با مخالفت روز جمعهٔ (۲۶ سپتامبر/ ۴ مهر) اکثریت اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد با پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه برای به تعویق انداختن بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، قطعنامه ۲۲۳۱ که در سال ۲۰۱۵ صادر شده و با تایید برجام تحریم‌های پیشین را لغو کرده بود، از روز یکشنبه بی‌اثر شد و جای خود را به مجموعه قطعنامه‌ها و تحریم‌های مندرج در آنها داد که طی سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ صادر و تصویب شده بودند.

۱.قطعنامه ۱۶۹۶

در تاریخ ۳۱ ژوئیه ۲۰۰۶، شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه ۱۶۹۶ را براساس ماده ۴۰ منشور ملل متحد تصویب کرد. چهارده کشور از جمله چین و روسیه به این قطعنامه رای مثبت دادند و تنها قطر با آن مخالفت کرد.

این قطعنامه که نخستین مصوبه شورای امنیت درباره برنامه هسته‌ای ایران بود، شامل تحریم‌ها نبود، اما زمینه‌ساز تصویب قطعنامه‌های تحریمی بعدی شد. به‌طور مشخص، این قطعنامه:

• از ایران خواست تمامی فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و بازفرآوری سوخت هسته‌ای، شامل تحقیق و توسعه، را متوقف کند و تأیید آن توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت گیرد.

• از ایران خواست تا به اقدامات تعیین‌شده در قطعنامه‌ای که توسط هیئت‌مدیره آژانس تصویب شده بود، پایبند باشد.

• از کشورها خواست مطابق قوانین داخلی و قوانین بین‌المللی، «مراقبت لازم را به عمل آورده و از انتقال هرگونه کالا، مواد، تجهیزات و فناوری که ممکن است به فعالیت‌های غنی‌سازی و بازپرداخت سوخت هسته‌ای ایران و برنامه‌های موشکی آن کمک کند، جلوگیری کنند.»

این قطعنامه به ایران هشدار داد که در صورت عدم رعایت مفاد آن تا ۳۱ اوت ۲۰۰۶، ممکن است با اقدامات تنبیهی شورای امنیت، از جمله تحریم‌های اقتصادی، مواجه شود.

۲.قطعنامه ۱۷۳۷

در تاریخ ۲۳ دسامبر ۲۰۰۶، شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه ۱۷۳۷ را به‌طور اتفاق‌آرا (شامل رای مثبت روسیه و چین) براساس ماده ۴۱ منشور ملل متحد تصویب کرد. این اقدام در واکنش به عدم اجرای مفاد قطعنامه ۱۶۹۶ توسط ایران صورت گرفت.

👈مطالب بیشتر در سایت یورونیوز

این قطعنامه تأکیدات اصلی قطعنامه ۱۶۹۶ را بازتاب داد و از ایران خواست تا فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم و بازپرداخت سوخت هسته‌ای را متوقف کرده و اقدامات دیگری برای ایجاد اعتماد انجام دهد. علاوه بر این، قطعنامه ۱۷۳۷:

• ایران را موظف کرد تا کار بر روی پروژه‌های راکتور آب سنگین خود را متوقف کند (قطعنامه قبلی تنها خواستار بازنگری در این پروژه‌ها شده بود.)

• از ایران خواست تا پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تصویب کند.

این قطعنامه تحریم‌هایی را نیز علیه دولت ایران و همچنین افراد و نهادهای ایرانی که در حمایت از فعالیت‌های مرتبط با گسترش برنامه هسته‌ای ایران مشارکت داشتند، اعمال کرد.

۳.قطعنامه ۱۷۴۷

در تاریخ ۲۴ مارس ۲۰۰۷، شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه ۱۷۴۷ را نیز به‌طور اتفاق‌آرا (شامل رای مثبت روسیه و چین) بر اساس ماده ۴۱ منشور ملل متحد تصویب کرد.

این قطعنامه به دلیل عدم اجرای دو قطعنامه قبلی توسط ایران تصویب شد. در آن از ایران خواسته شد تا اقدامات مورد نیاز هیئت‌مدیره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مندرج در قطعنامه ۱۷۳۷ را برای تأیید صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود انجام دهد. همچنین قطعنامه ۱۷۴۷ ایران را تشویق می‌کند تا پیشنهادات ژوئن ۲۰۰۶ را برای رسیدن به یک توافق جامع بلندمدت با گروه ۱+۵ بررسی کند.

این قطعنامه برخی تحریم‌های کلیدی قطعنامه ۱۷۳۷ را تکرار و تشدید کرد و همچنین تحریم‌های جدیدی را هم وضع کرد.

۴.قطعنامه ۱۸۰۳

در تاریخ ۳ مارس ۲۰۰۸، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ۱۸۰۳ را با ۱۴ رای موافق از ۱۵ عضو از جمله چین و روسیه به تصویب رساند. تنها اندونزی در رای‌گیری ممتنع بود و دلیل آن را «عدم قانع شدن از اثربخشی اعمال تحریم‌های جدید» علیه ایران اعلام کرد.

این قطعنامه در پاسخ به تصمیم ایران برای عدم اجرای هر یک از قطعنامه‌های پیشین به تصویب رسید و بار دیگر بر خواست شورای امنیت برای توقف برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران تأکید کرده و تهران را به رعایت توصیه‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) فرا می‌خواند.

قطعنامه ۱۸۰۳، تحریم‌های پیشین علیه افراد و نهادهای مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را تشدید کرد.