آشنایی با نهاد‌های خیریه افراد و بانک‌های قطری حامی تروریسم
اقتصاد ۲۴- نوژن اعتضادالسلطنه
وقتی صحبت از صنعت هوانوردی و شرکت‌های هواپیمایی به میان می‌آید، نام قطر می‌درخشد. در حوزه اقتصاد از منابع گازی این کشور کوچک در حاشیه خلیج فارس گفته می‌شود. در حوزه آموزش، این کشور به ارزش ۵ میلیارد دلار دانشگاه‌های آمریکایی را تامین مالی کرده و در ارائه کمک به اندیشکده آمریکایی "بروکینگز" تاثیرگذار بوده است.
نام قطر در عرصه ورزش نیز با میزبانی مسابقات جام جهانی مطرح می‌شود. در قطر محدودیتی برای سرو مشروبات الکلی وجود ندارد. هم چنین، زنان در آن کشور اجازه رانندگی داشته و از نظر پوشش الزام و اجباری برایشان وجود ندارد. بانوی اول این کشور یکی از تاثیرگذارترین همسران رهبران کشور‌های عربی است. شعب دانشگاه‌های آمریکایی و هم چنین شعبه دانشگاه کالج لندن در قطر واقع شده‌اند. هیچ گونه پلیس اخلاقی برای اجرای حدود و قوانین شرعی در قطر وجود ندارد.
با این وجود، زیر این پوشش به ظاهر جذاب به خصوص برای مخاطبان غربی، بنیاد‌های خیریه و سازمان‌های مرتبط با قطر در تامین مالی تروریسم نقش داشته‌اند و آن کشور درصدد بوده تا این موضوع را مخفی نگه دارد کمک‌هایی که اگر برای گروه‌های سلفی - تکفیری در سوریه سرازیر نمی‌شدند امکان پیروزی تحریرالشام ناممکن به نظر می‌رسید.
داده‌ها نشان می‌دهند که قطر کمک بلاعوض به ارزش میلیارد‌ها دلار به موسسات خیریه در بیش از ۷۰ کشور یعنی بیش از یک سوم جهان ارائه کرده است. ذینفعان شامل سازمان‌هایی در خاورمیانه، آفریقا و جنوب آسیا و هم چنین برخی در کانادا، مکزیک، بریتانیا، فرانسه، آلمان و حتی ایالت کلرادوی ایالات متحده بوده‌اند. سیاست خارجی قطر نیز مملو از تناقض و گیج کننده بوده است. آن کشور پایگاه عظیم نظامی آمریکا را در خود جای داده، اما روابط ظاهرا دوستانه‌ای نیز با ایران و جنبش هایی، چون حماس و حزب الله لبنان داشته است و همزمان از جمعیت اخوان المسلمین و شاخه‌های آن در سراسر خاورمیانه حمایت می‌کند.
علاوه بر این، مساجد مورد حمایت قطر به مکانی برای نفرت پراکنی تبدیل شده‌اند. مسجد امام "محمد بن عبدالوهاب" در دوحه تحت کنترل دولت آن کشور است و نام موسس مکتب وهابیت در قرن هجدهم میلادی بر روی آن گذشته شده مسجدی که گزارش‌های متعددی اشاره می‌کنند به دامن زدن به افراط گرایی با دعوت از واعظان مهمان افراطی شهرت پیدا کرده است. برای مثال، "سعد بن عتیق العتیق" روحانی سعودی در اواخر ژانویه ۲۰۱۵ میلادی خطبه‌ای در آن مسجد ایراد کرد و در آن از خداوند خواست که "یهودیان، مسحیان، علویان و شیعیان را نابود کند".
این ششمین بازدید او از آن مسجد از سال ۲۰۱۳ میلادی به این سو بود. مقام‌های دولتی قطر خطبه‌های آن امام مسجد را در رسانه‌های قطری و توئیتر بازتاب دادند. از دیگر سخنرانان دعوت شده به آن مسجد می‌توان به "حامد عبدالله العلی" واعظ کویتی و متهم به تامین مالی القاعده از سوی دولت آمریکا و "حامد حمد العلی" متهم به حمایت از جبهه النصره از سوی دولت آمریکا اشاره کرد. گزارش‌ها نشان می‌دهند آن مسجد محل رفت و آمد شبه نظامیانی بوده که در یمن، تونس و سوریه به اصطلاح به زعم خود به جهاد رفته‌اند.
موسسات خیریه و بنیاد‌های قطری که به تامین مالی تروریسم کمک کرده‌اند
ماهنامه مصری "ایجپت تودی" در گزارشی منتشر شده در آگوست ۲۰۲۰ میلادی به این موضوع اشاره کرده بود که قطر از طریق موسسات خیریه به تامین مالی گروه‌های شبه نظامی در سراسر جهان استفاده می‌پردازد. این نشریه نوشته بود:" موسسات خیریه قطری تحت پوشش فعالیت‌های خیریه، به ادعای کمک رسانی و کمک به مسلمانان در سراسر جهان، طی سالیان متمادی، به بازوی پنهان دولت قطر تبدیل شده‌اند که امنیت کشور‌های عربی و حتی اروپایی را به خطر انداخته و ویرانی به بار می‌آورند".
این نشریه در ادامه به معرفی تعدادی از این موسسات پرداخته بود:
بنیاد شیخ ثانی بن عبدالله برای خدمات بشردوستانه (RAF)
این بنیاد که در اساسنامه خود اعلام کرده برای خدمات بشردوستانه فعالیت می‌کنند در سال ۱۹۶۹ میلادی با اعلام هدف "ارتباط جهان با بخشندگی" تاسیس شد تا "کمک بشردوستانه را به همه نیازمندان در سراسر جهان" ارائه دهد. این بنیاد در حال حاضر بیش از ۹۷ پروژه را در سراسر جهان مدیریت می‌کند. این بنیاد اولین کمک خود را به ارزش ۲۲۰ هزار دلار به کمیساریای عالی پناهجویان سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۶ برای حمایت از خانواده‌های پناهجویان آسیب پذیر در اردن ارائه کرد. این بنیاد در سال ۲۰۱۷ میلادی ۲ میلیون و ۵۳۵ هزار دلار برای حمایت از جوامع آسیب پذیر در سومالی، عراقی‌های آواره در جریان جنگ، پناهجویان روهینگیایی در بنگلادش پناهجویان سومالیایی در اتیوپی کمک کرده بود.
"ایجپت تودی"، اما اشاره می‌کند که بنیاد شیخ ثانی بن عبدالله برای خدمات بشردوستانه در پوشش اقدامات بشردوستانه از نیرو‌های سلفی تکفیری در سوریه، سودان و لیبی حمایت کرده است. آن نشریه در ادامه می‌نویسد: "ریاست این بنیاد با برادر امیر قطر است. آن بنیاد با دولت ترکیه نیز در ارتباط است و ۳۷ میلیون دلار در سودان هزینه کرده است".
نشریه "عرب ویکلی" نیز در گزارشی در همان سال درباره ارتباط آن بنیاد با سلفی‌های سوریه نوشته بود: "تخمین زده می‌شود که بنیاد "ثانی بن عبدالله آل ثانی" کمکی حدودا ۱۳۰ میلیون دلاری را برای افراط گرایان در سوریه تخصیص داده است. این بنیاد علاوه بر ارتباط با گروه‌های افراطی سوری با گروه‌های مسلح وابسته به اخوان المسلمین در سودان مرتبط است. این سازمان برای سالیان متمادی با تأمین‌کنندگان مالی تروریسم همکاری کرده تا ده‌ها میلیون دلار سلاح و تدارکات را برای افراط‌گرایان ارسال کند و درگیری‌ها را در مناطق جنگ‌زده تشدید کند.
"نبیل العوضی" و "شافی العجمی" (حامی جبهه النصره) هر دو تبعه کویت که در فهرست سیاه ایالات متحده و سازمان ملل به عنوان تامین کنندگان مالی تروریسم قرار گرفته‌اند، از این بنیاد برای تامین مالی گروه‌های تروریستی استفاده کرده‌اند. "شافی العجمی" از دریافت ۵۲ هزار دلار از آن بنیاد برای "آماده سازی مجاهدین" در سوریه به طور علنی سخن گفته بود و به آن مباهات می‌کرد.
"عرب ویکلی" گزارش داده بود که "مجموع پولی که بنیاد "شیخ ثانی بن عبدالله" برای خدمات بشردوستانه به سلفی‌های تکفیری سوری ارائه کرده خیره کننده بوده است. تخمین زده می‌شود که حدود ۱۳۰ میلیون دلار سلاح و تدارکات برای آنان در سوریه تحت پوشش کمک‌های بشردوستانه ارسال شده باشد."
"عرب ویکلی" همچنین نوشته بود که "شواهد دیگری وجود دارند که نشان می‌دهند آن بنیاد برای تراکنش‌های خود از دو بانک "الریان" و "بانک اسلامی قطر" استفاده کرده که هر دو بانک با شکایت‌های مرتبط با فساد مواجه بوده‌اند. در مورد بانک الریان شعبه آن بانک در بریتانیا به دلیل پولشویی و تامین مالی تروریسم مورد تحقیق قرار گرفته است".
ارزیابی‌های صورت گرفته نشان می‌دهند که بنیاد شیخ ثانی بن عبدالله در سودان برای تسلیح جنگجویان در دارفور که توسط اخوان المسلمین هدایت می‌شوند ۳۷ میلیون دلار هزینه کرده است. از همین رو کشور‌های عربی همسایه قطر آن بنیاد را به دلیل تامین مالی اخوان المسلمین در فهرست سیاه قرار داده‌اند.
"اندرو گیلیگان" روزنامه نگار بریتانیایی در گزارشی منتشر شده در سال ۲۰۱۴ میلادی با اشاره به فعالیت‌های آن بنیاد قطری آن موسسه را به تامین مالی داعش متهم کرده بود. او به نقل از یک دیپلمات غربی نوشته بود: "هشت تا دوازده شخصیت کلیدی در قطر حضور دارند که میلیون‌ها پوند برای نیرو‌های به اصطلاح جهادی جمع‌آوری می‌کنند. حتی تلاش زیادی برای ساکت ماندن در مورد آن وجود ندارد". از همین رو، عربستان سعودی، امارات، مصر و بحرین روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود را با قطر در تاریخ ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷ میلادی به اتهام حمایت آن کشور از گروه‌های تروریستی در سراسر منطقه قطع کردند.
هم چنین، گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهند که بنیاد "شیخ ثانی بن عبدالله" در ادلب سوریه زمانی که کنترل آنجا به دست نیرو‌های مخالف اسد افتاده بود به پروژه‌های میلیون دلاری در آن منطقه در سوریه کمک مالی ارائه کرده بود. احرار الشام، جیش الفتح، و جبهه النصره وابسته به القاعده، همگی در زمان حضور نیرو‌های آن بنیاد در ادلب حضور داشتند و فعال بودند. "شافی العجمی" جمع آوری کننده کمک‌های مالی جبهه النصره در همان زمان از کمک کنندگان خواسته بود که وجوه شان را برای بنیاد شیخ ثانی بن عبدالله ارسال کنند. هم چنین، او در جشنواره رمضان آن بنیاد شرکت کرد.
بنیادی که در مظان اتهام میزبانی از حامیان القاعده است
هم چنین، آن بنیاد در مظان اتهام میزبانی از حامیان القاعده بوده و فعالیت‌های آنان را برای جمع آوری پول تسهیل کرده است. برای مثال، "خلیفه محمد ترکی السبیعی" یکی از حامیان میلیاردر آن سازمان در دوحه از سال ۲۰۰۸ میلادی به دلیل حمایت مالی از القاعده از جمله از "خالد شیخ محمد" مغز متفکر حملات ۱۱ سپتامبر علیه آمریکا در فهرست تحریمی آن کشور و سازمان ملل قرار گرفته است. سبیعی که در قطر حضور دارد علیرغم آن که نامش در سال ۲۰۰۸ در فهرست تروریستی قرار گرفت به فعالیت‌های خود در حمایت از القاعده ادامه داد. طبق بیانیه وزارت خزانه داری ایالات متحده، او در اواسط سال ۲۰۱۲ صد‌ها هزار دلار و یورو برای القاعده در پاکستان ارسال کرد. هم چنین، او در سال ۲۰۱۳ میلادی به جبهه النصره کمک مالی ارائه کرد. گزارش‌ها نشان می‌دهند بنیاد "شیخ ثانی بن عبدالله" در حدود ۱۳۰ میلیون دلار به جبهه النصره حمایت مالی ارائه داده بود.
سبیعی در ماه مه ۲۰۱۳ در یک ویدئوی جمع آوری کمک مالی ظاهر شد که در آن کمک‌های مالی برای گروه‌های به اصطلاح جهادی سوری درخواست می‌کرد. گزارش‌های رسانه‌های محلی نشان می‌دهند که او پیش‌تر در بانک مرکزی قطر مشغول به کار بوده است. او ریاست دفتر برنامه‌های مدیریت نهادی در Barwa Group، یک شرکت املاک و مستغلات مستقر در دوحه را نیز برعهده داشته است.
بنیاد خیریه شیخ عید (عید الخیریه)؛ بازوی پنهان قطر در اروپا در پوشش مسجدسازی
بنیاد خیریه شیخ عید بن محمد آل ثانی خود را یک سازمان بشردوستانه قطری معرفی کرده که به فکر "رفاه مردم در قطر و خارج از آن کشور" است. این بنیاد در سال ۱۹۹۵ میلادی تاسیس شده است. این بنیاد اقدامات خود را در همکاری با سازمان ملل متحد در راستای "ریشه کن کردن فقر و گرسنگی، حفظ سلامتی و بهبود کیفیت آموزش و برابری، تامین آب پاک و تلاش برای حفظ محیط زیست با سرمایه گذاری در انرژی پاک، ایجاد فرصت‌های شغلی، کمک به صنایع، ایجاد و توسعه زیرساخت ها، ریشه کن کردن تبعیض نژادی و ایجاد جوامع زنده پایدار، بازیافت، گسترش زندگی سبز، و گسترش فرهنگ صلح و مدارا" معرفی کرده است. آن بنیاد مجموعاً ۴.۵ میلیون دلار برای حمایت از پناهندگان در بنگلادش و لبنان و همچنین آوارگان داخلی در یمن و عراق هزینه کرده است. آن بنیاد هم چنین اشاره کرده که به پناهجویان مسلمان در میانمار کمک کرده است.
با این وجود، گزارش‌هایی وجود دارند مبنی بر آن که این موسسه خیریه بازوی پنهان و پوششی برای اقدامات قطر در اروپاست و بنیاد خیریه شیخ عید از سوی آژانس درآمد کانادا به حمایت از تروریسم متهم شده است. آن بنیاد در سال ۲۰۱۶ قرارداد ساخت ۳۳۵ مسجد در ۱۷ کشور جهان را به دست آورد. اسناد فاش شده تأیید می‌کنند که تعدادی از سازمان‌های اسلامی مستقر در کانادا بیش از یک دهه است که به طور مستقیم از این بنیاد حمایت مالی دریافت کرده‌اند. دست کم هشت نهاد کانادایی از تلاش‌های به ظاهر بشردوستانه این بنیاد از جمله مرکز اسلامی صلاح‌الدین، جامعه اسلامی بریتیش کلمبیا، مرکز ابوهریره و انجمن مسلمانان السُنه بهره‌مند شده‌اند.
