مادر دانشجوی اميرکبير پس از دريافت لوح تقدير کميته پيگيری بازداشتهای خودسرانه از دست باقی:
تا کجا بار ظلم را بر فرزندان مظلوممان تحمل کنيم
به دعوت کميته پيگيری بازداشتهای خودسرانه جمعی از فعالان سياسی، اجتماعی، فرهنگی، دانشجويی و کارگری روز سهشنبه ۲۷ فروردين ماه ۱۳۸۷ گرد هم آمدند تا از مقام زندانيان سياسی و عقيدتی و همچنين خانوادههای آنان تجليل کنند. اين جلسه که با پايان مرخصی عمادالدين باقی و بازگشت اين فعال حقوقبشر به زندان همزمان شده بود، باعث شد تا کميته پيگيری بازداشتهای خودسرانه منزل عمادالدين باقی را برای برگزاری اين نشست انتخاب کنند.
به اين ترتيب شخصيتهای سياسی، فرهنگی، کارگری و دانشجويی و همچنين خانوادههای زندانيان از وضعيت موجود و اقداماتی که تاکنون در خصوص زندانيان انجام شده سخن گفتند.
اما اين جلسه با جلسات گذشته تفاوتی داشت. اهدای لوح سپاس مادران کميته پيگيری بازداشتهای خودسرانه به خانم پروين تاجيک مادر احسان منصوری يکی از سه دانشجوی دانشگاه اميرکبير که در زندان به سر میبرند، وجه مميزه اين جلسه بود. اين اقدام براساس تصميم اين کميته و در چارچوب فعاليتهايش مبنی بر تجليل از مادران زندانيان سياسی به عمل میآيد. به همين جهت لوحی را تدارک ديده است.
بنابراين کميته در آخرين جلسه خود تصميم گرفت تا اين لوح را در اين دوره به مادر احسان منصوری يکی از سه دانشجوی دانشگاه اميرکبير که در طول يکسال گذشته و در دوران بازداشت موقت فرزندش پيگير وضعيت او و ديگر همکلاسیهای زندانی فرزندش بوده است، تقديم کند.
خانوادههای اين سه دانشجو بهرغم فشار و تهديدهای دستگاههای امنيتی در طول سال گذشته به هيچ وجه از نظرات خود مبنی بر بیگناهی فرزندانشان کوتاه نيامدند. بدين ترتيب کميته پيگيری بازداشتهای خودسرانه به يکی از وظايف خود مبنی بر حمايت از افرادی که برخلاف موازين حقوق بشر در معرض بازداشت و زندان هستند، عمل کرد. مجيد توکلی، احمد قصابان و احسان منصوری سه دانشجويی بودند که در ابتدای سال گذشته بازداشت شدند و از آن تاريخ تاکنون در زندان به سر میبرند.
عليرضا جمشيدی سخنگوی قوه قضائيه صبح همين روز از محکوميت اين سه دانشجو توسط دادگاه تجديدنظر استان خبر داد. مسئلهای که باعث شد تا مادر احسان منصوری شرح مختصری از ماجرا و چگونگی صدور حکم دادگاه تجديد نظر پس از تبرئه دادگاه عمومی و اعتراض معاونت امنيت دادستان تهران را به اطلاع حاضران برساند. لزوم ترويج ارزشهايی که زندانيان سياسی و عقيدتی مدافع آن بودهاند باعث شد تا سعيد مدنی از محمد ملکی اولين رئيس دانشگاه تهران پس از پيروزی انقلاب ۵۷ بخواهد تا ديدگاههای خود را بيان کند.
محمد ملکی در اين نشست که قبل از بازگشت باقی به زندان اوين انجام میشد به دختران باقی که نگران پدر هستند اشاره کرد. بنابراين قطعه شعری را که در سال ۱۳۶۰ برای دخترش در دوران زندانی بودنش در زندان اوين سروده بود به دختران اين فعال حقوق بشر تقديم کرد. «گناه عمادالدين باقی و امثال او که به خاطر عقيده و ديدگاههای خود در زندان به سر میبرند چيست؟» سوالی بود که محمد ملکی مطرح کرد. بنابراين هاشم آقاجری استاد تاريخ دانشگاه از همين نکته سخن خود را آغاز کرد.
زندانيان سياسی بهترين سند برای نقض ادعای حاکميت
هاشم آقاجری در اين نشست گفت: بزرگترين جرم آقای باقی و امثال او دفاع از اصولی است که بعضا خود حاکمان ايران نيز در عرصه خارجی مدعی آن هستند.
او گفت: در جامعهای که حاکمانش حقوق و ارزشهای انسانی را برنمیتابند، پايبندی به اين حقوق بزرگترين جرم است. براين اساس آقاجری نتيجه گرفت که وجود امثال باقی بهترين سند برای نقش برآب کردن ادعای حاکمان ايران است.
او گفت: وجود حتی يک زندانی سياسی و عقيدتی که در زندان تنها جرمشان گفتن و نوشتن است برای محکوميت حاکميت ايران کافی است.
آقاجری همچنين وجود زندانيان سياسی و عقيدتی را ناقض قانون اساسی ايران که حاکميت مشروعيت خود را از آن میگيرد، عنوان کرد.
او در بخش ديگری از سخنان خود با اشاره به سکوت ظاهری اجتماعی و تودهای و هزينههايی که شخصيتهای سياسی و فرهنگی در اين دوران و با يک فاصله زمانی با مردم میپردازند، گفت که حاکمان ايران نبايد دارای سوءتفاهم شوند که امثال آقای باقی محدود به خودشان میشوند. اگرچه در شرايط سرکوب اين واکنشها فروخفته میشود اما روزی اين فروخفتگیها سر بلند خواهد کرد و حقخواهی زندانيان سياسی از يک کنش محدود بسط پيدا خواهد کرد.
تاکيد آقاجری بر اين نکته که زندانيان سياسی و عقيدتی تاوان آزادیخواهی و حقطلبی يک ملت را میدهند، زمينهساز اين مسئله شد تا از زندانيان کرد و خانوادههای آنان تجليل شود. هموطنانی که سال گذشته در سوگ مرگ مشکوک نصرالله لطفاللهی دانشجوی کرد در زندان سنندج به سر بردهاند. به اين ترتيب عمار گلی برادر ياسر گلی از فعالان کرد که اينک در زندان به سر میبرد پيامی را از سوی جمعی از زندانيان سياسی سنندج قرائت کرد.
پيام جمعی از زندانيان سياسی سنندج
پيام جمعی از زندانيان سياسی سنندج کوتاه بود: «استقرار دموکراسی ارزش هرگونه هزينهای را دارد. ما زندانيان سياسی سنندج برای پرداخت هرگونه هزينهای آمادهايم.» به اين ترتيب حبيبالله پيمان سخنان خود را با ابزار تاسف از شرايطی آغاز کرد که تحمل شنيدن سادهترين انتقادات فکری، سياسی و اجتماعی وجود ندارد.
بر تار عنکبوت تکيه کردهاند
حبيبالله پيمان در سخنان خود به تلاش آنهايی که سعی میکنند با ايجاد هراس کوششهای صاحبنظران حوزه نديشه را بیثمره جلوه دهند اشاره کرد و گفت که آنان میخواهند با تحميل هزينههای سنگين که هيچ تناسبی با اقدامات فعالان آزادیخواه ندارد و همچنين با محدود کردن رسانهها برای انتقال پيام آنان اعلام کنند که در جامعه اين فعالان تنها هستند.
پيمان در ادامه اين ديدگاه را براساس رويدادهای تاريخی سطحی دانست. او با تاکيد بر اينکه آنچه ماندنی است، حقيقت است، اين سوال را مطرح کرد: آيا با گذشت زمان، انديشه آزادیخواهی در قلب نسلهای آينده تداوم پيدا کرده است يا آثار قدرتهای مسلط؟
پيمان گفت اگر قدرتهای مسلط که دستاورد آنها تخريب و آثار سوء از آسيبهای اجتماعی است، نگاه تاريخی داشتند میفهميدند که بر تار عنکبوتی که سست و ناپايدار است. تکيه دارند. براين اساس او خطاب به خانواده زندانيان سياسی و عقيدتی گفت که اين نکته در ذهن شما ايجاد نشود که با اين همه هزينه، چشماندازی از آزادی نيست چرا که اگر نگاه تاريخی داشته باشيم میبينيم که چنين نيست، يک روزی در اين مملکت استبداد مطلق بود اما امروز اينگونه نيست. امروز مردم آزادی و ضرورت آن را در وجودشان حس میکنند، اختلاف طبقاتی را تجربه میکنند.
بر اين اساس او نتيجه گرفت که جامعه با صبوری و کار خلاق ساخته میشود و اين همه آسيب نمیتواند پايدار بماند.
نکتهای که پيمان به عنوان نتيجه مطرح کرد با تجليل از محمود صالحی فعال حوزه کارگری از سوی جمع همراه شد. به اين ترتيب از جلال جلالیزاده به عنوان نماينده جامعه کرد دعوت شد تا او نيز سخن بگويد.
او سخنان خود را که با حضور خانواده محمدصادق کبودوند روزنامهنگار کرد همراه شده بود با اين گفته علامه مفتیزاده که «انسان آزاد چه در زندان باشد و چه در بيرون از زندان آزاد است» آغاز کرد.
تجليل جلال جلالیزاده از عمادالدين باقی
جلال جلالیزاده با اشاره به عملکرد عمادالدين باقی در تاسيس انجمن حمايت از حقوق زندانيان گفت که تجليل از باقی تجليل از انسانيت است.
او با بيان اينکه شخصيتهای سياسی و فرهنگی را بايد از عملکردشان شناخت گفت که حيف است در کارنامه جمهوری اسلامی زندانی بودن امثال آقای باقی به خاطر دفاع از آزادی و مساوات ثبت شود.
موضوعی که آذر منصوری مسوول کميته حقوق بشر جبهه مشارکت نيز بر آن تاکيد کرد اين بود که: «بازداشت فعالان سياسی و فرهنگی جفا به جامعه است.»
پروژه جديد مخالفان آزادی و آگاهی
آذر منصوری در ابتدای سخنان خود پس از آنکه از بازگرداندن عمادالدين باقی به زندان اوين ابراز تاسف کرد به حکم صادره برای سه دانشجوی دانشگاه اميرکبير توسط دادگاه تجديدنظر استان تهران اشاره کرد. او همچنين زندانی کردن حجتالاسلام هادی قابل را غيرمنصفانه ارزيابی کرد.
بر اين اساس او وقوع اتفاقات ناخوشايندی را برای فعالان سياسی در آينده پيشبينی کرد. منصوری گفت: مخالفان آزادی و آگاهی پروژه جدیای را در دستور کار خود قرار دادهاند و آن بالا بردن هزينه هر نوع فعاليت سياسی در کشور است تا تنها عدهای معدود وارد فعاليت سياسی شوند.
او با بيان اينکه در شرايط بسيار سختی به سر میبريم گفت که شايد امثال باقی و قابل که خود را متعلق به اين نظام میدانند هرچقدر هم که زندانی شوند مخالف نظام نشوند اما بيم آن میرود گروه ديگری که جوان هستند و انتقاد هم دارند به سمت ديگری سوق پيدا کنند.
به اين ترتيب او خواستار تلاش در جهت آگاهیبخشی به جامعه شد تا در آن صورت بتوان هزينه کار سياسی را تغيير و کاهش داد؛ خواستهای که علی حاج قاسمعلی نيز بر آن تاکيد کرد. او در سخنان کوتاه خود بر اين نکته تاکيد کرد که حقوق بشر جزء منافع ملی تعريف میشود؛ تاکيدی که با سخنان عبدالله مومنی ادامه پيدا کرد.
حاکميت نگاه امنيتی در تصميمگيریها
عبدالله مومنی در سخنان خود با اشاره به بازداشت هادی قابل و خديجه مقدم در ابتدای سال جديد، آن را آغازی خوب برای حاکميت در برخورد با فعالان مدنی ندانست.
مومنی اين نوع رويکرد را به دليل حاکم شدن نگاه امنيتی در تصميمگيریهای مديران دانست که هرگونه اعتراض و انتقاد و پژوهش را به مثابه توطئه میانگارند.
او در ادامه تداوم اين برخورد را موجب ايجاد فاصله ميان حاکميت و ملت و افزايش اين فاصله ارزيابی کرد که نتيجه آن میتواند به بیاعتباری حاکميت نزد مردم بينجامد. مومنی در بخش ديگری از سخنان خود به عملکرد عمادالدين باقی در حمايت از حقوق زندانيان سياسی و غيرسياسی و تاسيس انجمن حمايت از حقوق زندانيان اشاره کرد و گفت که مجموعه فعاليتهای باقی و دستاوردهايی که اين اقدامات برای جامعه داشته کمتر از حضور در سياست نبوده است. بنابراين مومنی ايجاد محدوديت برای باقی را به دليل مشی او در راستای حقوق بشر عنوان کرد.
به اين ترتيب مومنی همکاری مشترک نيروهای مختلف عقيدتی در خصوص حقوق بشر را يک گام به جلو دانست، چرا که اين اتفاق نشان میدهد مسئله حقوق بشر فراتر از اختلاف عقيده است. از همين رو از مادر منصور اسالو رئيس هياتمديره سنديکای شرکت واحد دعوت شد تا او نيز چند کلامی از فرزند زندانی خود بگويد.
مادر اسالو: فرزندم حق خود را خواسته است
مادر منصور اسالو سخنان خود را با بيان سختیهايی که در سال گذشته بر کارگران واحد شده است، آغاز کرد. او از ۲۵ کارگر شرکت واحد سخن گفت که بيکار شدهاند.
مادر اسالو که فرزندش به پنج سال زندان محکوم شده است گفت که فرزندش به خاطر دفاع از کارگرانی در زندان به سر میبرد که حقوق ماهيانهشان ۱۳۰ هزار تومان در ماه بود و خود او هم ۱۸۰ هزار تومان دريافت میکرد.
او گفت که فرزندش حقطلبی کرده و حق خود را خواسته است، بنابراين نتيجه گرفت که فرزندش بیگناه است.
رنج مادران زندانيان سياسی، کارگری و عقيدتی باعث شد تا کميته پيگيری بازداشتهای خودسرانه از مادر احسان منصوری بخواهد تا به ذکر گوشههايی از اقدامات خانوادههای سه دانشجوی اميرکبير در طول يک سال گذشته بپردازد.
اجازه دهيد مجيد به شيراز رفته تا مادرش را پس از يک سال ببيند
مادر احسان منصوری با اشاره به اينکه يک سال از بازداشت مجيد توکلی، احمد قصابان و احسان منصوری سه دانشجوی دانشگاه اميرکبير میگذرد گفت که بعد از آنکه دادستانی تهران با يک اقدام ظلمی را بر فرزندان ما روا داشت، دادگستری استان تهران ادعا کرد که سعی میکند جلوی اين ظلم را بگيرد.
او گفت که روند رسيدگی به اين پرونده خوب پيش رفت در نهايت دادگاه عمومی تهران رای به برائت اين دانشجويان داد. او در ادامه گفت که بر اين اساس دادگاه عمومی ۸۰ ميليون تومان وثيقه برای فرزندانمان به دليل محکوميت در دادگاه انقلاب صادر کرد که متاسفانه از اجرای حکم جلوگيری کردند.
مادر احسان منصوری که به تغيير روند رسيدگی به پرونده پس از صدور حکم برائت توسط دادگاه عمومی تهران اشاره میکرد گفت که دادگستری استان تهران که قول داده بود جلوی ظلم را میگيرد از اين پس عقب نشست. او با بيان اينکه «نمیدانم ما فريب خورديم يا آنها»، گفت که يکی از معاونان دادگستری استان تهران گفته که نمیدانيد آن طرف چه خبر است، متاسفانه نمیگذارند.
او در بخش ديگری از سخنان خود با اشاره به تشکيل دادگاه تجديدنظر در ۲۸ بهمنماه سال گذشته گفت که در دادگاه بدوی نماينده دادستان نتوانسته بود دفاع کند. در دادگاه تجديدنظر هم نماينده دادستان حرفی نداشته است.
مادر احسان منصوری همچنين به تشکيل جلسه احتياط پس از گذشت روزها از تشکيل دادگاه تجديدنظر اشاره کرد؛ جلسهای که بدون حضور وکيل دانشجويان برگزار شده است.
تاجيک در پايان سخنان خود به نکتهای اشاره کرد: «من هفتهای يک بار فرزندم را از پشت شيشه میبينم اما مادر مجيد توکلی به دليل بيماری يک سال است که فرزندش را نديده است.»
از همين رو او گفت: حداقل اجازه دهيد مجيد به شيراز رفته و يکبار هم که شده مادر خود را ببيند.
«تا کجا بار ظلم را بر فرزندان مظلوممان تحمل کنيم»، پايانبخش سخنان اين مادر بود. به اين ترتيب عمادالدين باقی به نمايندگی از کميته پيگيری بازداشتهای خودسرانه و جمع حاضر «لوح سپاس از مادران» را به دليل پيگيری و استقامت مادر منصوری به او تقديم کرد.
قربانيان مضاعف
عمادالدين باقی که آخرين ساعات مرخصیاش را میگذراند نتوانست نگرانی خود را از بازداشت دانشجويان و ديگر فعالان سياسی پنهان کند. بنابراين او از زندانيان سياسی و عقيدتی ياد کرد که در ميان آنها برخی قربانی مضاعف هستند.
منظور باقی زندانيانی بودند که ناشناخته در شهرهای دورافتاده به دليل ابراز عقيده و نظر و فعاليت سياسی در زندان بهسر میبرند.
بر اين اساس او گفت که برخی از زندانيان اين شانس را دارند که اگر از نظر حقوق انسانی مورد ستم واقع می شوند، دست کم مورد توجه مردم و رسانه ها قرار می گيرند و افکار عمومی از آنها دفاع می کند. اما زندانيانی هم بوده اند که هم حقوقشان تضييع شده و هم کسی از حال و روز آنها با خبر نشده است و در واقع از دو سو قربانی شده اند
او با اشاره به برخی از شنيدههايش در زندان گفت: رنجی که يک مادر میکشد بيشتر از رنجی است که خود زندانی میکشد.
باقی در سخنان خود با تاکيد بر اينکه دعوای ما فقط بر سر اجرای قانون است، گفت: در همه جای دنيا حکومتها گريبان کسانی که قانون را نقض میکنند، میگيرند اما در اينجا برعکس است. ما بايد گريبان قدرتمندان را بگيريم که چرا قانون را نقض میکنيد.
به اين ترتيب عمادالدين باقی که در سهشنبه شب بيست و هفتم فروردينماه و در پايان مرخصی استعلاجی خود به سوی زندان اوين در حرکت بود خطاب به حاضران گفت: «دعوای ما دعوای قدرت نيست. ما میخواهيم به همين قوانين مصوب خودشان احترام بگذارند.»