.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
او می‌گوید این جوان معترض خود را به ارمنستان رسانده و از آن جا قصد خروج به یک کشور اروپایی را داشته است که ۱۶ تیر ۱۴۰۳ در فرودگاه با اتهام خروج غیرقانونی بازداشت می‌شود: «می‌خواست به جای امنی برسد که متاسفانه با ویزای فیکی که به او داده بودند، پلیس ارمنستان او را دستگیر کرد و تا امروز که حدود شش ماه گذشته، در زندان است. ما خیلی تلاش کردیم تا با کمک فعالان سیاسی شرایطی را به وجود بیاوریم که با وثیقه آزاد شود اما موفق نشدیم. تنها کاری که توانستیم انجام دهیم، این بود که تا به امروز جلوی دیپورتش به ایران را بگیریم.»
سه سال و یک ماه حبس برای جوانی که از ایران به ارمنستان پناه آورده بود
به گفته مجید میرزایی و بر اساس اسنادی که «ایران‌وایر» رویت کرده، دادگاه روز پنج دسامبر، یعنی کمتر از دو هفته پیش او را به تحمل سه سال و یک ماه حبس به اتهام خروج غیرقانونی محکوم کرده است. این حکم بدوی و قابل فرجام‌خواهی است و هنوز به هواشم‌زاده ابلاغ نشده است.
این همه در حالی است که اطلاعات رسیده به «ایران‌وایر» نشان می‌دهند محمد هواشم‌زاده قصد خروج قانونی از ارمنستان را داشته ولی ویزایی که برای او صادر شده، جعلی بوده و به همین دلیل این جوان معترض در ارمنستان بازداشت و زندانی شده است.
مجید میرزایی می‌گوید: «حال محمد اصلا مساعد نیست و شرایط دشواری را در زندان آرماویر دارد اما با این‌حال، مانند همیشه روحیه خود را حفظ کرده است.»
زندان آرماویر در جنوب‌غربی ارمنستان، یکی از ۱۰ زندان این کشور همسایه ایران است. تاکنون مستندها و برنامه‌های تلویزیونی بسیاری درباره این زندان و زندانیانی که در آن محبوس هستند، ساخته شده است. بر اساس اطلاعاتی که در وب‌سایت دولت بریتانیا برای اطلاع‌رسانی به شهروندان این کشور درباره وضعیت زندان‌های کشورهای مختلف منتشر شده، زندان آرماویر شش واحد دارد و یک بند آن نیز مختص زندانیان بین‌المللی است. با این‌حال، به‌دلیل قرار گرفتن ارمنستان در مسیر ترانزیت مواد مخدر از ایران و جمهوری آذربایجان به اروپا و روسیه، شرایط این زندان غیرانسانی و دشوار توصیف می‌شود.
مجید میرزایی که روز دادگاه هواشم‌زاده را دیده است، می‌گوید: «محمد تا جایی که من می‌دانم، تنها زندانی حقوق‌بشری و فعال اجتماعی در سیستم قضایی ارمنستان است. پرونده‌اش با وکیل حقوق بشری و سازمان مللی که داشتیم، راه به جایی نبرد. شرایطش در زندان مطلوب نیست. کسی که در داخل کشور ماه‌ها حبس و تحت فشار بود تا علیه خود اعتراف کند و بعد هم قاضی ابوالقاسم صلواتی پرونده‌اش را در دست داشت، آسیب‌های جدی دیده است. محمد مجبور به خروج از کشور شد و الان شرایطش واقعا سخت است. از نظر روانی تحت فشار قرار دارد. زبان نمی‌داند و حبس در غربت واقعا شرایط سختی است.»
به گفته این زندانی سیاسی سابق، چنان‌چه هواشم‌زاده نتواند یک وکیل خصوصی بگیرد و پرونده‌اش را از آن طریق به دادگاه تجدیدنظر بکشاند، احتمال این که مجبور شود حبس صادر شده را تحمل کند یا به ایران مسترد شود، بسیار زیاد است: «دادگاه به محمد وکیل تسخیری داده اما خودتان می‌دانید که وکیل تسخیری، فرمالیته است. سیستم حقوقی این‌جا طوری است که بدون وکیل خصوصی هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. اگر بتوانیم وکیل خصوصی استخدام کنیم، شاید بتوانیم محمد را از این مشکل خلاص کنیم.»
او در پایان از فعالان حقوق‌بشر و نهادهای بین‌المللی فعال در این زمینه برای دوست و هم‌بندی خود درخواست کمک می‌کند و می‌گوید: «واقعیت این است که سه سال و یک ماه حبس می‌تواند حکم قطعی باشد. جمهوری اسلامی تمام تلاش خود را می‌کند که محمد را به داخل ایران بازگرداند، حتی برای استفاده تبلیغاتی هم که شده. بنابراین هر کسی هر کاری که از او ساخته است، باید انجام دهد که این جوان به‌ناحق در غربت در زندان نباشد و یا به ایران بازگردانده نشود.»
شرایط زندانیان سیاسی سابق که در سال‌های گذشته در پی تشدید فشارهای امنیتی ناچار به خروج از ایران و اسکان در کشورهای همسایه شده‌اند، روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شود. تاکنون گزارش‌های بسیاری از فشارها بر پناه‌جویان ایرانی در ترکیه و دیگر کشورهای همسایه مخابره شده است.
در مردادماه ۱۴۰۲، «شهریار براتی‌نیا»، زندانی سیاسی اهل یاسوج بعد از ماه‌ها بلاتکلیفی، از ترکیه به ایران دیپورت شد. ماموران مرزبانی ایران او را به محض تحویل گرفتن، بازداشت کردند و اندکی بعد به زندان اوین منتقل شد.
براتی‌نیا پس از ماه‌ها فشار و تحمل زندان انفرادی، از سوی شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به ریاست «ایمان افشاری» به پنج سال و هشت ماه حبس محکوم شد و هم‌اکنون نیز در زندان اوین در حال گذراندن دوران حبس صادر شده است.
چرت زدن عباس عراقچی حین سخنرانی پزشکیان
