ژنرال فهیم‌، معاون اول رئیس‌جمهور افغانستان درگذشت

محمد قسیم فهیم، معاون رئیس‌جمهور افغانستان، در سن ۵۷ سالگی درگذشت. او از رزمندگانی بود که در کنار احمد شاه مسعود نخست علیه حکومت کمونیستی و سپس علیه رژیم طالبان جنگید. فهیم مورد حمایت آمریکا بود.

به گزارش دویچه وله٬ ژنرال محمد قسیم فهیم، معاون اول حامد کرزی، رئیس‌جمهور افغانستان، روز یکشنبه (۹ مارس/۱۸ اسفند) به‌طور ناگهانی درگذشت.

گفته می‌شود وی مبتلا به بیماری دیابت بوده است. در حالی که رسانه‌های افغانستان علت سکته قلبی عنوان می‌کنند، دولت کرزی در قبال این پرسش حاضر به پاسخ نیست.

ژنرال فهیم که بود؟

ژنرال فهیم از پیکارگران دوران مبارزه با رژیم طالبان و به همراه رزمندگان خود عضو گروه مقاومت "اتحاد شمال" افغانستان بود.

نام محمد قسیم فهیم هنگامی به رسانه‌های جهان راه یافت که او روز ۷ اکتبر ۲۰۰۱ اعلام کرد که منتظر حمله نیروهای آمریکایی به طالبان نمی‌ماند و به عنوان جانشین احمد شاه مسعود، یکی از فرماندهان "اتحاد شمال"، به کابل حمله می‌کند. احمد شاه مسعود، سیاستمدار میانه‌رو، یک ماه پیش از این تاریخ به دست نیروهای القاعده کشته شده بود.

اگرچه جرج دبلیو بوش، رییس‌جمهور وقت آمریکا، از نیروهای "اتحاد شمال" خواسته بود تا پیش از ایجاد یک حکومت چند قومی به کابل وارد نشوند، روزنامه "تایمز یونیون" خبر داد که فهیم با یک گروه نظامی آموزش‌دیده وارد کابل شده و بیشتر نیروهای خود را خارج از کابل نگه داشته است.

کیت کلارک از "شبکه تحلیل‌گران افغانستان" در کابل به خبرگزاری رویترز گفت که فهیم به ندرت با رسانه‌ها سخن می‌گفت، اما در دیدارهای پشت پرده بسیار تأثیرگذار بود و در معادلات سیاسی جدید افغانستان نقش بسیار داشت.

کلارک در مورد تاثیر فهیم در معادلات سیاسی گفت: «کرزی، فهیم و آمریکایی‌ها، سه قدرت کلیدی در افغانستان از سال ۲۰۰۱ بدین‌سو بوده‌اند.»

محمد قسیم فهیم، پس از سقوط طالبان در سال ۲۰۰۲، در دولت انتقالی وزیر دفاع و معاون رییس‌جمهور شد. فهیم پس از پیروزی حامد کرزی در دور اول انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۴ مقام خود را از دست داد.

روزنامه "دیلی تایمز" در شماره ۴ ژوئن ۲۰۰۷ نوشت که فهیم پس از انتخابات ۲۰۰۴ کرزی را متهم به ایجاد کابینه‌ای "یک‌سویه‌" کرد. اما چهار سال بعد فهیم دوباره در کنار حامد کرزی قرار گرفت و از نوامبر سال ۲۰۰۹ تا هنگام مرگ معاون اول رییس‌جمهور افغانستان باقی ماند.

به گزارش بخش افعان دویچه‌وله، مارشال محمد قسیم فهیم در سال ۱۹۵۷ در ولایت پنجشیر چشم به جهان گشود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش به پایان رساند و در سال ۱۹۷۷ از دانشکده‌ی شرعیات دانشگاه کابل فارغ التحصیل شد.

گفته می‌شود که او پس از کودتای کمونیستی سال ۱۹۷۸ به پاکستان رفت، اما یک سال بعد به زادگاهش برگشت و زیر فرماندهی احمد شاه مسعود علیه رژیم کمونیستی وقت و نیروهای اتحاد شوروی کابل جنگید.

پس از سقوط رژیم کمونیستی در سال ۱۹۹۲، فهیم در دولت موقت صبغت‌الله مجددی و برهان‌الدین ربانی ریاست سازمان استخبارات را بر عهده داشت.

فهیم از چندین سوء‌قصد جان سالم به در برد. در سال ۲۰۰۲ هنگامی که او برای "گفت‌وگو درباره حکومت جدید با فرماندهان محلی و سران قبایل" به جلال آباد می‌رفت، کاروانش هدف حمله قرار گرفت. در سال ۲۰۰۳ یک بمب جاسازی شده روبه‌روی خانه‌اش کشف شد و اواخر همان سال رئیس محافظانش به دست یک مهاجم انتحاری کشته شد. در سال ۲۰۰۹ هنگام کارزار انتخاباتی برای حامد کرزی در قندوز، با کمین طالبان مواجه گردید.

در ماه سپتامبر ۲۰۱۰، رسانه داخلی افغانستان "پرس تی وی" خبر داد که فهیم بر اثر بیماری سرطان در پاریس در گذشته است، اما او با تکذیب این خبر گفت که در سلامتی کامل به سر می برد.

دولت افغانستان در پی مرگ محمد قسیم فهیم سه روز عزای عمومی اعلام کرد.