رادیو بین المللی فرانسه - با متشنج شدن فضای امنیتی و سیاسی ایران پس از حملات اخیر آمریکا و اسرائیل، روند انتخاب جانشین علی خامنه‌ای، رهبر ۸۶ ساله جمهوری اسلامی، شتاب گرفته است. به گفته پنج منبع آگاه که با خبرگزاری رویترز گفت‌وگو کرده‌اند، در پی حمله اسرائیل به ایران و تهدید به ترور رهبر جمهوری اسلامی، کمیته سه‌نفره‌ای از روحانیون، که دو سال پیش به پیشنهاد خود خامنه‌ای برای بررسی موضوع جانشینی او تشکیل شد، فعالیت خود را تسریع کرده است.
خبرگزاری رویترز، امروز دوشنبه ۲۳ ژوئن، نوشت که آیت‌الله خامنه‌ای که به همراه خانواده‌اش در مکانی نامعلوم پنهان شده و تحت حفاظت سپاه حفاظت ولی‌امر -یگان ویژه‌ای از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که وظیفه حفاظت فیزیکی از رهبر جمهوری اسلامی و خانواده او را برعهده دارد- قرار دارد، مرتباً در جریان مذاکرات کمیته جانشینی خود قرار می‌گیرد.
به گفته منابع رویترز، پیش‌بینی مسیر سیاسی بعدی ایران دشوار است، اما اگر خامنه‌ای کشته شود، نظام حاکم بلافاصله به دنبال معرفی جانشینی برای او خواهد بود تا ثبات و تداوم خود را ثابت کند.
یک منبع نزدیک به دفتر خامنه‌ای به رویترز گفت که رهبر جدید همچنان بر اساس پایبندی به احکام انقلابی روح‌الله خمینی انتخاب خواهد شد اما در عین حال، بالاترین سطح قدرت در حال بررسی این است که کدام نامزد می‌تواند برای دفع حملات خارجی و شورش‌های داخلی، چهره‌ای میانه‌روتر ارائه دهد.
دو چهره اصلی: مجتبی خامنه‌ای و حسن خمینی
به گفته منابع رویترز، در حال حاضر دو نام به‌عنوان گزینه‌های اصلی جانشینی علی خامنه‌ای مطرح شده است: مجتبی خامنه‌ای، پسر ۵۶ ساله رهبر کنونی که مدت‌هاست به عنوان گزینه‌ای برای ادامه راه دیده می‌شود و حسن خمینی ۵۳ ساله، نوه روح الله خمینی، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی.
👈مطالب بیشتر در سایت رادیو بین المللی فرانسه
این منابع افزودند با وجود اینکه حسن خمینی، متحد نزدیک جناح اصلاح‌طلب و طرفدار کاهش محدودیت‌های اجتماعی و سیاسی است، در سایه پدربزرگش، در میان روحانیون ارشد و سپاه پاسداران از احترام برخوردار است. بر این اساس، حسن خمینی به‌ویژه در ماه جاری و در بحبوحه درگیری ایران با اسرائیل و آمریکا، به‌عنوان گزینه‌ای جدی مطرح شده چراکه نسبت به مجتبی خامنه‌ای می‌تواند هم در داخل و هم در سطح بین‌المللی چهره‌ای آشتی‌جویانه‌تر ارائه کند.
حسن خمینی، روز شنبه ساعاتی پیش از بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا، در نامه‌ای به علی خامنه‌ای نوشت: "این فرزند کوچک و ناچیز مردم ایران آماده است در هر صحنه و جبهه‌ای که لازم می‌دانید، با افتخار حاضر شود".
در مقابل، به گفته منابع رویترز، مجتبی خامنه‌ای به سیاست‌های سختگیرانه پدرش پایبند است و در تمامی موضوعات کلیدی از سرکوب داخلی گرفته تا برخورد تند با دشمنان خارجی، بازتاب‌دهنده کامل دیدگاه‌های علی خامنه‌ای است. او روحانی میان‌رتبه‌ای است که در حوزه علمیه قم تدریس میکند و هیچ‌گاه سمت رسمی در جمهوری اسلامی نداشته، اما نفوذ پشت‌پرده او به‌ویژه از طریق اداره دفتر پدرش چشمگیر است.
برخی دیگر مانند علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه ایران و عضو فقهای شورای نگهبان، هنوز در فهرست جانشینی هستند اما به گفته منابع، جایگاهشان به نسبت مجتبی خامنه‌ای و حسن خمینی تضعیف شده است.
به باور برخی تحلیل‌گران، سپاه پاسداران نیز ممکن است فردی ناشناخته را به‌عنوان گزینه‌ای مطیع معرفی کند که قدرت و نفوذی مشابه خامنه‌ای نداشته باشد.
خامنه‌ای چه می‌خواهد؟
با اینکه خامنه‌ای تاکنون به‌طور علنی درباره جانشین خود اظهار نظر نکرده، منابع نزدیک به پرونده جانشینی می‌گویند که او بارها مخالفت خود را با ایده به قدرت رسیدن پسرش، مجتبی، ابراز کرده است.
علی خامنه‌ای نگران آن است که این اقدام، بازگشت ایران به نوعی حکومت موروثی که با سرنگونی شاه پایان یافت، باشد.
با این حال، منابع می‌گویند با تشدید بحران، موضع او نیز ممکن است تغییر کند.
هنوز هیچ چیز قطعی نشده
منابع رویترز همچنین هشدار دادند که هنوز هیچ چیز قطعی نشده، نامزدها می‌توانند تغییر کنند و این رهبر است که حرف آخر را خواهد زد.
با این حال، با ادامه درگیری نظامی، مشخص نیست که آیا رهبر جدید به راحتی انتخاب یا به طور ایمن منصوب خواهد شد یا خواهد توانست سطح اختیاراتی را که خامنه‌ای از آن برخوردار است، به دست آورد یا خیر.
کشته شدن چندین فرمانده ارشد سپاه در حملات اخیر اسرائیل به طور بالقوه انتقال قدرت را پیچیده تر کرده است چرا که این نیرو مدت‌هاست در اجرای فرمانهای رهبر نقشی محوری ایفا میکند.
به گفته منابع آگاه، برنامه‌ریزی برای جانشینی آیت‌الله خامنه‌ای، به دلیل سن بالا و نگرانی‌های دیرینه درباره سلامتی رهبری که دهه‌هاست بر همه جنبه‌های سیاست ایران تسلط دارد، پیش از این آغاز شده بود.
فوریت این کار اما در ماه سپتامبر، زمانی که اسرائیل سید حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله و متحد نزدیک خامنه‌ای، را به قتل رساند، برجسته شد. این برنامه‌ریزی در هفته‌های اخیر و پس از حملات اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران و به‌دنبال آن، حملات آمریکا در آخر هفته گذشته، با سرعتی بی‌سابقه ادامه یافته است.
