جمال ميرصادقی: ترجمه‌هايی که از ادبيات ما انجام شده، بيشتر رابطه‌يی بوده است، ايسنا

- بسياری از آثاری که از ادبيات ما ترجمه می‌شوند، آثار دست چندم هستند

خبرگزاری دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب - ادبيات

به‌گفته جمال ميرصادقی، اکثر آثاری که از ادبيات ايران در جهان ترجمه شده، بيشتر جنبه رابطه‌يی داشته و اثری از نويسنده دست چندم است که نماينده مناسبی برای ادبيات ما نمی‌تواند باشد.

اين داستان‌نويس در ادامه گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، تصريح کرد: کشورهای ديگر ادبياتشان را جزو سرمايه‌های ملی می‌دانند و نويسندگان نيز جزو اين سرمايه محسوب می‌شوند. مثلا ترکيه زمان آتاتورک؛ که توجه به نويسندگان خارجی بيشتر از نويسندگان داخلی بود، برای جهانی کردن ادبياتش دارالترجمه‌هايی تاسيس کرد و آثار باارزشش را به فرانسه ترجمه کرده و اين باعث شد اين آثار خوانده شود و وقتی متوجه ارزش آن شدند، به زبان‌های ديگر هم ترجمه شدند.

وی افزود: اين‌گونه بود که بعد از پيوستن ترکيه به قانون کپی‌رايت، تبادل فرهنگی اين کشور با کشورهای ديگر برقرار شد و اين باعث شناخته شدن ادبيات اين کشور در دنيا شد.

ميرصادقی با اشاره به "بوف کور" به عنوان تنها رمانی از ادبيات ما که به زبان‌های گوناگونی ترجمه شده است، آن‌را يک استثنا در ادبيات‌مان دانست و ادامه داد: اين رمان تنها رمانی از ماست که جنبه جهانی يافته است؛ زيرا در زمينه‌ای رفته که تنها خصوصيت ملی را ندارد، بلکه بسياری از خصوصيات ديگر را که يک رمان بايد دارا باشد را دارد.

وی تصريح کرد: ادبيات، اول بايد ولايتی و بعد، ايالتی باشد؛ يعنی ابتدا بايد در خود کشور مورد استقبال قرار گيرد، بعد جهانی شود. نمونه اين موضوع، ادبيات آمريکای‌ لاتين است که ابتدا در آن‌جا مورد توجه قرار گرفت، سپس جهانی شد.

او اظهار داشت: ادبيات داستانی ما در کشور خودمان چندان فروش ندارد، چگونه می‌خواهيم که در دنيا با استقبال مواجه شود؟ وقتی که اثری ترجمه می‌شود، در اثر رابطه است که نمی‌تواند نماينده مناسبی برای ادبيات ما باشد. به اين دليل آثار ترجمه شده از ما، خوانده و فراموش می‌شوند. مانند "بوف کور" نيست که ترجمه و ماندگار شود.

اين داستان‌نويس همچنين متذکر شد: گاهی فکر می‌کنند که با ترجمه کردن اثری، آن اثر جهانی خواهد شد؛ در حالی که بعضی از آثار که ترجمه می‌شود، در ۳۰۰ يا ۴۰۰ نسخه منتشر شده و برای دانشجويان استفاده می‌شود و جنبه عام پيدا نمی‌کند؛ بنابراين ترجمه اثر، آن‌را جهانی نخواهد کرد.

وی دليل ديگری را که آثار ترجمه شده ايرانی با استقبال چندانی مواجه نمی‌شوند، ترجمه ضعيف آن عنوان کرد و گفت: بسياری از آثار که به زبان خارجی ترجمه شده‌اند، در حد بسيار پايينی هستند؛ درنتيجه اين ترجمه‌های ضعيف خوانده نمی‌شوند.

ميرصادقی همچنين معتقد است: ما در حد جهانی نتوانستيم در زمينه رمان شاهکار خلق کنيم و هنوز رمان جهانی که مورد توجه دنيا قرار گيرد، غير از "بوف کور" نداريم.

وی گفت: يک رمان به دلايل گوناگون مورد توجه دنيا قرار می‌گيرد؛ يکی به دليل اين‌که فرهنگ يک کشور را نشان می‌دهد و ديگری به دليل به تصوير کشيدن مساله انسانی است که جنبه عام دارد و ديگر اين‌که داستان از نظر تکنيک بسيار قوی باشد. اگر داستانی اين خصوصيات را داشته باشد، هم در کشور خود و هم در کشورهای ديگر مورد توجه قرار خواهد گرفت.

اين داستان‌نويس پيشکسوت در عين حال اعتقاد دارد که ما در زمينه داستان کوتاه توانستيم توجه جهان را جلب کنيم. بسياری از داستان‌ کوتاه‌ های ما که ترجمه شده‌، با استقبال جهانی هم مواجه شده‌اند؛ زيرا داستان‌های کوتاه ما حدی از تعالی را در خود دارند.

او در پايان يادآور شد: ما نبايد انتظار داشته باشيم که ادبيات ما به اين زودی‌ها جهانی شود؛ زيرا ما هنوز به اندازه ادبيات خيلی از جاهای ديگر پيشرفت نداشته‌ايم. ادبيات ما وقتی با اين حد از سانسور مواجه است، طبيعی است که جهان از آن استقبال نکند.