انتقاد متکی از پیشنهاد مذاکره ایران و ۵+۱ در مصر

وزیر سابق امور خارجه با انتقاد از طرح پیشنهادی مبنی بر مذاکره ایران و 1+5 در مصر پیشنهاد کرد که این مذاکرات به تناوب در پایتخت کشورهای ایران و 1+5 برگزار شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، یادداشت منوچهر متکی در خصوص محل برگزاری مذاکرات ایران و 1+5 را در ادامه می خوانید.

شکل گیری مذاکرات هسته ای بین ایران و طرف های دیگر به حدود یک دهه می رسد. این مذاکرات که بین ایران و سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا (خاویر سولانا) در دولت هشتم و اوایل دولت نهم وجود داشت بعدها در قالب جدید گفتگوهای ایران و 5 کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان (موسوم به1+5) ادامه یافت.
روند مذاکرات مذکور، فراز و نشیب های آن و مهمتر از همه آسیب شناسی در مواضع، رویکردها و اقدامات دو طرف موضوعی است که در جای خود باید مورد مداقه قرار گیرد.

آنچه در این مکتوب کوتاه مد نظر است، اصلی کردن یا برجسته سازی موضوعی فرعی به نام «محل مذاکرات» است. در آغاز، این مذاکرات در تهران و یا در کشورهای اروپایی طرف مذاکره صورت می پذیرفت. ترکیه در سال 1386 در راستای نقش آفرینی خود در موضوعات و تحولات منطقه ای و البته در رویکردی مثبت به دنبال برگزاری این گفتگوها در آن کشور بود. از اینرو ترکیه خود با طرفین هماهنگ می کرد و نهایتا چند دور از این مذاکرات طی سال های گذشته در استانبول برگزار شد.

مدتی قبل، طرف ایرانی در حالی کشور عراق را به عنوان محل مذاکرات ایران و 5+1 پیشنهاد داد که مشخص نیست با چه تحلیلی کشوری که هنوز از استانداردهای لازم امنیتی برای چنین اقداماتی برخوردار نیست باید به عنوان محل انجام مذاکرات پیشنهاد شود؟ البته در پی چانه زنی و چالش هایی یک دور از گفتگوها در بغداد صورت پذیرد.

اخیرا نیز در خبرها آمده بود وزیر امور خارجه کشورمان در سفر چند روز گذشته خود به مصر بر اساس هماهنگی با دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، پیشنهاد برگزاری گفتگوهای آتی جمهوری اسلامی ایران با 1+5 در قاهره را ارائه می دهد در حالیکه به فاصله کوتاهی، بر اساس خبر خبرگزاری رسمی مصر(الشرق الاوسط) و به نقل از یک مقام ارشد دولت این کشور اعلام می شود که مصر هنوز درباره میزبانی نشست بعدی مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 تصمیمی نگرفته است!

این مطلب دگربار و به روشنی موید آنست که در دیپلماسی نباید به جایگاه کشور چوب حراج بزنیم و پیشهادهای کارشناسی نشده و غیر هماهنگ با طرف مذاکره خود را اعلام نماییم. براین اساس توجه به چند نکته ضروری است:

1. مطلب نخست آنست که موضوع جدی و مهم مذاکرات هسته ای به عنوان یک موضوع مهم و ملی را نباید از دالان پروسه های شکلی و نمایشی عبور دهیم.

2. دیگر آنکه داشتن سیاست تبلیغی و تدوین بسته خبری در حاشیه این گفتگوها ضروری است، اما باید توجه داشت که هدف از این گفتگوها نیل به تفاهم است نه صرفا تبلیغات. نگارنده در دیدار چندی پیش خود با آقای وزیر خارجه متذکر شدم که بیان سخنگوی وزارت امور خارجه مبنی بر پخش مستقیم مذاکرات از طریق رسانه ها کلامی غیر دیپلماتیک و نسنجیده است، ضمن آنکه پذیرش شکست مذاکرات قبل از برگزاری را القا می کند.

3نکته دیگر آنست که در ارائه هر پیشنهادی ابتدا باید از کانال های دیپلماتیک موافقت قبلی طرف های دیگر مذاکره را اخذ نمود و پس از آن بصورت علنی و در سطح رسانه ها مطرح شود.

4. و کلام آخر آنکه با توجه به شرایط عراق و مصر و حتی ترکیه در پی مواضع مداخله جویانه اش در مسائل منطقه به ویژه سوریه، اساسا برگزاری نشست های کشورمان با 1+5 در خارج از کشورهای مذاکره کننده منفعت خاصی برای ما ندارد ولذا بهترین محل برگزاری این گفتگوها، پایتخت کشورهای مذاکره کننده بصورت تناوبی می باشد. مثلا برای دور بعدی نشست و در رایزنی با خانم اشتون، پاریس، تهران و یا پکن پیشنهاد شود.