🔹پدیده‌ای که اگر از زاویه‌ روان‌شناسی اجتماعی و اندیشه‌ استعمارزدگی نگاه کنیم، به‌خوبی با توصیف آلبرت مِمی (نویسنده تونسی فرانسوی کتاب «چهره استعمارگر و چهره استعمارزده») از وضعیت استعمارزده انطباق دارد: «انسانی که از استعمارگر نفرت دارد، اما در ژرفای وجودش شیفته‌ اوست.»

🔹این دوگانگی در رفتار و گفتار رسمی تندروها به‌روشنی پیداست. آنان غرب را منبع فساد، ظلم و الحاد می‌خوانند، اما معیار سنجش قدرت و پیشرفت خود را همان شاخص‌های غربی قرار می‌دهند. از نظر آنان هر موفقیت علمی یا نظامی، زمانی معنا می‌یابد که بتواند با غرب رقابت کند؛ هر برتری فرهنگی، وقتی قابل افتخار است که غرب را پشت سر بگذارد. یعنی حتی در نفی غرب، درونِ منطق و داوری غرب زیست می‌کنند. نفی غرب به‌جای رهایی از آن، به تأیید پنهانِ مرجعیت غرب بدل می‌شود.

🔹تندروها محصول همین زخم تاریخی‌اند. از یک‌سو، واکنشی عصبی به احساس حقارت و از سوی دیگر، ناتوان از بازسازی اعتمادبه‌نفس فرهنگی و مستقل هستند. آنان برای رهایی از غرب، به دشمنی با آن پناه برده‌اند؛ اما دشمنی‌شان همان اندازه اصالت دارد که شیفتگی‌شان دارد.

🔹این وضعیت نوعی «درونی‌شدنِ تحقیر» است که با «خودبزرگ‌بینی» پوشانده می‌شود؛ حقارتی که می‌خواهد خود را با ادعای نجات جهان و رسالتی فراگیر تسکین دهد. در سطح روانی، چنین ترکیبی معمولاً به نا‌آرامی مزمن و پرخاشگری سیاسی می‌انجامد.

🔹پویش «هل من مبارز طلبیدن» که دو سال راه انداختند، ریشه در این تحلیل روانشناسانه دارد که چند میلیون امضا هم جمع کرد. روانشناسی تندروها می‌گوید که آمریکا و اسرائیل باید همیشه باشند تا «من» معنا یابم.

🔹این به معنای نفی عملکرد بناحق دیگری نیست، بلکه منطق تندروها را تحلیل می‌کند. این‌گونه است که «دیگرستیزی» نه سیاستی راهبردی که حتی در مواردی قابل‌فهم هم هست، بلکه سیاستی هویت‌ساز می‌شود؛ دشمن بیرونی به نگهبانِ انسجام درونی بدل می‌گردد.