سپاه، از مافیای اقتصادی تا مهندسی انتخابات، کیهان یوسفی

34 سال از تاسیس یکی از وحشیترین، درنده ترین و بیرحمترین نیروهای نظامی جهان میگذرد، سپاه پاسداران رژیم جمهوری اسلامی.

در دوم اردیبهشت سال 58 و با دستور خمینی، نیروی شبه نظامی سپاه تشکیل شد. نیرویی که به برکت جنگ عراق توانست جایگاه خود را استحکام بخشد و به بازوی سرکوبگر حکومت آخوندها تبدیل گردد. سپاه در ابتدا به یک نیروی پارتیزانی شباهت داشت ولی بخاطر نقشش در مقابله با اپوزیسیون و سرکوب مخالفین، در جنگ ایران و عراق و سرکوب مردم کردستان و به علت اعتماد سران نظام به آن در تصمیمگیریهای کلان جمهوری اسلامی از جمله امنیت کشور و سیاست خارجی در سالهای جنگ شرکت داده شد. سپاه با برخورداری از زیرشاخههای بسیاری که دارد به عنوان متشکلترین و منظم ترین نیروی موجود در ایران به شمار میآید. شاخه قدس آن به عنوان عاملی در جهت تشکیل و سازماندهنده گروههای تروریستی به شمار میآید که این شاخه خود طی این سالها توانست ترورهای فرا منطقهای را علیه اپوزیسیون رژیم و دیگر کشورهای مخالف به انجام برساند. در سالهای اخیر نقش سپاه در حکومتداری برجستهترشده است. به نوعی میتوان گفت سپاه بعد از جنگ و دوران ریاست جمهوری رفسنجانی پا به عرصه اقتصاد گذاشت و در دهه 70 به صورت نامحسوس و در دهه 80 به صورت بارزتر به عنوان بازیگر اصلی در سیاست و اداره کشور تبدیل شد. در این مقاله دو حوزه از فعالیت سپاه در امور حکومتداری کشور را مورد کنکاش قرار میدهیم؛ فعالیت سپاه در اقتصاد کشور و فعالیت سپاه در سیاست یا به صورت واضحتر نقش تعیین کننده سپاه در انتخابات.

فعالیت اقتصادی سپاه

نقش سپاه به عنوان یک مافیای قدرتمند اقتصادی در اقتصاد ایران برهمگان آشکار است، اما سرمایه و بودجه سپاه برکسی آشکار نیست. بعد از جنگ و با تشکیل قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء، سپاه وارد میدان اقتصادی ایران شد. قرارگاه خاتمالانبیاء شرکتی متشکل از زیرمجوعههای سپاه پاسداران است. در مورد شرکتهای ثبت شده سپاه پاسداران آمار دقیقی در دست نیست، ولی طبق برآوردهای اولیه سپاه پاسداران 812 شرکت ثبت شده در اختیار دارد. همین شرکتها 7650 قرارداد با دولت، از بانکداری تا نفت و صنعت و راه سازی گرفته دارند.(ویکیپدیا). قرارگاه خاتم الانبیاء در حال حاضر بزرگترین پیمانکار پروژههای دولتی در ایران میباشد. این نهاد در حوزههای نفت و گاز، راه سازی، ساخت تونل، کشاورزی، مخابرات(سهامدار عمده شرکت مخابرات کشور)، ساختمان سازی، جراحی سرپایی با لیزر، بانکداری و ... فعالیت دارد. برجسته تر شدن نقش سپاه در اقتصاد و نظامی شدن اقتصاد ایران رابطه مستقیمی با دولت نهم و دهم دارد. برنامهی هستهای، حضور آمریکا در منطقه، اعمال تحریمها و مواضع اصلاح طلبان و... همه و همه راه را برای حضور گستردهتر سپاه در عرصه سیاست و اقتصاد با چراغ سبز خامنهیی باز کرد.

مانور سپاه در دوران رئیس جمهوری خاتمی در سال 2004 در افتتاحیه فرودگاه بین المللی تهران و پرواز دو جت بر فرودگاه به دلیل اینکه خود سپاه طرف قرارداد نبوده ، از انحصار طلبی سپاه در اقتصاد ایران و قدرت اجرایی این نهاد پرده برداشت. در دولت نهم بیشترین حجم فعالیت سپاه یا قرارگاه خاتم الانبیاء در پروژههای نفت و گاز متمرکز شد، پروژههایی که تا قبل از این توسط شرکتهای خارجی یا کنسرسیومهای ایرانی ـ خارجی اجرا میشد. همچنین بر اساس مصوبهای که مجلس تصویب کرده است، دولت باید هرساله بخشی از اعتبارات خود را برای بسیج سازندگی در نظر بگیرد و آن را در ردیف طرح مستقلی در اختیار نیروی مقاومت بسیج قرار دهد. اقتصاد ایران کاملا در کنترل سپاه میباشد.

سدمخزنی کرخه، آزاد راه تهران ـ ساوه، تونلهای آبی نیروگاه سدمخزن کارون4، ترمیم و بازسازی پستهای بتنی اسکلههای 8 و 9 بندر خرمشهر ـ خوزستان، طراحی و احداث آبگیر پالایشگاههای گاز منطقهای پارس جنوبی با ظرفیت 250 هزار متر مکعب در ساعت، طراحی و بازسازی سیستمهای کنترل و اندازهگیری مخازن جزیره خارک بخشی از پروژههایی است که توسط قرارگاه خاتم الانبیاء اجرا شده است. سپاه در دوران خصوصی سازی دهها کارخانه را به صورت ارزان خرید. صادرات و واردات کشور به نوعی در انحصار سپاه است. سپاه بنا به اسناد منتشرشده و به ویژه اسناد سایت ویکی لیکس دارای شبکهای وسیع برای قاچاق مواد مخدر به اروپاو داخل کشور میباشد. علی قنبری نماینده مجلس ششم در دوران خاتمی از وجود 60 اسکله غیرقانونی در جنوب کشور سخن گفت. او همچنین افزود که نزدیک به یک سوم واردات کشور از طریق بازارهای غیرقانونی اقتصاد زیر زمینی و اسکلههای غیرمجاز صورت میگیرد.

طرح فازهای 15 و 16 پارس جنوبی در مرداد 1385 با ارزش مالی 2 میلیاردو 97 میلیون دلار، داشتن سهم 45 درصدی سهام شرکت بهمن و شراکت در تولید خودرودی مزدا، امتیاز ویژه قرارداد یک میلیارد و 300 میلیون دلاری احداث خط لوله گاز عسلویه به ایرانشهر، توسعه یک میدان گازی در خلیج فارس با قرارداد 2.3 میلیارد دلاری، قرارداد1.3 میلیارد دلاری ساخت لوله گازی میان ایران و پاکستان و ... از چمبره زدن سپاه بر اقتصاد و سامان این مملکت سخن میگوید. وب سایت روز آنلاین در گزارشی و به نقل از تحلیلگران اقتصادی درآمد حاصل از فعالیتهای سپاه در عرصههای غیرقانونی اقتصاد را بین 2 تا 12 میلیارد دلار در سال بیان کرده است. سپاه در سالهای اخیر به بانکداری روی آورده است و این در حالی است که بانکهای ایران در شرایط بدی قرار دارند. کارشناسان ایجاد بانک توسط سپاه را تنها منوط به موضوع سود اقتصادی نمیدانند و آنها در واقع هدف از این کار را کنترل اقتصاد ایران و بستن فضا برای رقبا نام میبرند. بانک انصار، بانک مهر، تعاونی اعتباری ثامن الائمه وابسته به سپاه هستند و همزمان سپاه در بانک های سینا(وابسته به بنیاد شهید)، موسسه مالی و اعتباری آینده(وابسته به بنیاد مستعضفان و جانبازان) بانک پاسارگارد، موسسه مالی واعتباری کوثر دارای سهام است.

بنا به اظهارات فرمانده قرارگاه خاتم الانبیاء، مهندس مظفری( وب سایت قرارگاه، 1391.9.29): 3500 کیلومتر خطوط انتقال گاز در قالب 9 پروژه، 3000 کیلومتر در خطوط انتقال آب از سدها و مخازن به شهرها و روستاها در قالب 12 پروژه، 250 کیلومتر تونل انتقال آب در قالب 6 پروژه، 160 کیلومتر تونل مترو و راهآهن، 2185 کیلومتر خط آهن در قالب 15 پروژه، 1500 کیلومتر آزاد راه در قالب 10 پروژه، 21 سد کوچک و بزرگ با حجم مخزن 3 میلیارد مکعب، ساخت و توسعه بنادر، اسکلهها، پلها و ایجاد کانالهای آبیاری و کارخانههای تولیدی از جمله مهمترین پروژههای در دست قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء می باشد. استدلال مسئولان رده بالای سپاه برای اجرای این پروژهها این است که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد و همچنین دو فرمانده قرارگاه سازندگی اعلام کردهاند که سپاه وارد پروژههای کمتر از 100 میلیون دلار نمیشود. ولی با نگاهی به وب سایت خود این قرارگاه و بنابه گزارشی از خبرگزاری فارس دال بر اینکه قرارگاه خاتم، 11 هزار پروژه کوچک را به بهرهبرداری رسانده است، از جمله ساخت ساختمان یک بانک در یک استان، میتوان باطل بودن این مدعا را فهمید.

فعالیت سیاسی سپاه در مهندسی انتخابات

حضور آمریکا در منطقه، تحریمهای بینالمللی، تهدیدات نظامی اسرائیل و آمریکا ... از جمله عواملی در تقویت موقعیت سپاه به شمار میآیند. بعد از دوران اصلاحات و در انتخابات شوراهای شهر در سال 1382 سپاه به صورت علنی وارد عرصه سیاسی شد. عوامل سپاه به صورت علنی طی این سالها از دخالت مستقیم سپاه و بسیج در تعیین مسیر انتخابات سخن گفتهاند. میتوان به سرمقاله روزنامه کیهان در روز 29 مرداد 1387 اشاره کرد که در آن آمده بود:" تشکلهایی همچون بسیج دانشجویی، بسیج طلاب، بسیج اساتید و حوزههای شهری و روستایی مقاومت بسیج، جزو اصلی ترین ارکان مجموعه رأی ساز در سوم تیر 84(انتخابات ریاست جمهوری دولت نهم) بودند". نقش آفرینی سپاه در امر انتخابات از طریق تشکل هادیان سیاسی صورت میگیرد.

هادیان سیاسی، شبکهای است در داخل نیروهای سپاه و بسیج که وظیفهاش تبیین و تحلیل رهنمودهای رهبری، تبیین مسائل سیاسی روز برای عموم مردم و تحلیل وضعیت موجود و دفاع از دستاوردهای انقلاب و دشمنی و مقابله با انحرافات و دشمنان است. این شبکه در انتخابات شوراهای شهر سال 82 به میدان آمد. نماینده ولی فقیه در سپاه هدف از تشکیل هادیان سیاسی را ایفای نقش موثر در افزایش حضور مردم در انتخابات نام میبرد. در تابستان سال 87، شمار هادیان سیاسی به 12هزار نفر می رسید. مهمترین هدف سپاه تدوام حاکمیت جناح اصولگرایان است. نقش سپاه در برسرکارآوردن احمدی نژاد بارز است. در دوره نهم رئیس جمهوری احمدی نژاد، 25 هزار تن از مدیران میانی جایشان را به نیروهای سپاهی دادند. یازده نفر از فرماندهان سپاه و نیروهای انتظامی و چهار نفر از مسئولان سابق زندانهای کشور از طرف وزیر کشور استاندار و فرماندار شدند.

نمایند ولی فقیه در سپاه، سعید چندی پیش اعلام داشته بود که " وظیفه ذاتی سپاه، مهندسی معقول و منطقی انتخابات است". این امر واکنشهای زیادی را حتی از جانب احمدی نژاد به همراه داشت. ولی این واقعیتی آشکار است. در واقع سپاه با دارا بودن سازمان یافتهترین، وسیعترین و منضبطترین و نیرومندترین شبکه در کشور، عامل تعیین کننده هر انتخاباتی در کشور است و میتواند مسیر انتخابات را به هرآنجا که رهبری میخواهد هدایت کند.

با توجه به این دومقوله درمییابیم که سپاه در حال حاضر به صورت گسترده یا به نوعی به طور کامل سیاست و اقتصاد ایران را در دست گرفته است و در آستانه نزدیک شدن به انتخابات دور یازدهم ریاست جمهوری، سخن از انتخابات آزاد میتواند تا چه اندازه مضحک باشد.