 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
سفرنامه هنگامه شهيدي در جنگ عراق
« دولت در انتظار »
WWW.HengamehShahidi.com
[email protected]
پس از بيست و پنج روز مشقت و دوري از وطن تمام وجودم براي قدم گذاشتن داخل خاك ايران و ديدن خانواده پرمي كشيد و براي آن زمان لحظه شماري مي كردم اما در عين حال به اين نكته مي انديشيدم كه از روزي كه وارد عراق شدم تجربيات زيادي اندوختم كه ثبت هر كدام از آنها مي تواند در سالهاي آينده سندي از روزهاي عراق پس از جنگ باشد.برداشت من اينگونه بود كه از پس از سرنگوني صدام حسين توسط نيروهاي امريكايي و انگليسي بسياري از گروههاي مسلح براي پر كردن جاي خالي صدام در عراق عجله دارند و همانها هستند كه امنيت اين كشور را مورد تهديد قرار داده اند . علي رغم تسلط نيروهاي ائتلاف در شهرهاي عراق و ادعاي" جرج بوش" رييس جمهوري آمريكا مبني بر پايان يافتن جنگ در عراق ، "بغداد" هنوز هم يك شهر ناامن براي خبرنگاران و مردم محسوب ميشود و نيروهاي امريكايي و انگليسي از كنار اين امر بسيار بي تفاوت ميگذرند...
در ذهنم به روزهايي كه در عراق ديده ام بازمي گردم و آنها را مرور مي كنم ... در بغداد مقررات منع آمد و شد شبانه از سوي ارتش آمريكا براي جلوگيري از ادامه غارت و چپاول شهر وضع شده و از ساعت 9 شب به وقت محلي "حكومت نظامي" برقرار است . اين مقررات كه پيش از ورود من به اين شهر تا ساعت 6 بامداد برقرار بود اكنون در ساعت 30/4 صبح پايان ميابد... به هنگام گشت و گذار در شهر پيش از آنكه ويرانيها جلب نظر كند( كه از ديدگاه من تعداد آنها انگشت شمار است ) وحشت زدگي مردم كوچه و بازار و گلايه مندي آنان از ناامني شهر بيش از هر چيز ديگر نمود دارد تا جايي كه شادي سقوط "ديكتاتور قرن" در چهره مردم ديده نميشود و هراس از صدام حسين جاي خود را به ترس ازغارتگران داده است...در بغداد مردم در حالي چشم براه امنيت لازم براي زندگي شهري هستند كه هر روز و شب اموال منازل مسكوني و اماكن عمومي آنها غارت ميشود و با وجود حضور نيروهاي امريكايي در خيابانهاي اين شهر امنيت غايب بزرگ عرصه زندگي است ...در شبهاي بغداد ربودن زنان و دختران از كنار همسران و پدرانشان و خالي كردن جيب افراد پياده و سرقت خودروها و فرياد آنها امري عادي است . انفجارهاي شبانه و نا آراميهاي موجود باعث شده است بسياري از خانواده هاي عراقي با دلهره فرزندان خود را در مسير خانه به مدرسه و بالعكس همراهي كنند. هرج و مرج موجود حتي بر ترافيك شهر نيز تاثير گذاشته است و با توجه به عدم حضور فعال نيروهاي پليس رانندگان با سرپيچي از قوانين ضمن ايجاد ترافيك سنگين باعث بروز تصادفات زيادي شده اند. نياز به نيروهاي كمكي در اين شهر آشوب با حضور" پل برمر " مدير شهري جديد دولت بوش كه ماموريت اجراي برنامه هاي بازسازي عراق و برنامه هاي كمكي" پنتاگون "را بر عهده دارد همزمان شده و مسئوليت تثبيت امنيت در وضعيت كنوني عراق به دستور "بوش" كه بر عهده نيروهاي نظامي است با افزايش نيروهاي انساني اعزامي از واشنگتن بر عهده سربازان امريكايي حاضر در بغداد قرار گرفته كه تعداد آنها به 16 هزار نفر مي رسد. از اواسط ماه مي 200 تا 400 افسر پليس در بغداد مستقر شده اند كه اين تصميم به دليل عدم بازگشت كارمندان پليس به مقرهاي خود و بروز هرج و مرج و غارت و ناامني در پايتخت عراق اتخاذ شده است. به دليل از ميان رفتن اسناد دولتي در جريان غارتهاي پس از جنگ در عراق هيچ مامور پليسي داراي درجه قابل اعتماد نيست و اكنون هيچ افسر با سابقه پليسي كه قبل از سقوط صدام داراي چند ستاره بوده داراي هيچ مدركي براي اثبات سابقه خود نيست . دراين ميان بسياري از افراد مافوق امنيتي كه وجودشان ميتوانست تا حدي از بين رفتن اسناد را جبران كند عملا گريخته و در واقع هيچ منبعي براي اثبات سلسله مراتب اداري اشخاص وجود ندارد.اينگونه به نظر ميرسد كه همراه با رفتن "ديكتاتور" حافظه تاريخي و اداري عراقي ها نيز از بين رفته است. در حال حاضرتنها تعداد محدودي از خودروهاي پليس توسط اخلالگران آسيب نديده اند و اين مسئله به همراه عدم وجود نيروي انساني برقراري آرامش در بغداد را با مشكل روبرو كرده است . غارتگران در بغداد كه كار خود را با غارت موزه اين شهر و سرقت بانك "رافدين" و به آتش كشيدن آن آغاز كرده بودند به راحتي دست به غارت بيمارستانها و تجهيزات پزشكي زده و سلامتي مردم را در معرض تهديد قرار داده اند و در بسياري مناطق درگيري مسلحانه ميان صاحبان اموال و غارتگران رخ مي دهد و هنوز هم بيمارستانها، انبارهاي مواد غذايي و ادارات دولتي كه به تازگي گشوده شده اند با مشكل ناامني مواجه اند ...
با وجود آنكه براي بازگرداندن امنيت پس از سقوط صدام در عراق تلاش ميشود خيابانهاي بغداد شاهد خريد و فروش گسترده سلاح از سوي مردم است و تنها پنج دلار براي خريد اين وسيله مرگبار كافي است." سوق المريدي " تنها مكان خريد و فروش اسلحه نيست بلكه مكانهاي ديگري نيز براي اين كار وجود دارد .هر چند آمريكايي ها اين روزها خلع سلاح در بغداد را ابتدا از گروههاي سياسي نظير" سپاه بدر" و" كنگره ملي عراق" آغاز كرده اند اما بنا بر دستور نيروهاي ائتلاف شهروندان عراقي فقط ميتوانند اسلحه كمري و برخي از تفنگهاي خودكار را در خانه هاي خود نگهداري كنند و در صورت حمل اين سلاحها بايد مجوز داشته باشند.اينگونه به نظر ميرسد جمع آوري سلاحها از ميان عراقي ها بزرگترين چالشي است كه حكومت آينده عراق با آن روبرو خواهد بود. مسائلي مانند ادامه سرقت هاي مسلحانه و نبود تشكيلات امنيتي خاص در عراق و ادامه تيراندازي ها شهروندان عراقي را براي تسليم اسلحه خود به نيروهاي امريكايي ترغيب نميكند. مغازه داران پايتخت مجبور شده اند براي حفاظت از كالاهاي خود در برابر غارتگران دست به اسلحه بگيرند . مغازه ها در خيابانهاي مركزي بغداد بويژه در منطقه كراده (غرب دجله ) و خيابان "سعدون" بسته هستند و بيشتر كركره ها را پايين كشيده اند و مغازه داران با اسلحه مشغول مراقبت از اجناسشان ميباشند . اكثر آنها با كشيك دادن در اطراف مغازه هايشان و كسب اطمينان از اينكه فردي كه در اطراف مغازه اش پرسه ميزند مشتري واقعي است اجناس خود را به فروش ميرسانند. همراه با فروش سلاح بازار سياه ديگري نيز ايجاد شده كه در آن شناسنامه و گذرنامه و مدارك خاص به فروش ميرسد ...
اكنون بار ديگر "علي بابا" پس از ساليان متمادي به بغداد بازگشته است و باندهاي مافيايي كه به باندهاي" علي بابا" معروف هستند نه با "چهل دزد" كه با "چهل هزار دزد" بربغداد پايتخت عراق حكومت ميكنند و اينگونه كه پيداست گروههاي سرقت و جنايت كه بيشتر آنان از جنايتكاران حرفه اي عراق هستند براي حكومت در اين شهر از اشغالگران آمريكايي و انگليسي چراغ سبز دريافت كرده اند. نخستين مشكلي كه مردم عراق با ديدن هر خبرنگاري از جمله من مطرح ميكنند عدم امنيت و كنترل اين گروههاي جنايتكار است كه هر روز مردم در كوچه هاي بغداد شاهد رخدادهاي جنايتكارانه آنان هستند . "علي باباها" محلات و كوچه هاي بغداد را ميان خود تقسيم كرده اند و از تجاوز به ناموس و سرقت اموال وقتل مردم هيچ ابايي ندارند. ناامني در بغداد تا به حدي است كه اين باندها كه تا پيش از اين هنگام شب عمل ميكردند اكنون در روز براي تصاحب 100 دلار به روي مردم شهر اسلحه ميكشند و نماهايي از غرب و فيلمهاي وسترن را در شهر بغداد به نمايش ميگذارند. روزانه افراد زيادي در درگيريهاي مسلحانه اعضاي باندهاي سرقت هدف تيراندازي قرار گرفته و با اصابت گلوله زخمي ميشوند. باندهاي مافيايي صداي هر معترضي را با اعمال تروريستي كه از تازه ترين آنها پرتاب نارنجك به منازل يا محل كسب افراد است خاموش ميكنند .با وجود اينكه چارچوب سياستهاي جديد امنيتي "پل برمر" به سربازان آمريكايي اجازه داده است به سوي كساني كه دست به غارت و چپاول ميزنند تير اندازي كنند و در حاليكه افراد عادي قادرند اعضاي اين باندها را معرفي كنند اما به دليل ترس و وحشت از اينكه آنان از سوي اشغالگران پشتيباني ميشوند سكوت اختيار كرده اند...
هر چند كه شهرهاي مذهبي عراق از امنيت نسبي برخوردار است اما كنترل همه اين شهرها نيز شبها در اختيار افراد مسلح گروههاي سياسي رژيم سابق و باندهاي سرقت است. افكار عمومي عراق در مورد رفت و آمدهاي سران دولت قبلي عراق در سطح شهرها و اينكه نيروهاي امريكايي هيچ گونه اقدامي بر ضد آنان به عمل نمي آورند شگفت زده اند. دولتمردان قبلي عراق و برخي اعضاي ارشد حزب بعث كه نامشان در "بلك ليست 55 نفره كاخ سفيد" قرار نداشت به راحتي در خيابانهاي بغداد و ديگر شهرها تردد ميكنند و آنها نيز به نوعي ديگر به هدايت عمليات هاي تخريبي مشغولند. شبها شنيدن صداي تيراندازي امري عادي است و در برخي از عملياتها مخالفين سابق رژيم بعث توسط بعثي ها تصفيه ميشوند.حتي" قصي " پسر دوم صدام حسين با سازماندهي فرماندهان ارشد حزب بعث نظير" سرهنگ عبدالغفار" و "سرتيپ عبد حمود" دو تن از آجودانهاي مورد اعتماد صدام فرماندهي عمليات گسترده ربودن رهبران معارض عراقي و افراد شاخص را از راه دور تدارك مي بيند .با وجود اينكه ايجاد آتش سوزي در ساختمانهاي مهم عراق از جمله ساختمان دو وزارتخانه اطلاع رساني ، شوراهاي محلي و ديوان امور مالي عراق و تاسيسات سوق الجيشي اين كشور به دستگاههاي امنيت و اطلاعات رژيم سرنگون شده صدام حسين نسبت داده ميشود و عناصر بعثي سابق را به تلاش براي بر هم زدن امنيت و ثبات در بغداد متهم ميگردند اما برخي از منازل مسكوني عوامل رژيم سابق نيز همچنان توسط مهاجمان مورد تعرض و چپاول قرار ميگيرد و افراد ناشناس پس از كشتن ساكنان منازل مزبور آنها را به آتش ميكشند.به نظر ميرسد ناامني اجتماعي و هرج و مرج و غارت اموال دولتي در عراق حداقل در كوتاه مدت و تا زمان تحكيم حضور متجاوزان و سيطره كامل آنان بر عراق تداوم يابد. روند رو به رشد سرقت خودروها و افزايش درگيريها و غارت اموال عمومي و به آتش كشيده شدن مكانهاي دولتي و نيز مورد حمله و غارت قرار گرفتن كاخهاي صدام هر چند ممكن است نشانه هايي از ناتواني در برقراري امنيت در بغداد از سوي اشغالگران تلقي گردد اما بسياري از سرقتها از جمله كاخهاي صدام و موزه بغداد با نظارت امريكايي ها و در جهت منافع آنان انجام شده است. امريكايي ها كه چند هفته پيش از حمله به عراق فعاليتهاي مربوط به مبارزه با قاچاق و خريد و فروش غير قانوني آثار و اموال باستاني مربوط به منطقه خاورميانه را كاهش داده بودند اجازه دادند تا موزه تاريخي شهر و اشياي بي نظيرآن غارت شود و سپس به خريداري اين اموال پرداختند . آنها بعد از غارت موزه آثار گرانبها را با قيمت كم خريداري كرده و اكنون اين آثار با قيمتهاي گزاف در بازارهاي نيويورك و لندن و پاريس به فروش مي رسانند.بسياري ديگراز ويرانيها نيز با سازماندهي آنان با هدف نابودي تاسيسات زيربنايي اين كشور صورت گرفت تا بدينوسيله بتوانند با توجيه بازسازي اين تاسيسات مدت زمان طولاني تر حضور خود در عراق را تضمين نمايند. نيروهاي مهاجم برغم حضور گسترده خود در شهرهاي عراق و بويژه پايتخت زمينه را براي غارت اموال دولتي و ايجاد هرج و مرج و از بين بردن امكانات اداري و تاسيسات شهري در كشور فراهم كرده اند تا افكار عمومي مردم را از حضور مسلحانه خود در عراق منحرف كنند و فضاي سياسي اجتماعي عراق پس از سقوط صدام را به گونه اي ترسيم كنند كه اذهان مردم فرصت مجال و برنامه ريزي براي آينده را نداشته باشد در اين صورت است كه آنان خواهند توانست با استفاده از اين موقعيت حضور خود را در درعراق تثبيت نمايند. از سوي ديگر هرج و مرج موجب بروز اختلافات داخلي و كشمكش بين اقوام و طبقات مختلف مردم شده و نيروهاي متجاوز ضمن جلوگيري از مقابله آنان با اشغالگران با نابودي زيرساختهاي اداري وتاسيسات شهري توان اداره امور را از دست مردم عراق خارج كرده و اتكاي آنان را در بخشهاي اداري و شهري و خدماتي به نيروهاي خارجي افزايش خواهد داد...
با اين وجود افسران امريكايي اظهارنظر كرده اند كه آنها با وجود تهديدها بر ضد طرح استقرار يك دولت دموكرات و برگزيده در عراق اوضاع را در كنترل كامل خود دارند.اگر چه ناتواني نيروهاي امريكايي در برقراري نظم و انظباط را ناديده گرفتن نقش سازمان ملل و گروههاي معارض در اين كشور و حضور هر چه بيشتر نيروهاي بيگانه در منطقه از جمله دلايل مهم گسترش ناامني و غارتگري در عراق است اما به نظرميرسد انگليسي ها كه سوابق بيشتري در مستعمره كردن كشورها دارند در كنترل شهرهاي جنوبي موفقتر عمل كرده اند .آنان ازپوشش نظامي خود خارج شده و با لباسهاي عادي ميان مردم تردد ميكنند و با آنها به گفتگو و معاشرت ميپردازند و درتعامل با جوامع محلي و مردم روشهاي خاصي را به كار بسته اند. گروههاي سياسي با توجه به افزايش بي نظمي و ناامني در عراق نگران به تاخير افتادن مراحل بازسازي عراق ميباشند ودرفرايند بازسازي دستيابي به امنيت را مهمترين دغدغه ميدانند. فرماندهي مركزي امريكا با اشاره به شكست نيروهاي مسلح صدام حسين در مدت زمان سه هفته ميگويد كه "رسيدن به نظم و صلح در عراق بسيار سخت و طولاني خواهد بود" .حضور گروههاي مسلح مجهز به سلاحهاي سنگين كه از انبارهاي نظامي رها شده و به سرقت رفته اند مفهوم سخنان ژنرال" تامي فرانكس " مبني بر مشاهده يك تنش شديد آينده اي قابل پيش بيني را در عراق روشن ميسازد. اكنون نابودي رژيم بعث كه سي سال با قدرت زور بر اين كشور حكومت ميكرد فضا را براي تعداد زيادي از گروهكهاي مسلح در كشوري متشكل از جوامع ديني و قومي بازگذاشته است و در جايي كه خلا حكومت در عراق به خوبي احساس مي شود و گروههاي زيادي از جمله بعثيهاي سابق، كردها، تركمنها، شيعيان و آشوريها مايل به پر كردن اين خلا هستند. در حالي كه هرج و مرج و غارت در روزهاي اول اشغال عراق بوسيله امريكاييها مطلوب آنها بود ولي در زمان حاضر كه قصد پر كردن خلا حكومت و برقراري ثبات در عراق را دارند با خشم و عصبانيت مردم مواجه شده اند . شايد آن روزي كه "دونالد رامسفلد" با خنده اي فاتحانه بر لب مي گفت "مردمي كه آزاد شده اند آزادند كه اشتباه نيز بكنند و مرتكب جرم هم بشوند " هرگز فكر نميكرد درزمان واقعي نياز به تامين امنيت شهري كوچك مانند بغداد اينگونه مستاصل بماند. او اكنون ميترسد كه بار ديگر حمام خوني در عراق به راه افتد ولي اينبار با اين تفاوت كه از "ديكتاتور" خبري نيست...
