همه به هم نگاه می‌کردند و هم‌زمان می‌دیدند که سالن دارد از حال عادی خارج می‌شود. بیرون سالن آقای آتابای با یکی از مسئولان کویتی با تندی صحبت می‌کرد. دوربین‌چی تلویزیون کویت جلو آمده بود و مرتب به تعداد جمعیت اضافه می‌شد. همه حیرت‌زده به دنبال کسی بودند که شرح دهد چه اتفاقی کامبیز آتابای آرام را چنین به خشم آورده است. سرانجام آمدوشد مقام‌های کویتی و پوزش‌خواهی از آتابای و سپس بیرون بردن نقشه‌، معما را حل کرد.

کویتی‌ها زیر فشار عراق نقشه‌ای مجعول در سالن نشست نصب کرده بودند که نام خلیج همیشه فارس بر پهنه‌اش ع‌رب‌ی شده بود. کامبیز آتابای با تهدید به ترک نشست، کویتی‌ها را واداشت ضمن پوزش، بلافاصله نقشه را بردارند.

شاید این کار در نگاه بعضی، درخور ستایش و تقدیر نباشد، برای من اما هست. فرزند ابوالفتح آتابای در یک نشست بین‌المللی طاقت نمی‌آورد دریای میهنش را نامی دیگر تهدید کند. او پرورش‌یافته عصری بود که عظمت و شکوه ایران با اخلاق پیوند خورده بود. اسب و دشت با هویتش پیوند خورده بود. اینکه فارغ‌التحصیل سنت هرست بود، هرگز هویت ایرانی او را کمرنگ نکرد. پدرش نیز چنین بود و این اخلاق و باور در خون نسل‌ها جاری بود.

در خانه دکتر امینی، او که در قلب مرکز تصمیم‌گیری قرار داشت، از من روزنامه‌نگار ۲۰ و اندی ساله مصلحت‌جویی می‌کرد. او پیش از ظهور سید روح‌الله مصطفوی کشمیری ملقب به خمینی در خاک وطن، همراه با خاندان سلطنتی پهلوی که عاشقانه دوستشان داشت، خانه پدری را ترک گفت. گزیری نداشت. او و پدرش بدون شک جزو گروهی بودند که یک سرش به رحیمی و خسروداد و بدره‌ای و نادر جهانبانی وصل می‌شد و سر دیگر با بیگلری و عاملی طهرانی و حجت کاشانی و امینی افشار در پیوند بود.

لندن را دوست داشت. همین که شهر دوران تحصیل و نوجوانی‌اش بود، کفایت می‌کرد تا دلبسته مه و وست‌مینستر و تئاتر «تله موش» آگاتا کریستی باشد. در لندن دوستانی داشت که هزارساله‌شان می‌خواند. مثل ابراهیم گلستان که شعر را به نثرش آمیخته بود. این بار که آمد، جلو تدگالری قرار گذاشتیم. با گلستان آمد. تمام نقاشی‌ها را می‌بلعید. به تابلوهای اسب و سوار، کوه و آسمان و خاک دلبسته بود و به‌دفعات تماشایشان می‌کرد. دلبستگی‌اش به فوتبال طبیعی بود و رجزخوانی‌هایش با همکار عزیزم، جمال بزرگ‌زاده ، با هر نوسانی در دو تیم چلسی و من یونایتد، گاه باب مطایباتی پرحرارت را باز می‌کرد که شنیدنی بود.

او مسئولیت‌هایی در دربار شاهنشاهی برعهده داشت و در عرصه ورزش نیز صاحب مسئولیت‌های کلان بود، اما آنچه طی ۴۷ سال در مصاحبت با شهبانوی گرامی و اداره دفتر ایشان انجام داد، بدون تردید از ماندنی‌ترین فصل‌های زندگی‌اش شد. او در روز، پاسخ نامه‌های بسیار و در سال‌های اخیر، پاسخ ایمیل‌های بسیاری را مطابق نظر شهبانو تنظیم و ارسال می‌کرد و من می‌دانم چه بسیار دردمندانی در خانه پدری به لطف دقت و عشق کامبیز، پاسخ‌های مناسب و امیدوارکننده دریافت می‌کردند.

در همین ستون، مقاله‌ای نوشته بودم درباره فاسدانی که به قدرت و دولت رسیده‌اند و خدای را بنده نیستند. مقاله‌ها را برایش می‌فرستادم. با محبت می‌خواند و گاه اظهارنظر می‌کرد. در باب این نوشته من، نظری کوتاه فرستاد با این مضمون که «دوست عزیز، شما عربی می‌دانید و بهتر از من از معنای الناس علی دین ملوکهم سر در می‌آورید. وقتی یک منبری درجه چهار زمامدار کشور ما می‌شود، به گمانتان بزرگمهر حکیم و حسنک وزیر و خواجه رشید فضل‌الله و قوام‌السلطنه در مجاورت او خواهند بود؟»

کامبیز آتابای با رفتنش، بدون شک سنگینی یک غم ماندگار را برای دوستانش و در صدر همه، شهبانوی گرامی و خاندان پهلوی به جا گذاشت. ما همه می‌رویم و این یک حکم ابدی است، اما چگونه می‌رویم و چه از خود به یادگار می‌گذاریم، وقتی آخرین سطر از کتاب بسته ما خواهد شد.

کامبیز آتابای عمری به نسبت کامل داشت. ۸۶ ساله شد. این آرزوی شمار کثیری از انسان‌ها است که به سن برسند، اما او با فصل‌های درخشان عمرش، حتی طولانی‌تر از ۸۶ سال زندگی کرد. او به این بیت وفادار ماند که «حدیث نیک و بد ما نوشته خواهد شد/ زمانه را قلم و دفتری و دیوانی است»

از آن همه انسان‌هایی که می‌شناختم، بسیاری‌شان رفته‌اند، اما تنها با یاد شماری اندک، دل و دیده می‌گرید. کامبیز یکی از آن‌ها است. به یاد دیدارمان می‌افتم. این بار در نیویورک. نیما، پسرم، صاحب باران، دخترش، شده بود. در نیویورک که بودیم، زنگ زدم و به دعوتش به کافه والدروف رفتم. نیویورک را هم مثل لندن دوست داشت. گفت: چرا «روزگار نو» تعطیل شد؟ شرحی دادمش. یک‌باره گفت: خدا کند «ایران‌شناسی» بماند و بعد دیدم با چه مهری نشریات فرهنگی مثل «ایران شناسی» و «ایران نامه» و «رهاورد» را دنبال می‌کند. پرسیدم: آیا فرصت خواندن این همه را دارید؟ گفت: بی خواندن و دیدن، عمر چه معنایی دارد؟

۸۶ سال دید و خواند.عمری از این پربرتر؟