برلين، خبرگزاري جمهوري اسلامي ۸۴/۰۶/۲۲
خارجي. سياسي. انتخابات. آلمان.
كمتر از يك هفته مانده به شانزدهمين انتخابات مجلس نمايندگان آلمان، (بوندستاگ) رقابت انتخاباتي بين احزاب اين كشور فشردهتر شده است.
درهمين حال بسياري از ناظران آگاه، نتيجه اين انتخابات را كه به درخواست صدراعظم آلمان يكسال زودتر از موعد مقرر برگزار ميشود، بويژه در عرصههاي سياسي و اقتصادي اين كشور مهم ارزيابي ميكنند.
هرچند در اين انتخابات ۳۴حزب براي بدست آوردن سهمي از ۵۹۸كرسي مجلس فدرال آلمان در حال رقابت هستند، اما چنين مينمايد تنها ۶حزب اصلي موفق به نشاندن نمايندگان خود بر صندليهاي وندستاگ خواهند شد.
اين احزاب عبارتند از "دمكرات مسيحي" بهرهبري "آنگلا مركل"، "سوسيال مسيحي" با رهبري "ادموند اشتويبر"، "سوسيال دمكرات" به رهبري "فرانتس مونته فرينگ" ، "دمكراتيك آزاد" با رهبري "گيدو وستروله"، "ائتلاف احزاب اتحاد "۹۰و "سبزها" به رهبري "كلاوديا روت" و "راينهارد بوتيكوفر" و "اتحاد چپ آلمان" بارهبري "اسكار لافونتن" و "گريگور گيسي".
در اين ميان، نظرسنجيهايي كه اين روزها تقريبا هر روز توسط مراكز مختلف منتشر ميشود حاكيست كه ائتلاف احزاب دمكرات مسيحي و سوسيال مسيحي با حدود ۴۰درصد، بيشترين تعداد آرا را به خود اختصاص خواهند داد.
اين در حالي است كه هفته گذشته اين ائتلاف از ۴۲درصد آراي شهروندان آلماني برخوردار بود.
درصد اقبال عمومي از حزب حاكم سوسيال دمكرات آلمان نيز كه در هفتههاي گذشته ۳۰درصد بود، در آخرين نظرسنجيهاي منتشره به حدود ۳۵درصد افزايش يافته است.
همين نظرسنجيها حاكيست كه حزب دمكراتيك آزاد از حدود ۷درصد، ائتلاف احزاب اتحاد ۹۰و سبزها ۷درصد و حزب اتحاد چپ آلمان نيز از حدود ۸درصد آراي واجدين شرايط در آلمان برخوردارند.
اين در حالي است كه اين آمار تاييد ميكند هيچ حزب آلماني در صورت پيروزي در انتخابات پيش رو، در شرايط كنوني به تنهايي قادر به تشكيل دولت در اين كشور نخواهد بود زيرا صرفا حزبي ميتواند دولت تشكيل دهد كه دستكم ۵۱درصد آرا را جذب كند.
سوابق انتخابات پارلماني آلمان در گذشته نيز نشان ميدهد تاكنون هيچگاه يك حزب بهصورت مستقل نتوانسته ميزان لازم راي را كسب كند تا بتواند به تنهايي دولت را تشكيل دهد.
بنابراين، اين روزها در محافل مختلف سياسي، اقتصادي و اجتماعي آلمان مانند انتخاباتهاي گذشته، بحث مربوط به ائتلاف احزاب پيروز از گرمي خاصي برخوردار است و گمانهزنيهاي مختلفي در اين زمينه وجود دارد.
از همين رو پس از اعلام نتايج انتخابات، احزاب مختلف براي كسب بالاترين درصد راي شهروندان آلماني ناچارند با هم ائتلاف كنند.
در اين حال، بررسي مواضع و خاستگاههاي حزبي احزاب مختلف آلمان بيانگر آن است كه پس از اعلام نتايج انتخابات، دستكم ۴گزينه براي ائتلاف احزاب پيروز قابل تصور است.
گزينه نخست مربوط به ائتلاف حزب دمكرات مسيحي و سوسيال مسيحي بهعنوان خواهر خواندههاي قديمي با حزب دمكراتيك آزاد است كه اين روزها اخبار مختلفي در مورد چنين توافقي در محافل مطبوعاتي اين كشور منتشر شده است.
اين احزاب در زمينه موضوعات اقتصادي ديدگاه مشتركي براي گسترش سيستم سرمايهداري از نوع آمريكايي در جامعه آلمان دارند و معتقدند تنها در چنين وضعيتي اين كشور قادر خواهد بود بر بحرانهاي اقتصادي پيش رو از جمله بحران بيكاري فايق شود.
اما با وجود ديدگاههاي مشترك اقتصادي، احزاب مذكور در پارهاي مسايل ديگر نظير اصلاحات مالياتي، تحديد حقوق فردي بواسطه گسترش سيستمهاي امنيتي و نيز عضويت تركيه در اتحاديه اروپا با يكديگر اختلاف نظر دارند.
از سوي ديگر در صورت تحقق اين ائتلاف كه در آن قطعا "آنگلا مركل" رييس حزب دمكرات مسيحي بهعنوان نخستين صدراعظم زن آلمان منصوب خواهد شد، انتظار ميرود حزب دمكراتيك آزاد حداقل خواهان دريافت چند پست وزارتي شامل امور خارجه، دارايي، "اقتصاد و كار" و حتي وزارت كشور باشد.
در اين ميان، بطور يقين پست وزارت امور خارجه با توجه به اهميت آن بهعنوان معاونت صدر اعظم آلمان، از اهميت بسزايي براي مقامات اين حزب برخوردار است و آنها از هم اينك "ولفگانگ گرهارد" معاون فراكسيون اين حزب در مجلس نمايندگان فدرال آلمان را نامزد پيشنهادي خود براي تصدي سمت وزير امور خارجه در دولت ائتلافي آينده معرفي كردهاند.
حزب سوسيال مسيحي نيز در اين ائتلاف در پي كسب حداقل دو پست وزارتي از مجموع ۱۳وزارتخانه دولت خواهد بود كه وزارت "كشور"، "حمايت از مصرف كنندگان و كشاورزي" و وزارت "دفاع" در اولويت اين درخواست است.
اين در حالي است كه پيشبيني ميشود اين ائتلاف در صورت تحقق آن، صرفا از ۴۷/۵درصد آراي انتخاباتي بهرهمند خواهد شد.
همچنين با توجه به اختلاف نظرهاي عمده ائتلاف مذكور با احزاب چپ، انتظار نميرود بتوانند با چنين احزابي ائتلاف لازم براي تشكيل دولت را بدست آورند.
دومين گزينه، ائتلاف احزاب سوسيال دمكرات با ائتلاف احزاب اتحاد ۹۰و سبزها ميباشد كه چنين ائتلافي در زمان كنوني زمامداري دولت آلمان را با صدراعظمي "گرهارد شرودر" در اختيار دارد.
اما آمارها بيانگر آن است احزاب مذكور در زمان حاضر تنها ۴۱/۵درصد آراي انتخاباتي را در اختيار دارند و از اين رو ناگزيرند احزاب ديگر را نيز وارد ائتلاف خود كنند.
در اين ميان، اين ائتلاف از دو گزينه حزبي براي بالا بردن شانس خود جهت تشكيل دولت آينده آلمان برخوردار است.
نخستين گزينه، ائتلاف با حزب دمكراتيك آزاد است كه در صورت تحقق آن، با بهرهمندي از ۴۸/۵درصد آرا، بالاتر از ائتلاف اول، قادر به تشكيل دولت آينده آلمان خواهد بود.
از اين ائتلاف بهعنوان چراغ راهنمايي نيز در آلمان ياد ميشود زيرا نشانه حزب سوسيال دمكرات قرمز، نشانه حزب سبزها، سبز و دمكراتيك آزاد هم رنگ زرد ميباشد.
اما مانع اصلي تحقق اين ائتلاف، آن است كه از ساليان دور همواره حزب دمكراتيك آزاد بهعنوان رقيب ديرينه سبزها بهشمار ميرود زيرا هر دو تقريبا از آراي يكساني نيز در جامعه آلمان برخوردارند و تلاش ميكنند اعتبار خود را بين احزاب مطرح اين كشور، پس از احزاب سوسيال دمكرات و دمكرات مسيحي، حفظ كنند.
از همين رو، اين احزاب تلاش ميكنند با افزايش اعضا بيشتر از بين جوانان دانشآموخته بويژه در ردههاي سني ۱۸تا ۳۰سال، جايگاه خود را بهعنوان سومين حزب مهم آلمان تحكيم بخشند و بر همين اساس كنار گذاشتن رقابتهاي ديرينه بين اين دو حزب قدري مشكل مينمايد.
از سوي ديگر اين دو حزب در موضوعاتي مانند فعاليت راكتورهاي هستهاي آلمان با هم اختلاف نظر دارند. در حاليكه حزب سبزها خواستار توقف و برچيدن سريع راكتورهاي اتمي اين كشور است، حزب دمكراتيك آزاد در پي طولانيتر كردن فعاليت اين مراكز است.
گزينه محتمل بعدي آن است كه سوسيال دمكراتها و سبزها براي تشكيل دولت آينده آلمان، از ائتلاف با حزب تازه تاسيس اتحاد چپ استفاده كنند.
اتحاد چپ در زمان حاضر حدود ۸درصد آرا را در اختيار دارد كه در صورت پيوستن به ائتلاف سوسيال دمكراتها و سبزها، در مجموع ۴۹/۵درصد آراي شهروندان آلماني شكل ميگيرد و موفق به تشكيل دولت خواهند شد.
اما مهمترين مانع تشكيل چنين ائتلافي آن است كه در حقيقت سران حزب اتحاد چپ افرادي هستند كه حزب مذكور را در اعتراض به سياست اصلاحات كاري، اجتماعي و رفاهي شرودر صدراعظم كنوني آلمان، از حزب سوسيال دمكرات ايجاد كردند و اين حزب در محافل سياسي اين كشور بهعنوان حزب اعتراضي منشعب از حزب حاكم شناخته ميشود.
هر چند شرودر آشكار تحقق ائتلاف با حزب اتحاد چپ را رد نكرده و برخي حتي معتقدند در صورت نياز با نرمتر كردن آهنگ اصلاحات، به چنين ائتلافي تن خواهد داد، اما چنين مينمايد وي صرفا زماني حاضر به پذيرش اين ائتلاف است كه همچنان بهعنوان صدراعظم آلمان باقي بماند.
چهارمين گزينه مربوط به ائتلاف دو حزب عمده دمكرات مسيحي و سوسيال دمكرات است كه از آن بهعنوان "ائتلاف بزرگ" ياد ميشود كه در صورت تحقق، طبق تازهترين نظرسنجيها ۷۵آراي شهروندان آلماني را در بر خواهد گرفت.
البته پيش از اين و در طول ساليان مختلف، اين دو حزب عمده آلماني در سطوح ايالتي چنين ائتلافهايي را تشكيل دادهاند كه از جمله آنها ميتوان به ائتلاف سال ۱۹۹۵در ايالت برمن، ۱۹۹۹در ايالت براندنبورگ، ۲۰۰۴در ايالت نيدرزاكسن و ۲۰۰۵در ايالت اشلزويگ هلوشتاين اشاره كرد.
اما ائتلاف بزرگ در سطح ملي بين اين دو حزب فقط يكبار پس از جنگ جهاني دوم، بين سالهاي ۱۹۶۶تا ۱۹۶۹در زمان صدراعظمي "كورت گيورگ كيزينگر" و با هدف انجام اصلاحات در بخشهاي اقتصادي، حقوقي و سياست خارجي شكل گرفت كه همواره از آن بهعنوان نقطه عطفي در تاريخ آلمان ياد ميشود.
در زمان كنوني نيز هدف از تشكيل ائتلاف بزرگ كه قويترين گزينه موجود براي تشكيل دولت بعدي آلمان هم محسوب ميشود، پيشبرد سريعتر اصلاحات اساسي در حيطه امور اجتماعي، رفاهي و كاري در جامعه آلمان است.
از سوي ديگر، اقتصاد دانان آلماني نيز تشكيل چنين ائتلافي را تنها راه نجات آلمان از بحرانهاي اقتصادي پيش روي اين كشور ميدانند زيرا از ديدگاه آنان، اصلاحات شرودر كارآيي خود را از دست داده و تنها چنين ائتلافي ميتواند روند اصلاحات سريعتر و عميقتر پيش ببرد.
اما تشكيل چنين ائتلافي نيز به آساني ميسر نيست زيرا طبق تجربه سالهاي گذشته، حزبي كه از بيشترين آراي انتخاباتي برخوردار شود، صدراعظم اين كشور را انتخاب خواهد كرد.
بنا بر اين بديهي است كه گزينه نخست انتخاب صدراعظم آلمان در ائتلاف بزرگ كه در آن حزب دمكرات مسيحي از آراي بيشتري نسبت به حزب سوسيال دمكرات برخوردار است، "آنگلا مركل" رهبر اين حزب خواهد بود.
اكنون پرسش بزرگ اين است كه آيا شرودر حاضر است براي باقي ماندن حزب متبوع خود در قدرت و نيز پيشبرد اصلاحات در آلمان، به تشكيل چنين ائتلافي تن دهد و بهعبارت ديگر عنان صدراعظمي آلمان را براي نخستين بار در تاريخ اين كشور به دست يك زن آن هم از حزب رقيب، بسپارد؟
اين يقينا پرسشي است كه شهروندان آلماني براي پاسخ گرفتن بايد تا روشن شدن نتيجه انتخابات پارلماني و نيز تشكيل دولت آينده در آلمان، از خود صبر و شكيبايي نشان دهند.